همه چیز دنباله دارد

وقایع بهار و تابستان امسال سند تازه ای در این خصوص بوده است كه دنباله فیلم های بزرگ و مشهور همچنان می فروشند و بهتر است كه از ارائه چنین كارهایی غافل نماند. حتی از همین حالا هم مشخص است كه برای تابستان سال بعد ساخت و ارائه چنین فیلم هایی با وسعت در دستور كار قرار دارد و همین طور تابستان های بعد. چند قسمت «اسپایدرمن» در ۶ سال بعدی و قسمت یازدهم «سفرهای ستاره ای» (در ایران با نام «پیشتازان فضا») نمونه های روشنی در این ارتباط اند.
تام اورتن برگ رئیس سازمان تیاتریكال فیلمز كه زیر مجموعه لایونزگیت است، می گوید: «این بازار و حكم و قانون آن است و كافی است كه چنین حسی را به شما بدهد و ساخت یك دنباله جدید را بطلبد و در آن صورت حتماً راهی برای این قضیه خواهید یافت.»
سازمان مورد بحث در اواخر مهرماه امسال قسمت چهارم فیلم های ترسناك «Saw» را اكران خواهدكرد و سال بعد با قسمت چهارم فیلم «رمبو» (با بازی سیلوستراستالوند) چنین خواهد كرد. به حرف های اورتن برگ بر می گردیم. «سلایق و ذائقه های موجود در بازار به ما می گوید كه چه باید ساخت و ارائه كرد. این بازار شلوغ تر از آن است كه بتوان در آن بر آوردهای دقیق داشت، اما تشخیص خواست مردم در باره دنباله ها و لزوم ساخت آنها آن قدرها هم سخت نیست. حسن این فیلم ها این است كه سوژه شان كاملاً برای تماشاگران آشنا است و همه چیز آن را می دانند و در نتیجه سریعاً جذب آن ها می شوند.»
در سال جاری و تا اواسط مردادماه ۱۴ «دنباله» بر فیلم های قبلی و مشهور در سینماهای جهان اكران شده اند و اكثر آنها با انبانی از پول از كارشان فارغ شده اند و سرآمد آنها «اسپایدرمن۳» است كه در آمریكا و كانادا به تنهایی ۳۳۷ میلیون دلار فروخته است. قسمت سوم فیلم كارتونی «شرك» به ۳۲۰ میلیون در همان ۲ كشور رسیده و بخش سوم «دزدهای دریایی كارائیب» نیز ۳۰۵ را رد كرده است. اگر مجموعه فروش تمام قسمت های هر ۳ فیلم را جمع ببندیم و رقم فروش جهانی شان را هم به آن اضافه كنیم، می بینیم كه هر یك از ۱‎/۵ میلیارد دلار هم گذشته اند.
سود رسانی فراوان و قطع نشدن آثار فوق سبب شده است استودیوی سازنده «شرك» از حالا قسمت چهارم را برای سال ۲۰۱۰ تدارك ببیند و جفری كاتزن برگ كه مدیر اجرایی این استودیو (دریم ودركز) است به صراحت گفته كه قسمت پنجم نیز در دستور كار خواهد بود.
گور و ربینسكی كه تریلوژی«دزد های دریایی كارائیب» را ساخته تا به حال متذكر نشده كه قسمت چهارمی در راه است اما جانی دپ بازیگر معروف نقش اصلی تصریح كرده كه برای چنین چیزی آماده خواهد بود. سونی پیكچرز و مارول استودیوز هم در پی پولسازی مفرط ۳ گانه «مرد عنكبوتی» تأكید كرده اند كه ساخت قسمت های بعدی آن در دستور كار است و با این كه اشتیاقی مشابه در حرف و عمل سم رایمی در مقام كارگردان و توبی مگوایر و كرستن دانست در هیأت بازیگران اصلی این فیلم ها در خصوص مسأله فوق رؤیت نشده، اما بعید است كه با به راه افتادن مجدد چرخه های كار آنها جزیی از آن نباشند. رایمی به نشریات سینمایی گفته است: قدر مسلم این كه ما اسپایدر من ۴ ، ۵ و ۶ را هم خواهیم داشت اما بعید است كه من نویسنده سناریوی آنها باشم زیرا فعلاً ذهنم مخشوش است و پاكسازی آن هم طول می كشد.»
رایمی در عوض به سوی پروژه «هابیت» كشیده شده كه یك مقدمه بر سه گانه بسیار پرفروش «ارباب حلقه ها» خواهد بود. پیتر جكسون خالق نیوزیلندی آن سه گانه كه بر سر سهم خود در سود هنگفت آن فیلم ها باكمپانی «نیولاین سینما» مشاجره دارد، به دادگاه شكایت برده و همان مسأله ممكن است ساخت سریع «هابیت» را غیر ممكن سازد.
