حقوقدانان جدید شورای نگهبان کیستند؟

نمایندگان مجلس شورای اسلا‌می سه شنبه این هفته برای انتخاب سه حقوقدان شورای نگهبان رای‌گیری می‌كند. رئیس قوه قضاییه در نامه‌ای به مجلس شورای اسلا‌می عباسعلی كد خدایی، محسن اسماعیلی و محمد عزیزی سه حقوقدان فعلی شورای نگهبان و علی رازینی رئیس دیوان عدالت اداری، سید محمد موسوی از مدرسه عالی شهید مطهری و حسینعلی امیری معاون رئیس قوه قضاییه و رئیس سازمان ثبت و املا‌ك كشور را برای انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان به مجلس معرفی كرده است.
بر اساس اصل ۹۲ قانون اساسی اعضای شورای نگهبان برای مدت ۶ سال انتخاب می‌شوند كه در نخستین دوره، پس از گذشت سه سال نیمی از اعضای گروه به قید قرعه تغییر می‌یابند و اعضای جدید به جای آنها انتخاب می‌شوند اما پس از نخستین دور، هر سه سال نیمی از اعضای حقوقدان و نیمی از فقهای شورای نگهبان تغییر می‌یابند. ‌
‌ همچنین، براساس ماده ۱۱۹ آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلا‌می انتخاب حقوقدان شورای نگهبان با رأی اكثریت نسبی نمایندگان حاضر در مجلس انجام می‌شود و اگر تعداد آرای ۲ نفر از حقوقدانان مساوی باشد به قید قرعه یكی از آنها انتخاب خواهد شد. ‌
انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان در مجلس ششم كار را به مجمع تشخیص مصلحت نظام كشاند و تحلیف رئیس جمهور نیز به خاطر عدم انتخاب حقوقدانان به تاخیر افتاد.
فراكسیون اصولگریان مجلس تصمیم گرفته است كه انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان را در جلسه صبح سه‌شنبه خود بررسی كند.
این عضو هیات‌رئیسه فراكسیون اصولگرایان مجلس، افزود: تلا‌ش می‌كنیم كه حقوقدانان فعلی شورای نگهبان مورد تائید مجدد قرار بگیرند ولی دراین خصوص، موضع فراكسیونی نخواهیم داشت.
از میان افراد معرفی شده به مجلس ۵كاندیدای معرفی شده دارای سوابق شناخته شده‌تری هستند.
● اعضای جدید حقوقدان شورای نگهبان كیستند؟
از میان حقوقدانان شورای نگهبان غیراز سید محمد موسوی تقریبا همه چهرهایی شناخته شده در عرصه سیاسی و مطبوعات هستند.
محمدرضا علیزاده كه ریاست سازمان ثبت اسناد وابسته به قوه قضاییه را بر عهده دارد پیش از این نیز عضو حقوقدان شورای نگهبان بوده است. وی از سال ۱۳۶۵ تاكنون حقوقدان شورای نگهبان بوده است. محمدرضا علیزاده ۵۳ساله و تحصیلكرده حقوق است كه اكنون هم معاون رئیس قوه قضاییه و رئیس سازمان ثبت اسناد است و هم حقوقدان شورای نگهبان.
محسن اسماعیلی حقوقدان ۴۲ساله معرفی شده دارای دكترای تخصصی حقوق خصوصی (‌) PH.D از دانشگاه تربیت مدرس است و از سال ۱۳۷۲ به عضویت هیات علمی دانشگاه درآمد او پیش از این نیز عضو حقوقودان شورای نگهبان بوده است.
علی رازینی دیگر حقوقدان معرفی شده به مجلس با ۵۴ سال سن سوابق زیادی را به خصوص رد مدیریت‌های قضایی داشته است.
‌ ریاست كل دیوان عدالت اداری، ریاست دادگاه ویژه روحانیت، معاونت اجرایی دیوان عالی كشور، ریاست كل دادگستری استان تهران، ریاست سازمان قضایی نیروهای مسلح كشور، ریاست دادگاه ویژه رسیدگی به تخلفات جنگ به حكم حضرت امام (رض)، عضو شورای نمایندگان رهبری در دانشگاه‌های كشور با حكم مستقیم مقام معظم رهبری، یك دوره ریاست دانشكده علوم قضایی از جمله سوابق رازینی بوده است.حسینعلی امیری نیز سوابقی چون رئیس دادگستری استان فارس ومعاون رئیس قوه قضاییه و رئیس سازمان ثبت و املا‌ك كشوررا رد كارنامه خود دارد.
