از داستان تا فلسفه

صنعت نشر كشور نزدیك به صد سال سابقه فعالیت و حضور در عرصه فرهنگ كشور دارد. طی این مدت برخی ناشران به شكل موروثی در این حرفه در رشد و اعتلای جامعه و افزایش سواد اقشار مختلف نقشی تعیین كننده داشته اند و دارند. اما برخی ناشران از تجارب دیگر همكاران خود درس نگرفته اند یا نسبت به برخی از امور ابتدایی این عرصه بی توجه بوده اند، ناشران تازه كار هم هستند كه هنوز تمام رموز این حرفه را نیاموخته اند. نمونه اش چاپ كتاب هایی از نویسندگان جدید است كه هیچ شناختی از نویسنده یا مترجم در سطح جامعه وجود ندارد. ناشر حرفه ای در مقدمه ای حداقل یك صفحه ای به معرفی نویسنده یا مترجم و آن اثر می پردازد. اگر كتاب مقدمه نداشت، پشت جلد كتاب كه اغلب بدون مطلب به صورت سفید چاپ می شود جای مناسبی برای چنین كاری است. ناشر حرفه ای از پشت جلد حداكثر استفاده را می كند. چه معرفی نویسنده یا مترجم، چه معرفی مختصر كتاب. از این امكان نباید به سادگی صرف نظر كرد. در گزارش این هفته معرفی كتاب شعر نداریم. پس تنها به رمان و داستان و دیگر حوزه ها می پردازیم.
● داستان، رمان
«پر پرواز پریا» مجموعه ای از داستان های كوتاه صغری آقااحمدی است كه نشر علم منتشر كرد. این مجموعه ۲۸ داستان كوتاه را دربرمی گیرد. نویسنده كه به لحاظ ساختار و عناصر داستان و شیوه روایت، از آثار كلاسیك پیروی می كند، اغلب داستان هایش در فضای بومی و روستایی جریان دارد. فضاسازی و شخصیت پردازی و زبان داستان نشان از تجربه و توانایی نویسنده می دهد اما كتاب، بدون مقدمه و بدون معرفی نویسنده و بدون اطلاع از آثار قبلی و بعدی او به چاپ رسیده است. «هویت» نام رمانی به قلم نرگس عینی است كه هفته گذشته نشر علم منتشر كرد. این رمان، داستان جوانی دانشجو و شاعر است. مطالب انتقادی در مطبوعات چاپ می كند، با نام مستعار به نوشتن ادامه می دهد و... نویسنده زمان داستان را مشخص نكرده اما برخی از شواهد نشان می دهد كه حوادث در دهه ۴۰ و ۵۰ می گذرد. نویسنده این رمان هم متأسفانه در چاپ نخستین اثرش در مقدمه ای كوتاه یا پشت جلد كتاب معرفی مختصری از خود ارائه نداده است. محمدعلی گودینی مجموعه ای از جدیدترین داستان های كوتاه خود را تحت عنوان «یكشنبه های اول» به دست چاپ سپرده است. گودینی از همان ابتدا تكلیف خودش و خواننده را با داستان های این مجموعه روشن می كند و روی جلد كتاب، این مجموعه را داستان های كارگری می نامد. ناشر این كتاب هم نشر علم است. «مگره می ترسد» نام رمانی پلیسی از ژرژ سیمنون با ترجمه كاظم اسماعیلی است كه انتشارات خجسته منتشر كرده است. انتشارات خجسته سلسله كتابی هایی در حوزه ادبیات پلیسی كلاسیك تدارك دیده كه «مگره و مرد خانه به دوش» اثر ژرژ سیمنون با برگردان كاظم اسماعیلی دومین كتاب از این دست است كه هفته گذشته منتشر كرده است. تاكنون ۲ كتاب از این مجموعه را كاظم اسماعیلی از ژرژ سیمنون نویسنده بلژیكی تبار اهل فرانسه كه در این زمینه از چهره های شاخص به حساب می آید، ترجمه