آفتاب با زنگ موبایل، طعم کچاپ

● تبلیغات شهری، شهر را قبضه کرده است
«اگر روزی یک آسپرین بخورید نمی میرید.» این جمله امریکایی های قدیمی را به یاد تصاویر سیاه و سفید تلویزیون های غول پیکر نسل قدیم می اندازد و البته جادوی تبلیغات. حالا در روزهای رنگ و برق و شتاب، تبلیغات جزئی از زندگی را به نام خود سند زده است.
سر ایرانی ها هم در این بازار بی کلاه نمانده و البته بیشترین سهم هم به ساکنان کلانشهرها به ویژه تهرانی ها رسیده که هر روز چشم شان به جمال انواع و اقسام تبلیغات محیطی و شهری روشنی می شود. البته این چشم روشنی به غیر از آن موج بلند تبلیغات رسانه ها است که خود حدیث مفصلی دارد و هر لحظه بر ساحل تصمیم گیری آدم ها می کوبد.
● روی خوش پول
تا یک دهه پیش در تهران یافتن بیلبوردهای تبلیغاتی کار چندان آسانی نبود. معدود بیلبوردها هم بیشتر در اختیار شرکت ها و نهادهای دولتی بودند که بیش از توجه به تبلیغ کالا، شعارهایی مناسبتی را به آغوش بیلبوردها می سپردند اما در چند سال گذشته بیلبوردها و تابلوهای تبلیغاتی رشدی قارچ گونه پیدا کرده اند و بیراه نیست اگر بگوییم دیگر برای چشم چرخاندن و دیدن فضایی عاری از ردپای تبلیغات باید به جست وجو پرداخت. انواع کالا و خدمات حالا به یک طرفه العین پیش چشم است.
ابعاد تبلیغات هم با رشد آمار مصرف کننده ها افزایش یافته است.دیگر روزگار تراکت های کوچک و برچسب های جیبی گذشته، حالا حرف اول را گستردگی می زند. هر که بیلبوردش خیره کننده تر باشد برده است. مصرف کننده ها عادت کرده اند اجناسی را بخرند که تبلیغات بیشتری پیرامونش وجود دارد. تولیدکننده ها هم این موضوع را می دانند و برای تبلیغات هزینه های هنگفتی در نظر می گیرند. همه چیز برای یک تجارت پرسود مهیا است، حالا باید چشم نوازی شهر را خرید. اینجا است که پای یک تکه از پازل دولت به میان می آید. شهرداری انحصار قرار دادن بیلبوردهای شهری را در اختیار دارد.
● متر در متر پول
تقاطع بزرگراه مدرس- آفریقا، جلوی پل عابر، اجاره سه ماهه ۱۷ میلیون تومان، بزرگراه شهید همت، غرب به شرق ورودی کردستان به همت بیلبورد ۵۴ متری اجاره سه ماهه ۷۲ میلیون تومان، آفریقا- تقاطع جهان کودک، ضلع شمال غربی اجاره یک ماهه هفت و نیم میلیون تومان.
این مشخصات بعضی از بیلبوردهای شهر است که از طریق شرکت های عضو کنسرسیوم وابسته به سازمان زیباسازی شهرداری تهران در اختیار افراد حقیقی و حقوقی قرار می گیرد. این گونه است که مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری تهران اعلام کرد درآمد این سازمان از محل تبلیغات ۲۰ میلیارد تومان خواهد بود. حجت الله ملاصالحی میزان این درآمد در سال گذشته را ۱۷ میلیارد تومان دانست و گفت؛ تبلیغات روی عرشه پل ها و بیلبوردهای تبلیغاتی سطح بزرگراه های شهر از جمله موارد درآمدزا برای این سازمان به شمار می آیند.جالب اینکه هر روز آمار بیلبوردهای سطح شهر افزایش می یابد و به تبع آن میزان درآمدها نیز افزایش می یابد.
● آسمان کو
کار از کار گذشته است. تابلوهای تبلیغاتی شهری حالا آنقدر زیادند که خود به دردسر جدیدی بدل شده اند. این بار صحبت از افتادن از سوی دیگر بام است. آنقدر میزان این تبلیغات محیطی افزایش یافته که حرف از ساماندهی به میان آمده است. نقل قول مدیرعامل سازمان زیباسازی را بخوانید؛ «فضای عمومی شهر متعلق به تمام شهروندان است و به همین دلیل باید در ساماندهی تبلیغات شهری فعالیتی جدی انجام دهیم.»
زمانی ملاصالحی به این موضوع اشاره کرد که اقدامات لازم برای برخورد قضایی با ۵۰۰ مورد از تبلیغات محیطی انجام شده بود. البته موضوع وقتی جالب می شود که بدانید این حکم ها برای نهادها و ارگان هایی صادر شده بود که بدون هماهنگی با مدیریت شهری اقدام به نصب تابلوهای تبلیغاتی در زمین های تحت تملک خود می کردند. این یعنی تابلوهایی که بابت تبلیغات در آنها پولی به حساب شهرداری ریخته نشده است. حالا ماجرا اینجا است که سازمان زیباسازی واقعاً به فکر ساماندهی زیبایی بصری شهر است یا نقره داغ کردن آنهایی که بدون پول تبلیغات کرده اند.
● بیلبورد های کشنده
محمود دهقان رئیس گروه کارشناسی ارشد تبلیغات بازرگانی دانشکده صدا و سیما و از مخالفان جدی وضعیت تبلیغات محیطی در ایران است.
او می گوید؛ «فقط ۲۰ درصد تبلیغات شهری کشور با استانداردهای جهانی مطابقت دارد و در دیگر موارد، رشد بی رویه تابلوها و بیلبوردها و مناظر تبلیغی در سطح شهر و به ویژه در بزرگراه ها منجر به آلودگی بصری و حواس پرتی و در نتیجه بروز حوادث رانندگی می شود.
متاسفانه به دلیل عدم رعایت استانداردهای تبلیغات محیطی به نوع بدی از آلودگی بصری رسیده ایم و این موضوع با درهم ریختگی و شلختگی محیط شهرها به چشم می آید.» به گفته دهقان در تبلیغات شهری درصد بالایی از حروف نوشته ها به کار گرفته می شود که حواس پرتی رانندگان را در پی دارد در حالی که در دیگر کشورها به چنین موضوعاتی توجه می شود و حتی میان تبلیغات و تابلوهای نصب شده که در میادین متفاوت نصب می شوند ارتباط ویژه یی برخوردار است.
● راز مانای تبلیغات
شهر آسمان را فراموش کرده است. دیوارها هم بدل به تابلوهای تبلیغاتی شده اند. شهروندان به جای اینکه صبح را با دیدن آفتاب آغاز کنند یا مهمان خرید کچاپ می شوند یا به خرید تلفن های همراه ترغیب می شوند. یا با خواص ماکارونی آشنا می شوند یا با جوایز موسسات بانکی.چهره درهم شهر هر روز با تبلیغات بی حساب و کتاب آشفته تر می شود، اما دنیای تبلیغات جذاب تر از این حرف ها است. پول کلانی که در این حوزه در جریان است باعث می شود که همچنان روزگار بر وفق مراد تبلیغات شهری و وابسته هایش بچرخد.

مسعود میر

منبع : روزنامه اعتماد