اصول و مبانی لبخند!

ما هم مثل بعضی ها که نصفه شب از خواب می پرند و دیگر خوابشان نمی برد تا دم صبح، دیشب بیخوابی به سرمان زد و با خودمان فکر کردیم که حالا که هر کسی برای خودش دم و دستگاهی به راه انداخته و شوخی شوخی «استاد» شده، ما چرا کارگاهی راه نیندازیم و الکی الکی کاره ای نشویم؟!
خوب که حواسمان را جمع کردیم، متوجه شدیم که هر کار و باری، سرمایه و دوست و آشنا می خواهد و اگر آدم حواسش جمع نباشد و غفلتا دمش تو بشقاب شخص محترمی سبز شود، آن وقت خر بیار و باقالی بارکن.
توی همین عوالم بودیم و جوانب امر را سبک و سنگین می کردیم که خروس همسایه شروع کرد به خواندن و از پنجره که به بیرون نگاه کردیم، دیدیم هوا در حال روشن شدن است و تا دیر نشده باید تصمیم مهمی بگیریم. والا تمام روز را در خماری خواهیم گذراند. پس زد به سرمان که چه بهتر از اینکه دکانمان - یعنی به تعبیر امروزی و هنری ترکارگاه مان- را در قلمرو طنز باز کنیم و از مزیت های فراوان این کار هم بهره مند شویم. اولین مزیتش این است که نیازی به دوندگی در شهرداری برای کسب جواز ندارد. در ثانی این کارگاه مشمول قانون مشاغل آلا ینده و غیره نمی شود که فردا درش را تخته کنند و بگویند بفرمایید خارج شهر، ثالثا بابت این کارگاه هیچگونه عوارض و مالیاتی نخواهیم پرداخت و همانطور که مستحضر هستید در قلمرو طنز وزارت دارایی دستش به ما نمی رسد. رابعا وزارت بازرگانی و گمرکات آنجا هم جوری است که ما می توانیم تا دلمان می خواهد طنز صادر کنیم. خامسا به بعد را نمی گویم تا دست زیاد نشود!
حالا بازهم بگویید فلا نی مغزش خوب کار نمی کند و پشت سر ما هی صفحه بگذارید. فردا که کارگاه ما رونق گرفت پشیمان خواهید شد که چرا قدر شخص شخیصی مانند ما را ندانسته اید و آن روز یقینا قیمت سرقفلی مغازه های تهران سقوط خواهد کرد و همه به دنبال ما راه خواهند افتاد، تا در قلمرو طنز صاحب کارگاه و ارج و منزلتی بشوند.
برای اینکه بدانید حرف ما باد هوا هم نیست، خدمتتان عارضم که به محض رسیدن به این نتیجه بسیار بسیار طلا یی، کار نوشتن کتاب(بخوانید جزوه) اول طنز را آغاز کردیم.
در نخستین قدم به مطالعه در آرا و نظریات علمای منطق و فلسفه پرداختیم و دریافتیم که یکی از مهمترین ویژگی ها ومشخصات انسان نسبت به دیگر موجودات عالم خلقت «خندیدن» است و به همین لحاظ است که برای مشخص کردن انسان از سایر پرندگان و خزندگان و چرندگان و غیره، آدمی را «حیوان ضاحک» نامیده اند، یعنی موجودی که قادر به خندیدن است. پس درس اول راشناخت خنده و انواع واقسام آن قرار دادیم که تا به حال این موضوع مهم هرگز مورد بررسی و تجزیه و تحلیل علمی قرار نگرفته و ما این کار را به نام خودمان ثبت کردیم و از این کار کلی خوشحال شدیم و خندیدیم.
علا مه میرزا علی اکبرخان دهخدا صاحب کتب شریف «امثال و حکم» و «چرند و پرند» که در شمار طنز نویسان پیشکسوت هستند و روزگاری با نام مستعار «دخو» طنز می نوشته اند در تعریف «خنده» در کتاب ارجمند «لغت نامه» چنین آورده اند:
«حالتی که در انسان به واسطه شعف و خوشحالی و بشاشت پیدا می شود و در آن حالت لب ها و دهان به حرکت می آیند و غالبا این حالت با آواز مخصوصی همراه است.»