و منتشر كرده است. «شیاطین» رمانی به قلم فیودور داستایفسكی است كه سروش حبیبی آن را از روسی به فارسی برگردانده انتشارات نیلوفر هم آن را در این هفته به بازار فرستاد. شیاطین از جمله آثار معروف و كلاسیك ادبیات روس است كه چند هفته قبل به نام «جن زدگان» در ایران ترجمه و منتشر شده بود. حبیبی مترجم برجسته و صاحب سبك علاوه بر ترجمه رمان های جدید نویسندگان جهان، ضرورت ترجمه مجدد ادبیات كلاسیك روسیه را تشخیص داد و بسیاری از آثار مهم چون آناكارنینا، ابلوموف و... را از زبان اصلی به فارسی برگردانده است؛ چرا كه ترجمه سه، چهار دهه پیش این آثار با توجه به تحولاتی كه زبان فارسی در چند دهه از سرگذرانده، كهنه شده و ترجمه دوباره شاهكارهای ادبیات جهان را گریزناپذیر كرده است. «در آغوش كافر» به قلم دكتر بهزاد یغمائیان داستان زندگی خود و گروهی از افراد نسل جوان را روایت می كند كه سودای مهاجرت در سر دارند و به شكل غیرقانونی از راه تركیه و بلغارستان عازم اروپا می شوند و در این مسیر با مشكلات بسیار و خفت فراوان در مواجهه با سربازان و مرزداران تركیه و عبور از كوه و برف و سرما جان پناهی می جویند و در نهایت گروهی زیرك مسیر پیشرفت را به سرعت طی می كنند و گروهی شكست خورده و مغموم عمری را در آرزوی بازگشت سر می كنند. ناشر این كتاب نشر البرز و مترجمان آن اشرف عدیلی و اصغر اندرودی هستند.
«شب نشینی با شیطان» مجموعه ای از بهترین داستان های كوتاه نویسندگان كلاسیك جهان است كه به انتخاب و ترجمه محمدعلی مهمان نوازان از سوی انتشارات مروارید چاپ و منتشر شده است. مترجم در مقدمه كتاب اشاره می كند، داستان های این كتاب هیچ یك شبیه دیگری نیست و هر قصه، حكایت خاص خودش را دارد. هر داستانی شخصیت ها، روابط، گفت وگوها، توصیف و تعلیق و پایان بندی متفاوتی دارند. ملاك انتخاب این آثار برای ترجمه هم علاقه مترجم هنگام مطالعه این آثار بوده و ترجیح داده كه این لذت را با خوانندگان شریك شود.
«سكه سازان» اثر معروف آندره ژید كه سال ها پیش با ترجمه حسن هنرمندی شاعر ایرانی مقیم پاریس به فارسی برگردانده و منتشر شده مدت ها در بازار كتاب ایران نایاب بود، هنرمندی نیز در سال ۸۱ درگذشت. اما این رمان هفته گذشته همراه با یادداشت های سكه سازان و براساس ترجمه تجدیدنظر شده كامل از سوی نشر ماهی چاپ و منتشر شده است. سكه سازان رمانی انتقادی است كه در ۳ بخش تدوین شده، زمان داستان به سال های پیش از جنگ جهانی اول و مكان داستان بخش اول و سوم در پاریس و بخش دوم در سوئیس می گذرد. نشر ماهی كتاب «میشائیل كلهاس» اثر هاینریش فون كلایست نویسنده آلمانی را با ترجمه محمود حدادی چاپ و منتشر كرده است. میشائیل كلهاس یك داستان بلند است كه كم از رمان ندارد و مضمون آن براساس واقعیتی تاریخی بنا شده است، علاوه بر این ۳ داستان كوتاه نیز ازاین نویسنده ضمیمه كتاب فوق است. درباره كلایست و آثارش به قلم توماس مان، پسگفتار مترجم و سالشمار زندگی هاینریش فون كلایست از دیگر مطالب این كتاب است.