عباسعلی كدخدایی نیز در حال حاضر به عنوان سخنگو و قائم‌مقام شورای نگهبان چهره‌ای شناخته شده است. بر اساس سوابقی نیز كه خبرگزاری مهر ازسید محمد صادق موسوی حقوقدان ۴۳ساله شورای نگهبان منتشر كرده است او دكترای خود را در رشته <فقه و حقوق خصوصی> اخذ كرده، دروس حوزوی خود را در دوره سطح و خارج فقه و اصول نزد مقام معظم رهبری و چند تن از آیات عظام برجسته و صاحب نام كشورمان به پایان رساند و با رتبه ۱۸ و به عنوان دانشیار عضو هیات علمی و معاون آموزشی مدرسه عالی شهید مطهری شد.
‌ موسوی همچنین در طول ۲۰ سال گذشته به عنوان استاد راهنما و مشاور، راهنمایی و مشاوره دانش آموختگان رشته‌های فقه و حقوق را در نگارش رساله‌های مربوط به مقاطع كارشناسی ارشد و دكترا بر عهده داشته است.
معاونت آموزش مدرس عالی شهید مطهری (از سال ۱۳۷۴ تا كنون) و عضویت در هیات امنای موسسه انتشارات امیر كبیراز جمله سوابق موسوی بوده است.
● ۱۷چهره حقوقدان شورا ی نگهبان ‌
۱۷چهره از ابتدای تشكیل شورای نگهبان در سال۱۳۵۹، در ۶ كرسی <حقوقدانان شورای نگهبان> جلوس كرده‌اند. حسین مهرپور، مهدی هادوی، محسن هادوی، محمد صالحی، علی آراد و گودرزافتخار جهرمی ۶ حقوقدانی بودند كه ۲۹‌/ ۴‌/ ۵۹ به عضویت شورای نگهبان درآمدند كه سه سال بعد ۲۶‌/ ۴‌/ ۶۲ سیدجلا‌ل الدین مدنی، خسرو بیژنی و حسن فاخری به جای مهدی هادوی و محسن هادوی، گودرز افتخار جهرمی به عضویت شورای نگهبان درآمدند.در دور بعدی شورای نگهبان محمد صالحی، علی آراد ۲۶‌/ ۴‌/ ۶۵ از شورای نگهبان كنار رفتند و به جای آنان محمدر ضا علیزاده و گودرز افتخار جهرمی (برای بار دوم) وارد شورای نگهبان شدند.در سال۶۸ نیز، سیدجلا‌ل‌الدین مدنی، خسرو بیژنی از شورای نگهبان بیرون رفتند و به جای آنان حسن حبیبی و احمد علیزاده وارد شورای نگهبان شدند.
در سال۷۱ پس از خروج حسین مهرپور كه تا۲۹‌/ ۴‌/ ۵۹ در شورای نگهبان بود، خسرو بیژنی دوباره به این شورا بازگشت و تا سال۷۷ به عنوان حقوقدان در این شورا عضویت داشت. در این ســــال ۲۶۶‌/ ۴‌/ ۷۱) محمدرضا عباسی فرد هم عضو جدید شورای نگهبان شد كه او تا تابستان۸۲ كه به خاطر انتخابات مجلس هفتم استعفا داد، در شورای نگهبان ماند. در سال ۱۳۷۴ هم، حسن فاخری از شورا بیرون رفت و به جای او، سیدرضا زواره‌ای آمد. زواره‌ای تا تابستان ۱۳۷۵ عضو شورای نگهبان بود اما در این سال به علت شركت در هفتمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری از عضویت شورای نگهبان استعفا داد. وی ۲۶‌/ ۴‌/ ۷۷ مجدداً به عضویت شورا درآمد كه دیروز یك نفر به جای او انتخاب شد.
در سال ۸۰، حسن حبیبی، احمد علیزاده و علی آراد كه اوایل سال ۷۶ دوباره به شورای نگهبان بازگشته بود از شورای نگهبان كنار رفتند و به جای آنان ابراهیم عزیزی، عباسعلی كدخدایی و محسن اسماعیلی وارد شورای نگهبان شدند.در سال ۸۳ هم با پایان دوران عضویت سیدرضا زواره‌ای و محمدرضا علیزاده و به علت استعفای محمدرضا عباسی فرد در تابستان ۸۲، محمدرضا علیزاده، غلا‌محسین الهام و عباس كعبی به عنوان اعضای جدید برگزیده شدند.
مقایسه تركیب اعضای حقوقدان شورای نگهبان و منحنی آمد و شد اشخاص در این جایگاه نكات درخور تأملی را روشن می‌كند. در این نمودار ۲۴ ساله نه تنها چهره‌های پیر و پرسابقه جای خود را به چهره‌های جوانتر داده‌اند، بلكه در هر دور از انتخابات حقوقدانان شورای نگهبان نسبت به دوره پیشین، از شمار افراد سرشناس كاسته شده و جای آنها را افراد ناشناس گرفته است. به طور مثال در حالی كه حقوقدانان دوران اول شورای نگهبان همگی افراد طراز اول محافل و دانشكده‌های حقوق بودند، اعضای جدید به تازگی به گرفتن مدرك حقوق نایل آمده‌اند.

احسان مهرابی

منبع : روزنامه اعتماد ملی