نکته های زیبای قرآنی

آنچه پیش رو دارید سلسله نكاتی است كه با آیات الهی عجین شده اند و هركدام به صورت موجز به موضوعات مورد نیاز علاقه مندان به قرآن می پردازد. این نكته ها در حد ممكن كوتاه و كاربردی است زیرا با توجه به هجوم اطلاعات تفصیلی پیرامون شما تنها قصد آن را داریم تا در جمع بندی و استفاده از آن چه می دانید به شما یاری رسانیم.
در این مقال انواری از این دریای نورانی را برای شما فراهم كرده ایم.
● نكته هایی درباره قرآن
▪ این نكته را شنیده اید كه هر كس در دوران جوانی قرآن را قرائت كند در حالی كه به آن ایمان دارد قرآن با گوشت و خونش آمیخته می شود. فكر آن كه قرآن در رگ های انسان گردش كند و در سینه او بتپد آدمی را به وجد
می آورد. جالب آن جاست كه این خصوصیت فقط در مورد جوانان آمده و این فرمایشی از امام صادق (ع) است.
▪ این نكته را هم بشنوید كه قرآن به دو صورت نازل شده است یك بار در شب قدر از لوح محفوظ خداوند به سوی كعبه انزال یافت و یك بار دیگر به صورت تدریجی و طی بیست و سه سال از خداوند به جبرییل و از جبرییل به پیامبر اكرم (ص) تنزیل پیدا كرد. نكته جالب آن كه چون كلمه انزال برای فرود آمدن دفعی و كلمه تنزیل برای نزول تدریجی استفاده می شود در سوره قدر مصدر انزال مشاهده می شود.
▪ آیا می دانید امید بخش ترین آیه قرآن كدام است این مطلب را امام علی(ع) به نقل از رسول خدا(ص) بیان فرمودند: امید بخش ترین آیه قرآن آیه ۱۱۴ سوره هود است. اگر به امید نیاز دارید به سراغ قرآن بروید و این آیه را با اشتیاق جست وجو كنید.
● قصه های قرآنی
▪ بنا به تحقیق ۲۰۸ قطعه داستانی در قرآن مجید آمده است كه برخی ادامه برخی دیگر و بعضی از آنها نیز كامل و مستقل هستند.
▪ نیمی از سوره های قرآن با هنر قصه پردازی به انتقال پیام خود پرداخته اند.
▪ بیشترین قصه های قرآنی ابتدا در سوره اعراف و پس از آن بقره وجود دارند و سوره آل عمران در رتبه سوم قرار دارد.
▪ بیشترین داستان های قرآنی درباره حضرت موسی و قوم بنی اسراییل و فرعونیان است. پس از آن بالاترین آمار متعلق به داستان های حضرت ابراهیم(ع) و داستان های حضرت عیسی (ع) و مادرش حضرت مریم (ع) است.
▪ هیچ یك از داستان های قرآنی براساس خیال پردازی یا شخصیت های فرضی نیستند و همه قصه های قرآن واقعیت داشته و در واقع روایتی الهی از یك رویداد حقیقی هستند.
▪ گروهی از داستان های قرآن با استفهام تقدیری آغاز می شوند. این نوع استفهام یكی از صنایع ادبی در فن داستان نویسی است كه مخاطب را تشویق می كند تا قصه را پی گیری كند. در این روش معمولا داستان با این مقدمه آغاز می شود: آیا این خبر را شنیده اید كه…
▪ گروهی از داستان های قرآنی با روش نوین (چكیده نویسی) آغاز
می شود یعنی قبل از شروع متن اصلی، داستان در جملات كوتاهی چكیده و هدف اصلی داستان می آید و سپس از ایجاد آمادگی ذهنی به اصل مطلب پرداخته می شود. به عنوان نمونه به آیات ۱۰ تا ۲۰ سوره اعراف داستان آفرینش مراجعه كنید.
▪ گاهی از همین روش به صورت معكوس استفاده شده است یعنی ابتدا داستان اصلی آورده شده و سپس به بیان خلاصه و چكیده آن پرداخته شده است تا در جمع بندی به خواننده كمك كند.