«گارد سفید» نمایشنامه ای به قلم میخائیل بولگاكف ـ نویسنده رمان معروف مرشد و مارگریتا ـ با ترجمه پیمان مجیدی از سوی انتشارات كتاب زمان چاپ و منتشر شده است. گارد سفید مهم ترین نمایشنامه بولگاكف ابتدا در یك ماهنامه ادبی مسكو چاپ می شود كه به توقیف نشریه می انجامد و از سوی آكادمی رسمی هنر شوروی نیز با موضع گیری های تندی مواجه می شود و گفت وگوهای سیاسی نمایشنامه را ابلهانه و خفت آور ارزیابی می كنند و كمیسر فرهنگی حكومت استالین به نام لونا چارسكی، بولگاكف را مانند چخوف منحط و سطحی قلمداد می كند. «دیالكتیك در گات های زرتشت و مثنوی معنوی» به قلم دكتر حسین وحیدی در ۱۰ بخش به همراه هات سی ام گات ها در ۲۰۶ صفحه تدوین شده و از سوی نشر روزگار چاپ و منتشر شده است. نویسنده می گوید: از دیدگاه گات ها، هستی آوردگاه دومینو و دو گوهر است. از دیدگاه مولانا هم ساخت و بافت هستی چنین است. مولانا نیز جهان را گرد آمده ای از كنش ها و نیروهای متضاد می داند». نویسنده با چنین برداشتی به سراغ گات های زرتشت و مثنوی معنوی مولانا می رود و دست به یك مطالعه تطبیقی می زند. «اسطوره عصیان» یا چه گوارا سخن می گوید، عنوان كتابی است كه در معرفی اندیشه و فلسفه زندگی شورشی آرژانتینی ـ ارنستو چه گوارا ـ نوشته شده است. چه گوارا براساس فلسفه جهان وطنی دوشادوش كاسترو انقلاب كوبا را رهبری كرد و در پی تلاش انقلابی دیگر در بولیوی در سال ۱۹۶۷ توسط ارتش بولیوی و توطئه سازمان جاسوسی آمریكا ـ سیا ـ در جنگل های این كشور كشته شد و نماد انقلابیون و اسطوره مبارزه برای نسل های بعد شناخته شد. این كتاب را كه جوزف هنسن گردآوری كرده و شامل سخنرانی ها، مقالات و مصاحبه ها و نامه های چه گوارا در فاصله ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۷ چند ماه قبل از مرگ اوست، اسدالله امرایی ترجمه كرده و نشر گل آذین چاپ سوم آن را در این هفته منتشر كرده است.
● دین و فلسفه، تاریخ و سیاست، هنر
«قاموس عدالت» یا بررسی مبانی نظری و عملی مفهوم عدالت در كلام مقام معظم رهبری عنوان كتابی است كه به اهتمام مجموعه دانشجویی ولی نعمتان و تنظیم و تدوین مجتبی جاویدی از سوی انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چاپ و منتشر شده است. كتاب حاضر، طبقه بندی جامعی از تمامی بیانات، پیام ها و ابلاغ های منتشر شده مقام معظم رهبری در زمینه عدالت از آغاز رهبری ایشان است و می تواند به عنوان منبعی برای شناخت موضوعات و مطالبی باشد كه پیرامون مقوله عدالت مطرح است و پرداختن به مباحث عملی مانند بیان مصادیق، راهبردها، بسترها و راهكارهای تحقق عدالت در كنار مباحث نظری به كتاب حاضر صبغه عملی و كاربرد نیز بخشیده است. «انسان شناسی، كشف تفاوت های انسانی» نوشته كنراد فیلیپ كتاك استاد دانشگاه میشیگان با ترجمه محسن ثلاثی از سوی نشر علمی چاپ و منتشر شده است. این كتاب در ۲۴ فصل به مباحثی چون انسان شناسی چیست؟ انسان شناسی در میدان تحقیق، تنوع انسان ها و نژاد، نخستین شهرها و دولت ها، فرهنگ، قومیت و... می پردازد. محسن ثلاثی استاد دانشگاه تهران این كتاب را مهم ترین و شناخته شده ترین كتاب درسی دانشگاهی در رشته انسان شناسی می داند كه یك استاد حرفه ای و متخصص آن را به زبانی ساده و روشن برای دانشجویان نوشته است. «تاریخ اجتماعی ایران باستان» به قلم موسی جوان عنوان كتابی است كه در ۱۲ بخش از آغاز مهاجرت اقوام آریایی به سرزمین قدیم ایران تا حمله اسكندر مقدونی به ایران را مورد كنكاش قرار می دهد. ناشر این كتاب نشر علم است. «میلاد زخم» عنوان كتابی به قلم دكتر خسرو شاكری است كه در پی بازخوانی و بازكاوی «جنبش جنگل و جمهوری شوروی» است و بر این نظر است كه ما چند نسل از فرزندان مشروطیت نتوانسته ایم از عهده كار عظیم و بسیار واجب بازسازی تاریخ نگارانه و تحلیل تاریخی آن نهضت و پیامدهای آن در جنبش های پسین برآییم و هنوز وظیفه سنگینی بر دوش نسل آینده قرار دارد. چه، ملتی كه نتواند تاریخ خود را از منظر تحلیلی بررسی كند و بشناسد، در ساختمان آینده كشور خود كمتر موفق خواهد شد. این كتاب را شهریار خواجیان به فارسی برگردانده و نشر اختران چاپ و منتشر كرده است. «یك قرن با نفت: شركت حمل ونقل و تجاری شل» كتابی نوشته استیون هوارث با ترجمه بهرام نظام آبادی است كه سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر كرده است.