این تعریف رانه جهت همگان یا افتتاح باب به روش علمی و آکادمیک، بلکه جهت آن دسته از موجوداتی نوشتیم که گر چه در شمار انسان محسوب شده یا می شوند، اما بلد نیستند بخندند و پیش خودشان فکر می کنند که خنده هیبت و وقار ناداشته آنان را به باد می دهد، و اگر اخمو باشند در نزد خاص و عام محترم ترند. (خدا به داد زن و بچه ها و کلیه آشنایانشان برسد) و اما خنده را اقسام و انواع و مراتب و درجاتی است که بر اهل فهم آشکار است، لیکن جماعت نادان از تمییز این موضوع همچون سایر موضوعات عاجز و ناتوانند و غالبا همه نوع خنده را حمل بر رضا می دانند و از این درک غلط چه مصایب و مشکل ها که نمی آفرینند.
پس شناخت خنده، فضیلتی بس سترگ است آدمیان را ، و این و جیزه تاملی است صاحبدلا ن و اجاره دلا ن را:
▪ خنداخند: خنده متصل و از روی دل.
▪ خندان: متبسم. مانند برخی از مسوولا ن در پشت دوربین صدا و سیما.
▪ خندان خند: در حال خنده. روایت مرفهان بی درد.
▪ خندان دل: (ص مرکب) خوشحال. خندیدن صنف دل و جگر فروش.
▪ خنداندن: به خنده درآوردن، عمل از یاد رفته و فراموش شده.
▪ خندان روی: بشاش. بازیگران نقش های کمدی.
▪ خندان لب: کنایه از شادان. آن که باید باشیم و نیستیم.
این مدت عمر ما چو گل ده روز است
خندان لب و تازه روی می باید بود
«حافظ»
▪ خندان مند: کسانی که با پسته خندان دارای نسبتی هستند.
▪ خنداننده: به خنده وادارنده. مثلا برنامه طنز تلویزیون!
▪ خندانیدن: به خنده واداشتن،
▪ خندستان: مجلس سخره، اجتماع دوستان.
▪ خندناک: شاد. مراد دلا لا ن است.
▪ خنده آفتاب: (ترکیب اضافی) کنایه از طلوع خورشید، آغاز سگ دوزدن.
▪ خنده آمدن: به خنده درآمدن. خنده بر کار خویش و روزگار.
زخر برگیرم و برخود نهم بار
خران را خنده می آید بدین کار
«نظامی گنجوی»
▪ خنده آور: عمل خنده آورنده. همانند شعارهای موسمی ایام انتخابات.
▪ خنده الکی: بر وزن نمکی. مخصوص سنین کودکی و نوجوانی، خاصه در مدارس بیشتر رویت می شود.
▪ خنده انگیز: مضحک. وعده اصلا ح معابر در عصر معاصر.
▪ خنده تلخ: خنده جماعت حقوق بگیر و حسرت کش.
▪ خنده دندان نما: مخصوص تبلیغاتچی های مسواک و خمیردندان، و دارندگان دندان طلا .
▪ خنده رو: رجوع به خنده روی شود.
▪ خنده روی: مقابل اخمو و ترش رو. یکی از صفات مدیریت!
▪ خنده ریش: همان ریشخند خودمان است.
▪ خنده زمین: کنایه از دمیدن سبزه و ریاحین (غیاث اللغات). قابل توجه زمین خواران و سلف خران.
▪ خنده زنان: وصف حال جناح غالب در همه احوال و در چهار گوشه جهان.
▪ خنده زورکی: مختص به مواقعی است که آدمی بدجوری گیر می افتد و نمی تواند به طرف مقابل حالی کند که حرفهایش خیلی کسالت آور است.
▪ خنده زهر آلود: (ترکیب وصفی) کنایه از خنده ای که از روی قهر باشد و آن را خنده خون آلود نیز گویند.
به رغم حاسد و بدخواه پیش دشمن و دوست
چو صبح خنده زنم، خنده های زهرآلود
«جمال عبدالرزاق»
▪ خنده زیرلب: خنده ای که علت و موجب نفسانی از او حاصل شود. ولی اثر ظاهری آن آشکار نشود. همانند خنده های مستکبران و مفسدان.
