کارنامه یلتسین: سرمایه داری درنده و فقر توده‌ای در روسیه

روز ٢٣ آوریل «بوریس یلتسین» رییس‌جمهور سابق روسیه وفات یافت. صدر اعظم آلمان، خانم «مرکل» وی را یک «مبارز دمکراسی و آزادی» نامید. صدراعظم اسبق آلمان «هلموت کوهل» از وی به عنوان یک «دولتمرد بزرگ» نام برد. در تسلیت نامه متروپول‌های دیگر سرمایه‌داری، یلتسین «مرد رفرم‌ها»، « مرد مردمی» و غیره و غیره نامیده شده است. وی هنگامی که در دوران گذار ۱٩٩٩به ٢٠٠٠ تخت و تاج را به «ولادیمیر پوتین» سپرد، تقریباً به نحو مشابه و شادمانه‌ای مورد تعریف و تمجید قرار گرفت.
روزنامه‌نویس لیبرال/چپ روزنامه «فرانکفورتر روند شاو» «کارل گروبه» در آن دوران به درستی نوشت: «هرکس که اولین رییس‌جمهور روسیه را که اکنون از کار کناره می‌گیرد، به هنگام وداع بیش از اندازه می‌ستاید، بنا بر رسم دیپلماسی، یا محترمانه دروغ می‌گوید و لاپوشانی می‌کند و یا کم حافظه است.»
● نتایج حکومت یلتسین؟
اتحاد جماهیر شوروی منحل شد و کشورهای برآمده از آن به دولت‌های درجه دوم و درجه سوم مبدل گردیدند.
به جای قدرت شوروی، منافع عشیره‌ای و قدرت دیکتاتوری رییس‌جمهور یلتسین که در خدمت روند خصوصی‌سازی بود، جایگزین شد.
مناسبات اولیه سوسیالیستی تولید متلاشی شد. یک بورژوازی روس که از الیگارش‌ها و «روس‌های نو» تشکیل می‌شد، پدید آمد که به دنبال سوداگری مالی و تاراج ثروت‌های طبیعی روسیه بی‌اندازه غنی شد و سودهای خود را به خارج انتقال داد.
رژیم یلتسین روسیه را به طور عمیقی به صندوق بین‌المللی و بانک جهانی، بانک‌های خارجی و همین طور قدرت‌های امپریالیستی وابسته کرد. روسیه به یک کشور صادرکننده مواد خام و وارد کننده صنایع مونتاژ و مواد غذایی و نوچه متروپول‌های امپریالیستی تبدیل گردید.
در داخل کشور جنایت و بزهکاری به طور انفجاری گسترش یافت.
و بار این تکامل به گردن توده عظیم خلق روسیه افتاد که به فقر و بی‌نوایی سقوط کرد.
● «دولتمرد بزرگ»
اسم یلتسین به عنوان گورکن اتحاد جماهیر شوروی در تاریخ ثبت خواهد گردید. در ۸ دسامبر ۱٩٩۱ وی همراه با «لئونید کراوچوک» رییس‌جمهور جمهوری سوسیالیستی اوکرائین و «استانیسلاو شوشکیویچ» صدر هیأت رییسه جمهوری سوسیالیستی بلوروس با یک اقدام غیرمترقبه، یک‌شبه اتحاد جماهیر شوروی را منحل ساختند. این یک نقض علنی قانون اساسی بود. بالاترین ارگان‌های دولتی اتحاد جماهیر شوروی و دیگر جمهوری‌ها، خودرأیانه کنار گذاشته شده و خواست مردم اتحاد شوروی به نحوی زیر پا گذارده شد، که وقیحانه‌تر از آن ممکن نبود. ٧۶ درصد مردم شوروی در بهار سال ۱٩٩١، یعنی تنها چند ماه قبل از این کودتا، طی رفراندومی خواستار حفظ اتحاد جماهیر شوروی بودند.
● «مرد دمکرات»
در مورد آقای «دمکرات» یلتسین، «میخائل تومان» روز ۵ ژانویه ۱٩٩٩ در روزنامه «دی ولت» نوشت: «کیفیت‌های یلتسین، شکستن مدار بسته، پرش برروی تانک و اعمال خشونت بود.» در واقع هم همین طور بود. به دستور وی در سال ۱٩٩٣ پارلمان به توپ بسته شد. تانک‌ها راه را برای یک قانون اساسی استبدادی، که تنها با دیکتاتوری‌هایی از نوع پینوشه و صدام قابل مقایسه بود و همه نوع آزادی تصمیم‌گیری به وی اعطا می‌کرد، هموار ساخت.
تصمیم‌گیری در مورد کلیه مسایل تعیین‌کننده تنها به دستورات رییس‌جمهور صورت می‌گرفت. همانطور که «تومان» اشاره کرده بود، یلتسین مانند یک حاکم مطلقه، حکومت می‌کرد. وی «پیرامون خود قشر چسبناکی از زیر گوش‌نشینان موعظه‌گر، چاپلوسان پای تنیس و پدرخوانده‌های مشکوک از باتلاق‌های تسلیحاتی، مواد خامی و سازمان‌های جاسوسی ملک سابق، جمع کرده بود. رعایای دربار وی به دستور ارباب خود نایل به امتیازات و حقوق ویژه می‌گردیدند. آن‌ها فلز صادر و مواد مخدر وارد می‌نمودند و ارزش اضافه حاصله را در غرب کاپیتالیستی سرمایه‌گذاری می‌کردند.»
