فقرا را توانمند سازیم

مارگارت آتینو ۴۹ ساله در بازار شلوغ توآ در نایروبی در كنار دستفروشانی كه همه چیز از كفش‌های دست دوم گرفته تا قطعات دوچرخه می‌فروشند، در دكه كوچكی شش روز هفته كلم‌فروشی می‌كند.
‌دو دلاری كه او روزانه به خانه می‌برد به او اجازه می‌دهد كه سه تا از ۱۲ فرزندش را به مدرسه بفرستد. شوهرش جان نیز در مسیر خانه در شهرك‌های باكلاس در جست‌وجوی انواع كارهای خانگی عجیب و غریب است. به بركت روحیه شجاع خود و یك برنامه صرفه‌جویی دسته جمعی، او می‌تواند وام‌های كوچكی تهیه نموده و از این طریق كسب و كارش را حفظ كرده و ضروریات خانواده را تامین كند اما مارگارت می‌داند هر چقدر هم كه سخت كار كند، خانواده‌اش باید در یك كلبه حلبی تك اتاقی بدون آب و برق و فاضلاب زندگی كنند.
‌آن‌ها در یك حلبی‌آباد به نام كیبرا گیر افتاده‌اند كه در آن یك میلیون كنیایی برای ادامه حیات دست و پا می‌زنند و فقر را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌كنند. در كیبرا و هزاران سكونتگاه شهری دیگر در سراسر جهان، شهروندان فقیری مثل مارگارت هیچگونه هویت حقوقی ندارند: نه شناسنامه‌ای و نه آدرس و سند قانونی برای كلبه‌ها و دكه‌هایشان.
بدون اسناد قانونی، آن‌ها همیشه در این ترس به سر می‌برند كه توسط مسوولان محلی و صاحبان املاك اخراج شوند. ‌ژوزف موتوری ۳۳ ساله كه در بازار توآ لباس‌فروشی می‌كند، می‌گوید: ما با این فكر زندگی می‌كنیم كه هر لحظه ممكن است بولدوزرها دكه‌هایمان را از بین ببرند. من می‌دانم كه همه اینها می‌تواند ظرف چند ساعت از بین برود. ‌ما اكنون در قرن بیست و یكم هستیم، در حالی كه حدود نیمی از مردم جهان در خانه‌های موقتی به صورت غیرقانونی زندگی می‌كنند و در كارهای ثبت نشده شاغل هستند.
در بسیاری از كشورها بیش از ۸۰ درصد از خانه‌ها و مشاغل ثبت نشده‌اند؛ در فیلیپین این رقم ۶۵ درصد و در تانزانیا ۹۰ درصد است.
بیش از یك‌سوم تولید ناخالص داخلی در جهان در حال توسعه به اقتصاد زیرزمینی مربوط می‌شود و این میزان در دهه گذشته مرتبا افزایش یافته است. ناتوانی و فقر دست به دست منتقل می‌گردد، با این حال هیچ یك از این دو اجتناب‌ناپذیر نیستند. ما به عنوان روسای مشترك كمیته توانمندسازی حقوقی فقرا معتقدیم كه راه بهتری وجود دارد. این كمیته كه به ابتكار سازمان ملل از عده‌ای از رهبران گذشته و حال جهان تشكیل یافته است، در جست‌وجوی ایده‌های قابل اجرا برای گسترش حقوق قانونی مردم فقیر سراسر دنیا است. ‌هدف ما این است كه در مورد كارهایی كه باید صورت گیرد به اتفاق نظر برسیم و انگیزه‌هایی برای واداشتن رهبران ملی و محلی به انجام این كارها بیابیم.
دو مشكل وجود دارد اول اینكه اگر مردم فقیر اغلب ترجیح می‌دهند به دنبال كسب حمایت دادگاه‌های محلی نروند، علت آن بی‌سوادی است، چراكه در بسیاری از كشورها قوانینی كه تحت حكومت استعماری ایجاد شده‌اند، هرگز به زبان بومی ترجمه نگردیده‌اند و دوم اینكه اگر كسی قصد دارد كسب و كاری راه بیندازد درصدد ثبت قانونی آن برآید به راحتی توسط حجم كاغذبازی‌های اداری و هزینه‌های هنگفت دلسرد می‌شود.
‌به طور مثال در مصر، راه‌اندازی یك نانوایی برابر است با ۵۰۰ روز دوندگی، رعایت ۳۱۵ قانون، مراجعه به ۲۹ اداره و صرف هزینه‌ای برابر با ۲۷ برابر درآمد ماهیانه نانوایی. یك تحقیق اخیر توسط بانك توسعه بین كشورهای قاره آمریكا در ۱۲ كشور آمریكای لاتین نشان می‌دهد كه تنها هشت درصد از كسب و كارها ثبت قانونی شده و نزدیك به ۲۳ میلیون پیشه ثبت نشده است.
صاحبان این مشاغل نمی‌توانند وام بگیرند، قرارداد ببندند یا از شبكه‌ای شخصی از دوستان و مشتریان آشنا فراتر روند. در نتیجه فقرا جز پذیرش ناامنی و بی‌ثباتی به عنوان شیوه زندگی چاره‌ای ندارند اما وقتی حكومت‌ها به مردم ابزار قانونی برابر كنترل دارایی‌هایشان را اعطا می‌كنند، آن‌ها را برای سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی برای آینده توانمند می‌سازند.
در سانفرانسیسكو سولانو كه شهركی خارج از بوئنوس آیرس است اقتصاددانان تجربه دو گروه را مورد مطالعه قرار دادند ـ یكی گروهی كه در اوایل دهه ۱۹۸۰ حق مالكیت بر املاكشان را به دست آوردند و گروه دیگری كه این حق را به دست نیاوردند. گروهی كه صاحب حق مالكیت شدند، گروه دیگر را در انواع مختلف علائم اجتماعی از قبیل كیفیت ساخت خانه‌ها، سطح سواد و میزان حاملگی در سنین نوجوانی پشت سر گذاشتند. سازمان ما مشغول بازدید از مناطق مختلف دنیا به منظور یافتن راه‌هایی برای ایجاد تغییر است.
همچنین ما در حال همكاری با دوستانی هچون شیلا پیتال از بین‌الملل زاغه‌نشینان هستیم كه با سازماندهی گروه‌ها برای مطالبه مستقیم در خواست‌های خود از دولت و شهرداری‌ها مشغول كمك به جابه‌جایی بیش از ۲۳ هزار نفر در مونبایی است. مساله اساسی این است كه عین این تجربه را در سطح جهان محقق سازیم و به فقرا جایگاهی برای مطالبه حقوق قانونی‌شان بدهیم و رهبران را مجبور كنیم كه پاسخگو باشند.
این كمیته همچنین در حال همكاری با‌CIVICUS‌ است كه یك ائتلاف بین‌المللی برای تقویت عمل شهروندان به منظور قراردادن این موضوع حیاتی در دستور كار مبارزه جهانی با فقر می‌باشد. آلبرایت وزیر امور خارجه اسبق آمریكا و دوسوتو رییس موسسه آزادی و دموكراسی، روسای مشترك كمیته توانمندسازی حقوقی فقرا می‌باشند. ‌ ‌غ‌ تایم، ۷ جولای ۲۰۰۷

نویسنده : ‌ق‌ مادلین آلبرایت و هرناندو دوسوتو
ترجمه احمد محمدی

منبع : روزنامه همبستگی