▪ خنده شب: (ترکیب اضافی) رجوع شود به خنده آفتاب.
▪ خنده شکرین: خنده شیرین. مختص قنادان در ایام شب عید و مناسبت های پر رونق.
▪ خنده طراز: خنده مانند. خنده سیاسیون است که آن را تفسیر و تاویل بسیارباید.
▪ خنده فرمایشی: خندیدن به جهت خوشایند امرا و روسا بر هر آنچه که آنان را خوش آید.
▪ خنده قبیح: مالکیت چنین خنده ای غالبا دوقبضه ای اراذل واوباش است.
▪ خنده موذیانه: خنده روباهان است در هنگامی که شیران را با تملق نعل می کنند.
▪ خنده وقیح: خنده ریاکاران است که شرم و پروایی از خداوند تبارک و تعالی ندارند.
▪ خندیدنی: مضحک. حکایت خوش باوری های مردم و برنامه های دراز مدت.
▪ خوش خنده: آن که خوب خندد. آنان که بر خر مراد سوارند و ایام به کام آنان است.
▪ ریسه: بر وزن کیسه. خنده ممتد به لحاظ شیطنت یا به یادآوردن شیرین کاری حاجی.
▪ شل خند: خنده های بی رمق اشخاص خیط شده.
▪ ظفر خند: خنده مغرورانه اشخاص فاتح که بی خبر از فردایند وغالبا دچار عارضه نزدیک بینی.
▪ Fol خند: خنده هنگام خطا و دسته گل به آب دادن. آنگاه که کاری از دست در می رود.
▪ قهقهه: خنده پیوسته با صدای بلند، که گویند شایسته نباشد و قلب را قسی نماید.
▪ Gol خند: خنده ورزشکاران به هنگام زدن گل یا گل زدن!
▪ لبخند: تبسم. آنچه روز به روز کیمیاتر شود.
▪ لبخند آنچنانی: تبسم علا فان و مزاحمین خیابانی.
▪ لبخند پیش درآمد: مختص کسانی که به محض شنیدن اسم جوک، لطیفه، طنز و از این قبیل چیزها نیششان تا بناگوششان بی اراده باز می شود.
▪ لبخند جابرانه: تبسم خوفناک آدم نماهایی که از آزار دیگران لذت می برند.
▪ لبخند جاهلا نه: در فیلم فارسی های قدیم چنین تبسم سبکسرانه ای را می توان تماشا کرد.
▪ لبخند رضایت: تبسم ناموافق دردسرآفرین که مورد استناد ابله ها و قالتاق ها واقع می شود.
▪ لبخند شیطانی: تبسم جناب کنت دراکولا ، منتسبین و منصوبینش در فیلم های ترسناک.
▪ لبخند طوطی وارانه: تبسم چاکران، چاپلوسان و دست بوسان عافیت پیشه.
▪ لبخند کودکانه : تبسم اطفال بر زرنگ بازی های بزرگسالا ن دنیا دیده.
▪ لبخند مصنوعی: تبسم ویژه اشخاصی که عادت کرده اند زیاد فیلم ببینند.
▪ لبخند معصومانه: تبسم دزدان و کلا هبرداران با چاشنی تظاهر به صداقت.
▪ لبخند ملیح:رجوع شود به اثر مونالیزا شاهکار لئوناردو داوینچی معروف به لبخند ژوکوند.
▪ هرهر و کرکر: خنده دوران کوتاه سخت کوشی در بازیگوشی.
هول خند: خنده آدمی که از رو نمی رود و با آنکه ترسیده است اما می خواهد خود را شجاع نشان دهد.
صد البته خنده صدهاجور انواع و اقسام دیگری هم دارد و جدیدا نیز چند مدل هم به بازار آمده که به منظور جلوگیری از گرانی افزونتر از ذکر آنها چشم می پوشیم. و سعی می کنیم به جای آن یک جرعه تبسم بنوشیم تا خستگیمان در برود.

نویسنده : کامران شرفشاهی

منبع : روزنامه مردم سالاری