این كتاب داستان زندگی «شل» است از زبان شل، چنان كه در بخشی از پیشگفتار آن آمده، این كتاب را بی تردید می توان روایت یك قصه یا افسانه نامید، ولی افسانه ای كه از واقعیتی مسلم برخوردار است. قصه ای با تأثیری ژرف، اما نگاه یكسونگرانه و جانبدارانه نویسندگان را نباید نادیده گرفت، اگرچه نكات آموزنده و مطالب خواندنی بویژه تاریخچه صنعت نفت از نگاه دیگران و با رویكردی دیگرگونه بسیار خواندنی است. «جریان های اصلی در ماركسیسم» كه بر آمدن، گسترش و فروپاشی این نحله فكری ـ فلسفی را دنبال می كند، كتابی است تألیف لشك كولاكوفسكی كه در ۲ جلد با ترجمه عباس میلانی چاپ و منتشر شده است. چاپ اول این كتاب از سوی نشر آگاه در سال ۸۴ به بازار آمد و هفته گذشته به چاپ سوم رسید. جلد اول كتاب به بنیانگذاران اختصاص دارد و جلد دوم «عصر طلایی» ماركسیسم را بررسی می كند.
«درآمدی بر مردم شناسی گردشگری» اثری از پیتر. م. برنز با ترجمه هاجر هوشمندی است كه نشر افكار با همكاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همراه با پژوهشكده مردم شناسی چاپ و منتشر كرده است. مترجم معتقد است كه صنعت توریسم یا گردشگری یكی از منابعی است كه می تواند ما را از اقتصاد تك محصولی نفت نجات دهد، بنابراین چاپ آثاری از این دست می تواند به عمق اندیشه ما بیفزاید و نگاه و نگرش جامعه را نسبت به پدیده گردشگری متحول سازد. این كتاب در ۲ بخش تدوین شده كه بخش اول به «مردم شناسی، گردشگری و گردشگر» می پردازد و بخش دوم به موضوع «مردم شناسی گردشگری، جهانی سازی و توسعه» اختصاص دارد. «سینمای مردم شناختی ایران» به قلم همایون امامی نقدی بر قوم پژوهی در سینمای مستند ایران است كه طی چند فصل به قوم شناسی، قوم پژوهی و انسان شناسی، پیشینه قوم پژوهی در سینمای مستند ایران و جهان، نقد و بررسی آثار برجسته، قوم پژوهی در سینمای مستند امروز ایران می پردازد. این كتاب را هم پژوهشكده مردم شناسی با همكاری نشر افكار منتشر كرده است. «انسان و حیوان» مردم شناسی انسان و حیوانات اهلی اثر ژان پیر دیگار با برگردان اصغر كریمی عنوان كتابی است كه ناشران ۲ كتاب بالا آن را منتشر كرده اند. شاخه جدیدی از مردم شناسی كه طی دهه های اخیر مطرح شده از ادبیاتی در خور توجه در جهان برخوردار شده قوم جانورشناسی است. در این شاخه از دانش مردم شناسی رابطه انسان و حیوان، طبقه بندی فرهنگی جانوران، اسطوره ها و افسانه ها، توتم ها و تابوها، نمادپردازی جانوری آئین ها، ادیان و اساطیر و... مورد توجه قرار می گیرد. در این كتاب با این مباحث آشنا می شوید.

سایر محمدی

منبع : روزنامه ایران