اما هرچه هست، ساختن دنباله ای بر فیلم های قبلی، روش و مد سال های اخیر سینما، مدت ها یك اقدام غلط و حتی منحوس توصیف می شد. پل در گارابدیان رئیس سازمان مدیا بای نامبرز كه كارش آمارگیری فروش فیلم ها است، در اواسط تابستان ۲۰۰۷ می گوید: «سال ها ساخت قسمت دوم و سوم فیلم ها یك نوع زرنگی منفی و سخیف شمرده می شود و این تصور وجود داشت كه قسمت های بعدی، به واقع همان بخش اول است و فقط اعداد ۲ و ۳ پشت آن حك شده است.»
اما در نیمه دوم دهه ۱۹۹۰ آن روند عوض شد و با شدت و وسعت بیشتر به دهه فعلی بسط یافت. یكی از موارد روشن آن با قسمت دوم فیلم جاسوس خنده دار «استین پاورز» در سال ۱۹۹۹ شكل گرفت كه فقط در هفته نخست اكرانش بیش تر از فروش تمام زمان عرضه قسمت نخست خود فروخت. اینك هر «دنباله» ای با عمده تر كردن بخش هایی از فیلم های قبلی و خلق آدم ها و اتفاقات تازه، بزرگتر از فیلم قبلی جلوه می كند و طبعاً موفق تر هم از آب درمی آید.
با این حال كلك و روش اصلی هنوز هم این است كه كاری كنید كه همان موضوع و موارد قبلی جدید و جذاب به نظر برسند و فیلم تان بوی كهنگی ندهد. استالون سال پیش این كار را كم و بیش با قسمت ششم فیلم بوكسی «راكی» انجام داد و به تازگی قسمت چهارم «جان سخت» را ۱۲ سال پس از اكران اپیزود سوم بر پرده دیده ایم. ۳سال پیش فیلم احمقانه ای به نام «Alien vs Predator» ساخته شد كه از سری فیلم های معروف «بیگانه» و «غارتگر» سرچشمه می گرفت و موجودات كریه آن سری فیلم ها را روبه روی هم قرار می داد و كلی برخورد های موهوم و پر سر و صدا را به تصویر می كشید، اما فیلم آنقدر خوب فروخت كه قسمت دوم آن را نیز ساخته اند كه كریسمس امسال عرضه خواهد شد.نوستالژیك ترین دنباله سازی ، قسمت چهارم «ایندیانا جونز» است كه هریسون فورد در رل باستان شناسی بزن بهادر ۳ فیلم نخست سال ها در پی ساخت آن بوده و اشتیاقش در این زمینه حتی از علاقه استیون اسپیلبرگ كارگردان آن فیلم ها فراتر می رفته است و پس از سال ها تلاش بی نتیجه (یقیناً ۱۸ سال) انگار سرانجام قسمت چهارم جلوی دوربین رفته است و این كه فورد در ۶۵ سالگی چطور از عهده نقشی این قدر فیزیكی و پرتحرك برمی آید، به خودی خود آنقدر جذاب است كه بیننده را به سمت سالن های محل نمایش فیلم بكشاند و موج داغ «دنباله ها» را استمرار بخشد و دستور روز را كه ساخت هر چه بهتر و بیشتر این گونه آثار است، از نو به اجرا درآورد.
فروش «مثل معمول» زیاد قسمت جدید «اوشن» در تابستان امسال كه بخش سوم آن را شكل می داد، طبعاً ساخت قسمت چهارم را در ذهن تهیه كنندگان آن نشانده است و به تازگی «اولتیماتوم بورن» كه قسمت سوم سری فیلم های «بورن» محسوب می شود باز با بازی مت دیمون بر پرده سینما رفته است و با این كه این فیلم بر اساس سومین (و آخرین) رمان رابرت لادلام پیرامون كاراكتر بورن (مأمور مخفی ای كه دچار فراموشی می شود و هویت خود را گم می كند) ساخته شده است، اما اریك فان لاست بیدر دیگر نویسنده معروف جور لادلام را كشیده و ۲ كتاب دیگر پیرامون این كاراكتر نگاشته كه طبعاً خوراك فیلم های چهارم و پنجم خواهد شد. حرف های سران و تبلیغ گران یونیورسال درباره «اولتیماتوم بورن» كه همزمان با اكران این فیلم بیان شده، از همه جالب تر است. آنها گفته اند كه قسمت فعلی به آخرین سؤالات موجود پیرامون كاراكتر جیسن بورن پاسخ می دهد، اما ظرفیت و امكان برای ادامه ماجراها وجود دارد.
