چرا غواصان می‌میرند؟

علت مرگ‌های غواصی وابسته به جمعیت مورد مطالعه، تجهیزات استفاده شده و محیط‌های غوص است. بنابراین، غواصان تاکتیکی نیروی دریائی که از سیستم‌های تنفس اکسیژن مداربسته سود می‌جویند، علل مرگ متفاوتی از غواصان تفریحی اسکوبا، یا غواصان هلیکوسی که در اعماق بیشتر اقدام به کارگزاری لوله‌های نفتی می‌کنند، خواهند داشت.
میزان مرگ و میر غواصان تفریحی، که توسط موناگان (Monaghan) بررسی شد، معادل ۷/۱۶ در هر ۱۰۰۰۰۰ برآورد گردید. این مقدار با نتایج بررسی هارپر (Harpure) که رقمی معادل ۰۰۳/۰ درصد مرگ به‌ازاء هر غوص (با احتساب ۵ تا ۶ غوص در سال، درصد مرگ معادل ۱۸ تا ۱۵ مرگ در هر ۱۰۰،۰۰۰ غواص) معادل بود. در صورت اضافه کردن تمامی نفراتی که حتی یک غوص انجام داده‌اند، این میزان به رقمی بین ۸/۵ تا ۵/۶ در هر صدهزار غواص کاهش خواهد یافت، صنعت غواصی تلاش دارد این رقم را تا ۴ مرگ در هر صدهزار کاهش دهد، اما متأسفانه مقایسه آمارهای سالیان گذشته با اکنون، نشانگر افزایش آمار مرگ و میر غواصان در سالیان اخیر خواهد بود.
آمار مرگ و میر غواصان در آمریکا توسط دانشگاه یوتا و رودایلند مورد بررسی و جمع‌آوری قرار گرفته است. این آمار متعلق به غواصان تفریحی بوده و تمامی افراد تبعه آمریکا که در تمامی نقاط جهان جان سپرده‌اند و همچنین کسانی‌که در آب‌های آمریکا جان خود را از دست داده‌اند را در برمی‌گیرد. در طول ۲۶ سال (۱۹۹۶ ـ ۱۹۷۰)، تعداد مرگ و میـر غـواصان معادل ۲۸۵۳ مـرگ بـوده است، به‌عبـارت بهتـر، ۱۰۶ مـرگ در سـال (دامنــه ۱۱۴ ـ ۶۴)، در طول دههٔ گذشته این آمار توسط DAN (Divers Alert Network) واقع در دورهام، کارولینای شمالی آمریکا جمع‌آوری شده است.
اکثریت حوادث غواصی ناشی از عوامل متعددی است بوده که با هم تداخل عمل دارند.
در بررسی‌های انجام شده در استرالیا و نیوزلند (AZN)، تعداد مرگ‌ها کمتر بوده، اما ثبت و دسته‌بندی دقیق مرگ در خصوص آنها به انجام رسیده است. تمامی عواملی که می‌توانستند بر روی سیر سلسله وقایعی که منجر به مرگ می‌شوند، تأثیرگذار بوده یا به‌عنوان مانعی در مسیر نجات و احیاء موفق قرار داشته باشند، جمع‌آوری و مورد بررسی قرار گرفته شده است.
آمار جمع‌آوری شده توسط مانو (Mano) و همکارانش در ژاپن از جزئیات کمتری برخوردار است، اما با احتساب اضافه شدن قریب ۱۰۰،۰۰۰ غواص جدید در سال، به‌نظر می‌رسد آمار این کشور نیز به‌زودی معادل کشور آمریـکا می‌گردد. تازه‌ترین نتایج، از ایکدا (Ikeda) و آشیدا (Ashida)، در سال ۲۰۰۴ نشانگر میزان مرگ و میری معادل ۵/۱۷ در هر ۱۰۰،۰۰۰ ـ حدود ۵۰ بار خطرناک‌تر از رانندگی با اتومبیل ـ می‌باشد. انجمن زیرسطحی انگلستان (BSAC (British Subaqua Assocation عهده‌دار جمع‌آوری آمار وادث و مرگ و میر در انگلستان می‌باشد که در سایت http://www.bsac.com قابل دسترسی است. موارد مطرح شده حاوی اطلاهات فراوانی بوده و نتایج به‌دست آمده حاوی اطلاعات فراوانی بوده و ناتیج به‌دست آمده قابل توجه‌اند، اما برای تصمیم‌گیری نهائی جهت تشخیص علت اصلی مرگ، اطلاعات کافی در اختیار نمی‌باشد. BSAC، که احتمالاً یکی از سخت‌گیرترین بمراکز آموزشی غواصی جهان محسوب می‌شود، میزان مرگ و میر غواصان تا انتهای هزاره دوم (سال ۲۰۰۰) را رقمی معادل ۸/۱۷ در هر ۱۰۰،۰۰۰ عنوان کرده است.
ارزیابی‌های مستقل انجام شده در خصوص ایمنی در غواصی تفریحی، از کشورهای آمریکا، استرالیا و ژاپن همگی نشان‌گر آن هستند که غواصی فعالیتی بدون خطر نیست ـ علی‌رغم آنچه صنایع غواصی عنوان کرده‌اند که این فعالیت از رانندگی، شنا و حتی ـ قدم‌زدن در یک بعدازظهر آفتابی آسان‌تر است!
آمار NUADC دارای نفرات تحت بررسی زیاد و آمار ANZ حاوی جزئیات زیاد می‌باشد، آمار DAN در جائی بین این دو قرار دارد. از آنجا که آمار ANZ حاوی بیشترین اطلاعات در خصوص حوادث مجر به مرگ غواصی است، در صفحهٔ ارائه شده از ضریب نسبتاً بالاتری برخوردار خواهد بود.

دکتر رامین معصومی، پزشک متخصص غواصی و درمان هیپربار، دبیر سرویس غواصی

منبع : مجله دنیای ورزشهای آبی