▪ شیوه قرآن در بیان قصه های عاشقانه بسیار لطیف و عبرت انگیز است. در قرآن كریم سعی شده است تا با مسائل عشقی به صورت سمبلیك و اشاره وار برخورد شود و از ارائه جزئیات یا به زبان آوردن صریح و زننده خودداری شود. با خواندن داستان یوسف و زلیخا این نكته را در خواهید یافت.
▪ داستان در دل داستان دیگر آورده می شود در حالی كه در زمان های مختلف رخ داده اند. این خصوصیت قرآن باعث می شود تا انسان با دقت و موشكافی سعی در چیدن صحیح قطعات مختلف این داستان ها نماید و تمركز بیشتری پیدا كند.
▪ نكته زیبای دیگر آن كه در قصه های قرآنی جایگاه خاص زنان و نقش تعیین كننده و محوری آنان در اغلب داستان های قرآنی است. زنان در داستان های قرآنی به وضوح معرفی می شوند و شخصیتی مستقل دارند.
▪ قرآن در جاهایی كه می خواهد الگویی عمومی ارائه كند و یا اندرزی فراگیر در داستان های خود مطرح كند از كلمات عامی مانند مردی از خاندان فرعون (مومن/۲۸) یا زن لوط و زن نوح (تحریم/۱۰) استفاده می كند.
● تربیت در قرآن
▪ اگر قصد راهنمایی و تربیت كسی را دارید در قدم اول از گفتار نرم و با محبت بهره گیرید حتی اگر مخاطب شما فرعون سركش یا سران لجوج كفار جاهلی باشند. (طه/۴۴ و شعرا/۲۱۵)
الف) گفتار رفتار آدمی در هر زمان و مكان در حافظه الهی محفوظ است مراقب باشید. (لقمان/۱۶ و كهف/۳۰)
ب) نسبت به انسان های اطرافت احساس مسوولیت كن و آنها را از كارهای بد بازدار و به كارهای خوب تشویق كن. این لازمه استحكام یك پیكر است و بنی آدم اعضای یكدیگرند. (لقمان/۱۷)
ج) در رفتارهای اجتماعی دقت كن! مبادا با غرور رویت را از دیگران برگردانی یا مثل مبتكران راه بروی مبادا تندرو و كندرو شوی میانه روی بهترین روش است مراقب باش صدایت را بر سر كسی بلند نكنی و خلاصه در یك كلام آدم باش. (لقمان/۱۸و۱۹)
▪ قرآن كریم به شدت با پیروی از جمع (خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو) و حركت به دنبال اكثریت مخالف است. قرآن می گوید: اگر بخواهی از اكثریت مردم فقط به این خاطر كه اكثریت هستند پیروی كنی بدون شك از راه خدا دور می شوی. همیشه با چشمان باز تصمیم بگیر. (انعام/۱۱۶ و اسراء/۳۶)
▪ همیشه بزرگ ترها بهترین حرف را نمی زنند و همیشه حرف گوش كنی و اطاعت از بزرگان انسان را به سعادت نمی رساند. این پیام تربیتی قرآن است كه حتی در اطاعت از بزرگان هم گوش و چشمت را باز كن كه فردا فقط و فقط خودت پاسخ گوی اعمالت خواهی بود نه بزرگ ترهایت. (احزاب/۶۷)
▪ علم بهتر است یا ثروت جواب آن را در آیه ۲۴۷ بقره پیدا خواهید كرد.
▪ امانت داری یكی از ارزش مندترین ارزش های قرآنی است. حضرت موسی (ع) را به خاطر امانتداری و قدرتش در خانه حضرت شعیب پناه دادند (قصص/۲۶) و حضرت یوسف را به خاطر امانتداری وعلمش بر خزانه مصر نشاندند (یوسف/۵۵) و حتی رسول خدا(ص) كه از سوی خداوند برگزیده شد مشهور به امانتداری و به محمد امین معروف بود.
