مسلمانان و اقلیت فراموش شده بریتانیا

چندی پیش كنفرانس اسلام و مسلمانان جهان برگزار شد. این كنفرانس توسط دولت انگلیس و در پی پیام دوستی و احترام تونی بلر به مسلمانان این كشور برنامه‌ریزی شده بود. در نگاه نخست هدف از این همایش تحسین و تمجید مسلمانان به نظر می‌رسد اما هدف اصلی آن حفظ روابط عمومی و تقویت دوستی‌ها بین گروه‌های مختلف در كشور انگلیس بود.
دو سال از حملات تروریستی در لندن می‌گذرد. در این حملات كه در تاریخ هفتم جولای ۲۰۰۵ اتفاق افتاد، مسلمانان انگلستان عكس‌العمل خیلی خوبی از خود نشان دادند. در این راستا نه تنها مسلمانان انگلیس در نكوهش حملات تروریستی بسیار هماهنگ بودند كه حتی در دفع اتهامات موجود در مقابل توهم وجود بیگانه‌ستیزی به خوبی ایستادگی كردند. همان گونه كه كن لوینگ ستن چندین هفته بعد اشاره كرد ماجرای تروریستی لندن نمونه خوبی برای نشان دادن همراهی و همكاری مسلمانان با جامعه بود.
صاحبنظران با نكوهش و محكومیت حملات تروریستی از داشتن هر گونه مسوولیتی در این وقایع تبرئه شدند. این نوع طرح مساله و برخورد خیلی سریع در سرتاسر جهان بازتاب داشت و حتی در نتیجه آن بیانیه استامبول در تاریخ دوم جولای ۲۰۰۶ نوشته شد؛ به هر حال مشخص است كه دولت با توجه به دغدغه‌ها و نگرانی های شهروندان مسلمان، خود را مسوول اتفاقات رخ داده می‌داند.
البته درگیری غیرمستقیم در حوادث هولناكی همچون ماجرای هفت جولای باعث می شود كه كمترین تلاش در جهت بهبود شرایط انجام پذیرد. هر چند مسوولان دولت سعی كردند برای مقابله با افراط‌گرایی نشست‌های ویژه‌ای تشكیل دهند و این مساله را به مباحثه بگذارند اما صرف بحث كردن و نتیجه‌گیری نظری از بحث الزاما نتیجه عملی نخواهد داشت.
مسلمانان باید بپذیرند كه در یك جامعه انگلیسی زندگی می‌كنند و باید بر طبق اصول و ارزش‌های حاكم بر این جامعه رفتار كنند. ارتباط دادن سوگیرانه تروریسم با اتحاد و انسجام گروه‌های خاص چندان دور از ذهن نیست. اما مسلمانان با توجه به پیشینه ارتباطی با غرب باید حسن نیت خود را در پذیرش شرایط حاكم بر جامعه غربی نشان دهند و با این‌گونه برخورد جلوی اتهام‌های بی مورد را بگیرند.
لازم است عوامل تروریسم از دیدگاه‌ مذهبی و سیاسی بررسی شود. كاملا واضح است كه جامعه به سیاستی هدفمند و مناسب نیاز دارد اما این بدین معنا نیست كه عموم مردم بر اساس تشخیص اشتباه، عده‌ای را مجرم بشناسند. به خوبی واضح است كه عمده مسلمانان انگلیس ارزش‌های حاكم بر كشور را پذیرفته و اجرا می‌كنند و اتحاد و یكپارچگی فرهنگی و مذهبی آنها به معنای زیر پا گذاردن ارزش‌های جامعه و تهدید امنیت سایر شهروندان نیست. امروز مشكل اصلی «ارزش‌های اساسی» نیست بلكه مشكل فاصله موجود بین این ارزش‌ها و كاركرد اجتماعی و سیاسی آنهاست. عدالت اجتماعی باید بدون توجه به مسلمان بودن، آسیایی و سیاه بودن رعایت شود. فرصت یكسان بین افراد جامعه همیشه یك افسانه بوده است. شهروندان جوان اقلیت‌های مذهبی و فرهنگی همواره در حال درگیری با نژادگرایی بوده‌اند. شاید بهتر است بیش از آنكه مسلمانان به «تمایلات انسجام‌گرایانه» محكوم شوند جامعه برای رسیدن به چنین انسجام درونی تلاش كند. در واقع شاید این وظیفه و مسوولیت سیاستمداران و جامعه باشد كه ارزش‌های خود را بدان صورت كه شایسته است به شهروندان خود معرفی كنند و شهروندان را در این راستا تعلیم دهند.
تونی بلر و دولتش مسوولان غیرنظامی خود را به رد هر گونه ارتباط بین تروریسم و سیاست خارجی انگلیس ملزم كردند. البته كه تجاوز به عراق هرگز نمی‌تواند دلیل اخلاقی مناسبی برای حملات تروریستی در لندن باشد اما بی‌ارتباط دانستن آنها نیز به دور از واقعیت موجود است. چگونه وقتی جورج بوش از حمله به عراق حمایت می‌كند، یا انگلیس در مقابل فشارهای وارده به فلسطین سكوت می‌كند و شهروندان مسلمان می‌توانند خود را با دولت هماهنگ بدانند؟ هر چند كه نباید در صدد توجیه وقایع موجود برآییم اما شناختن عوامل موثر می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های آینده كمك‌رسان باشد.
حال با وجود تمام حسن نیتی كه تونی بلر در مقابل مسلمانان از خود نشان داده عملكرد سیاست خارجی او باید مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.تاثیرات منفی این سیاست بسیار عمیق هستند. وقتی انگلیس در مقابل زیر پا گذاردن حقوق بشر در ارتباط با شهروندان مسلمانش سكوت می‌كند، نمی‌تواند در انتظار تعامل این شهروندان با دولت باشد. اگر مسلمانان در بریتانیای كبیر و در تمام دنیا باید به نظام اجتماعی حكومت احترام بگذارند دولت نیز باید حقوق این اقلیت را فراموش نكند. در واقع باید باب گفت و گوی دو جانبه و تعامل دو طرفه باز شود به شكلی كه نه مسلمانان خود را در حكم قربانیان سیاست در نظر بگیرند و نه دولت‌ها به مسلمانان به چشم اقلیت فراموش شده نگاه كنند.

منبع : روزنامه تهران امروز