● «مرد رفرم»
به اصطلاح رفرم‌های اقتصادی به اجرا درآمده، بنا بر ۴ خواست اصلی صندوق بین‌المللی صورت می‌گرفت: خصوصی‌سازی وسایل تولید، تحدید نقش دولت، تعدیل و یا آزادی قیمت‌ها و باز کردن مرزها برای سرمایه‌ها و کالاهای خارجی؛ پی‌آمد این «رفرم‌ها» فجیع بود:
به دنبال بزرگ‌ترین خصوصی‌سازی توده‌ای در تاریخ جهان، مالکیت خلق به ثمن بخس به گلوی دوستان یلتسین مثل «برزوفسکی» و «آبراموویچ» و دیگر سوداگران و بزهکاران ریخته شد. بنا بر گزارش هفته‌نامه «اشپیگل» در اوایل سال ٢٠٠٠: الیگارش‌ها در طی سال‌های سلطه یلتسین، حدود ٣۵٠ میلیارد دلار به غرب و بهشت‌های مالیاتی آن انتقال دادند. در عین حال بدهی‌های خارجی روسیه به ابعاد نجومی رسید. با ادامه خصوصی‌سازی، بزهکاری در بخش‌های اقتصادی ابعاد عظیمی به خود گرفت. بنا بر آمار «اینترپول» و وزارت کشور روسیه در سال ۱٩٩۸ در روسیه قریب ۱٠ هزار گروه‌های بزهکار وجود داشت که ۴٠ هزار شرکت و کارخانه و ۵۵٠ بانک را زیر کنترل خود داشتند.
با تعدیل قیمت‌ها تورم عظیمی پدیدار شد که به ابزار خرید ارزان ثروت دولتی توسط الیگارش‌ها تبدیل شد و هم‌چنین سرقت عظیم اندوخته‌های مردم عادی توسط بانک‌ها را ممکن ساخت. پی‌آمدهای گشایش کشور برای سرمایه‌ها و کالاهای خارجی کم‌تر فاجعه‌آمیز نبود. صنایع و کشاورزی روسیه تقریباً متلاشی گردید.
«اشپیگل» شماره ٢/٢٠٠٠ نتیجه گرفت: «نتیجه تقریباً ٩ سال یلتسین: تولید اجتماعی تقریبا نصف شد، تقریباً نیمی از آن توسط اقتصاد در سایه ارایه می‌گشت که هیچ نوع مالیاتی نمی‌پرداخت. تولید صنعتی تقریباً ۶٠ درصد کاهش یافت.» چقدر سقوط اقتصادی طی دوران حکومت یلتسین فاجعه‌بار بود را می‌توان هنگامی دریافت که بدانیم تولید طی سال‌های جنگ ۱٩۴۱ تا ۱٩۴۵ حداکثر ٢٣ درصد کاهش یافته بود.
● «مرد مردمی»
طی دوران حکومت یلتسین مزد کارگران و کارمندان به طور متوسط تا سطح یک چهارم و گاه یک پنجم سقوط کرد و این مزد نازل گاه ماه‌ها پرداخت نمی‌شد. دهقانان به ویژه بیش‌تر تحت فشار قرار گرفتند. مزد آن‌ها به طور کلی برای کارهای کشاورزی کم‌تر از دوپنجم مزد متوسط در کشور بود و زیر خط فقر قرار داشت. روی هم‌رفته سطح زندگی در طی سال‌های حکومت یلتسین برای ۱۱٠ تا ۱۱۵ میلیون نفر به سطح نصف و گاه یک سوم کاهش یافت. ۸٠ تا ۸۵ میلیون نفر از مردم در لب پرتگاه فقر مطلق به سر می‌برند و یا که هم‌اکنون سقوط کرده اند.
با سقوط بخش‌های بزرگ مردم به فقر و بی‌نوایی، بیماری‌های عمومی، مثل سل، دیفتری، وبا وغیره که در دوران شوروی از میان رفته بود، مجدداً شیوع یافت. مثلاً در سال ۱٩٩۸ بیش از ٢٫٢ میلیون نفر به سل مبتلا بودند. بیماری «ایدز» در رابطه با مصرف سرسام‌آور مواد مخدر ابعاد بسیار خطرناکی به خود گرفته است. سرانجام آنچه که بارز است، طول عمر متوسط در دوران حکومت یلتسین ٧ سال کاهش یافت.
در کارنامه یلتسین نباید ثبت دو جنگ چچن فراموش گردد. تنها در جنگ اول چچن حدود بیش از ۸۰هزار نفر جان باختند.
باوجود تمجید و تملق کلی در مورد «مرد رفرم» و «مرد دمکرات» در رسانه‌های گروهی بورژوازی، همین رسانه‌ه ا(مثلاً وزر کوریر) بعضاً اذعان دارند: «هنگامی که وی دار فانی را وداع گفت، یلتسین جزو منفورترین سیاستمداران در روسیه بود. دوران یلتسین برای اکثر روس‌ها، دوران هرج و مرج، تلاشی شرکت‌های دولتی، فقر فزاینده توده‌ مردم و ثروت‌اندوزی وحقیحانه تعداد قلیلی از مردم است.»

نویسنده: ویلی گرنس
برگردان: خ. طهوری
www.edalat.net

منبع : دنیای ما