▪ اگر می خواهید مخاطبان به سوی شما جذب شوند ابتدا به خودتان بپردازید! روح خشك و سنگین و بی لطافت هیچ گاه در امر تربیت موفق
نمی شود. مهربانی دلسوزی و رقت قلب را در خود بپرورید تا مردم بی آن كه شما متوجه شوید در اطراف شما جمع شوند. (آل عمران/۱۵۹)
▪ آیا دوست دارید كه دشمن خود را به یك دوست تبدیل كنید به هر بدی كه در حق شما كرد با خوبی پاسخ گویید. این را قرآن تجویز می كند. آیه ۳۴ سوره فصلت را بخوانید!
● قرآن و سلامت انسان ها
▪ بخورید و بیاشامید اما به اندازه كافی و لازم زیرا پرخوری و زیاده روی سلامت شما را به خطر می اندازد. (اعراف/۳۱)
▪ همه دردها و ناراحتی های خود را می توانید با قرآن ریشه كن سازید. قرآن بخوانید و به آن عمل كنید و با روح قرآن مرتبط و همنوا شوید تا همه سیستم های روح و جسم شما در تعادل مطلوب خود قرار گیرند. (یونس/۵۷ و اسراء/۸۲)
▪ در فرهنگ قرآنی این خداوند است كه بیماری ها را شفا می دهد و دیگران وسیله و واسطه اند. (شعرا/۸۰)
▪ اصل اول در سلامتی و صحت غذاها به فرموده قرآن آن است كه حلال و پاكیزه باشند. این گونه غذا می تواند مقدمات سلامتی را در بدن انسان فراهم كند اما این كه یك ماده خوراكی واحد با تركیبات غذایی ثابت و مشخص در اثر حلال یا حرام بودن دارای آثار متفاوتی بر سلامت انسان شود بحث علمی بسیار عمیقی می طلبد. (نحل/۱۱۴ و بقره ۱۶۸) حلال یعنی چیزی كه ممنوعیت شرعی ندارد و طیب یعنی چیزی كه موافق طبع سالم انسانی باشد.
▪ بهترین نحوه تغذیه برای سلامت انسان كه مورد سفارش قرآن كریم است خوردن صبحانه و شام است یعنی غذای روزانه در دو وعده اصلی در اول روز و آخر روز صرف شود. این شیوه غذا خوردن بهشتیان است كه در سوره مریم آیه ۶۲ آمده است.
▪ به فرمان قرآن مومنان شایسته ترین افراد در استفاده از نعمت های الهی مانند غذاهای پاكیزه هستند. خداوند می فرماید: چه كسی این غذاهای پاكیزه را بر شما حرام كرده است این ها زیبایی های زندگی دنیاست كه خداوند برای بهترین بندگانش خلق كرده است. پس از نعمت های خداوند استفاده كنید. (اعراف/۳۲ و مائده/۸۷ و ۸۸) به قول امام علی (ع) خداوند همان قدر از حرام شمردن آن چه حلال نموده است ناراحت می شود كه حرام او را نادیده بگیرید و مانند یك امر حلال انجام دهید.
▪ جالب است بدانید كه خداوند مستقیما در قرآن به خوردن گوشت و ماهی و میوه اشاره می كند و آنها را از نعمت های زندگی بخش الهی بر
می شمارد و از ما می خواهد كه از آنها بخوریم كه به ترتیب در سوره مائده آیه ۱ و۹۶ سوره نحل آیه ۱۴ و سوره مومنون آیه ۱۹ آمده است.
▪ مساله خوراك در قرآن آن قدر مهم است كه در یك آیه مستقیما فرمان داده شده است كه انسان با دقت و تامل در غذایی كه می خورد بنگرد (عبس/۲۴) یعنی این كه یك انسان قرآنی باید در نحوه تغذیه خود نهایت دقت را داشته باشد.