به فیلم «انتقال دهنده ها» می رسیم كه بر اساس یك نمایش كارتونی تلویزیون ساخته شده و در هفته های اخیر بیش از ۲۵۰ میلیون در آمریكا و كانادا فروخته و از حالا محرز است كه حداقل یك قسمت دیگر از روی آن ساخته خواهد شد. مارتین لوی كه مدیر بازاریابی دریم وركز(یكی از شركت های تولید كننده فیلم در كنار پارامونت) است، می گوید: «بدیهی است كه منطقی ترین كار برای ما ساخت قسمت بعدی فیلم انتقال دهنده ها ظرف حداكثر ۲ سال آینده باشد و پس از آن می نشینیم و راجع به قسمت سوم احتمالی نیز بحث و بررسی خواهیم كرد.»
اما در موج دنباله سازی ها، این كه موضوع مورد اشاره و داستان اصلی، به خودی خود دنباله دار و سریال مانند است یا خیر، اهمیت زیادی دارد و در شكل گیری و ثمر دادن جنون دنباله سازی ها نقش مهمی دارد. از همه مرتب تر و آماده تر (و مثل یك خوراك از قبل مهیا شده) «هری پاتر» بوده كه ساخت ۷ فیلم بر اساس ۷ كتاب جی .كی .رولینگ را موجب شده است (البته قسمت های ششم و هفتم هنوز تهیه نشده و فیلم پنجم نیز تازه به اكران درآمده و طبعاً فروش هنگفتی كرده است.)
كوین فایگه رئیس بخش تولید در استودیوی مارول بوكز می گوید دلیل اصلی محبوبیت و فروش دنباله ها این است كه بر اساس داستان های ادامه دار و كارها و زندگی كاراكترهایی ساخته شده كه به خودی خود زندگی شان و اتفاقات آن جریان و ادامه دارد. مارول همانی است كه اكثر كاراكتر های ماجراجوی كارتونی، خلق شده توسط آن و هنرمندان و نقاشان اش است و اكثر قریب به اتفاق آنهادر ۳۰ سال اخیر به فیلم برگردانده شده اند و آنهایی هم كه نشده باشند، در راه تولید قرار دارند. به گفته فایگر قسمت جدید دیگری از «مردان ایكس» احتمالاً در راه است و حتی محتمل است كه از روی ۲ كاراكتر از شخصیت های اصلی یعنی وول و راین و مگنتو فیلم های مستقلی ساخته شوند. افزون بر آن قسمت سوم «۴ نفر فوق العاده» و بخش تازه ای از فیلم «The Silver Surfer» نیز در دستور كار قرار دارد. فایگر می افزاید: «آن قدر كاراكتر در مشت خود داریم كه همیشه ۳ ، ۴ شخصیت جنبی در جیب های بغل ما قرار دارند(!)
تا هر موقع وقت كردیم و در روزهای مبادا به سراغ آنها برویم. پیدا كردن سوژه در میان دریای موضوعات ما آسان ترین و سریعترین كار است و كار سخت این است كه تصمیم بگیریم كدامیك را نادیده بگیریم و موقتاً كنار بگذاریم.»
سال بعد قسمت هفتم «بت من» را نیز خواهیم داشت كه از ۱۹۸۹ به بعد در مسیر ساخت قرار داشته و ۴ بار «بازیگر اصلی» عوض كرده و آخرین و جدید ترین كریستین بیل است.
پیتر بارت سردبیر نشریه پرنفوذ دیلی واریه تی می گوید: دلیل اصلی توفیق دنباله ها جدای از مسأله سوژه ها و كاراكترهای آشنا و خلق چیزهایی تازه پیرامون آنها این است كه بسیار بیش از گذشته هنر و مهارت صرف جلوه گری و زیبایی دنباله ها می شود و روی آنها واقعاً كار می شود. او می افزاید: «استودیو ها راه های ساخت دنباله های موفق را به خوبی آموخته اند و فرمول های كارآمدی در این خصوص دارند. در عین حال هر بار كه این قضیه تكرار و موفقیت تازه ای خلق می شود، این ریسك هم به خودی خود به وجود می آید كه در مرتبه بعدی این كار از نظر مردم تكراری بیاید و سرانجام حوصله شان سربرود. من شك دارم كه این روال مدتی طولانی ادامه یابد.»

منبع: Empire

منبع : روزنامه ایران