▪ خداوند در قرآن كریم خواب را یكی از عوامل سلامت و آرامش روح انسان برمی شمارد و آن را نعمتی قابل ستایش و آیه ای از آیات اعجازآمیز الهی معرفی می كند. (روم/۲۳ و فرقان/۴۷)
▪ آیا می دانید در فرهنگ قرآنی سخت ترین و ناگوارترین بیماری ها چیست قرآن مستقیما به این بیماری اشاره كرده آن را نام می برد. این بیماری مرض قلب یا بیماری دل نام دارد چون وقتی روح و دل فردی به این بیماری گرفتار شد از شنیدن و دیدن و درك حقایق عاجز می شود و این بدترین وضعی است كه یك انسان پیدا می كند. (اعراف/۱۷۹ و توبه/۱۲۵)
● روانشناسی در قرآن
▪ از دیدگاه قرآن سه نوع شخصیت اساسی وجود دارد مومن، كافر و منافق. (آیات ۲ تا ۲۰ سوره بقره)
▪ شخصیت های مومن خود دارای سه درجه شخصیتی هستند آنان كه به خود ظلم می كنند، آنان كه میانه رو هستند و آنان كه پیشتازانند. (فاطر/۳۲)
▪ مشخصه بارز شخصیت كافر آن است كه دل و اندیشه اش را قفل كرده است و راهی برای نفوذ هیچ حرف تازه و اندیشه متفاوتی نگذاشته است و به همین دلیل از درك حقایق عاجز است.
▪ خصوصیت بارز شخصیت منافق از دیدگاه قرآن دوگانگی ریشه ای در ظاهر و باطن است. به همین دلیل مبتلا به شك و تردید و عدم قدرت تصمیم گیری و ناتوانی در قضاوت می شود. (بقره/۸ تا۲۰ و منافقون)
▪ در قرآن كریم در آیات فراوانی از اندوه علل ایجاد كننده آن و راه های برطرف ساختن آن سخن رفته است. گاهی اندوه فراق را با دیدار و گاهی اندوه فقر را با بشارت و گاهی اندوه رسول خدا(ص) را به دلداری حضرت حق درمان كرده است.
▪ در دیدگاه قرآن ترس دو نوع است ترس پسندیده و ترس ناپسند. ترس پسندیده همان ترس از خداوند و عدالت اوست كه منجر به اصلاح رفتار
می شود. (انفال/۲) و ترس ناپسند اضطرابی شدید با علت مشخصی است كه تسلط بر نفس را از بین می برد و باید با آن مبارزه شود. (احزاب /۱۰ و ۱۱)
▪ از نظر قرآن دو نوع خشم وجود دارد خشم مفید و متعادل و خشم مخرب و نابهنجار. خشم متعادل راهی برای رسیدن به هدف در مواقع لزوم است و خشم مخرب را باید درمان كرد. قرآن كریم با توصیه به صبر و پاسخ گویی با عمل نیك و با وعده بهشت و پاداش اخروی به وسیله سفارش به بخشش و عفو یادآوری قدرت و خشم خداوند و. . . به درمان بیماری سلامتی سوز خشم و عصبانیت پرداخته است كه به ترتیب در سوره شوری آیه ۴۳ فصلت آیه ۳۴ آل عمران آیات ۱۳۳ و ۱۴۳ شورا آیات ۳۶ و ۳۷ و نور آیه ۲۲ بیان شده است.
۸. در قرآن به سه نوع از مكانیسم های دفاعی روانی اشاره شده است كه عبارتند از: فرافكنی (منافقون/۴) دلیل تراشی (بقره/۱۱ و ۱۲) و واكنش سازی (بقره/۲۰۴ و ۲۰۵ و منافقون /۴)
▪ در فرهنگ قرآن یكی از راه های موثر و اساسی روان درمانی استفاده از مواعظ و اندرزهای قرآنی است. (یونس/۵۷)
▪ در روش روان درمانی قرآنی ایمان تولید امنیت درونی و آرامش می كند. (انعام/۸۲ و رعد/۲۸)
▪ یاد خدا آرام بخش دل هاست. (رعد/۲۸)

منبع: ایكنا به نقل ازwww.quranblog.blogsky. com
ماخذ: ۱. مدخل، سید عباس قائم مقامی
۲. مبین، مجله قرآن پژوهی شماره ۵
۳. قرآن و روانشناسی، عثمان نجاتی
۴. سیمای خانواده در قرآن، زهرا برقعی
۵. شیوه جذب جوانان از دیدگاه قرآن، غلامرضا متقی
۶. قرآن از دیدگاه ۱۱۴ دانشمند، محمد مهدی علیقلی
۷. دانستنی های قرآن، مصطفی اسرار
۸. قرآن و علوم پزشكی، حسن رضارضایی

منبع : روزنامه جوان