نیسان، ورشکسته ای که دوباره قد علم کرد

اگر بخواهید نام موفق‌ترین شركت­های خودروسازی جهان را در چند سال اخیر در ذهن خود مرور کنید بی­شک به اسامی مثل: تویوتا، هوندا، جنرال موتور و یا دایملر ـ كرایسلر می­رسید و مسلماً در این رهگذر ذهنی بعید است به نام نیسان اشار کنید اما آمار و ارقام چیز دیگری می‌گویند: شركت نیسان در آستانه سال ۲۰۰۰ در وضعیت بحرانی بود ولی با در پیش گرفتن شیوه مدیریت مناسب و ادغام با شركت رنو، نقاط ضعف خود را كه شامل كمبود منابع احیای شركت و اصول صحیح برنامه‌ریزی محصول بود، پوشش‌داد و در سال ۲۰۰۳ به شركتی پیشرو در صنعت خودرو تبدیل شد؛ به طوری كه سرانه سود هر خودروی تولید نیسان با ۲۱۹۶ دلار در رتبه اول قرار دارد؛ در حالی كه تویوتا با ۱۹۱۷، دایملر ـ كرایسلر با ۱۵۸۳ و هوندا با ۱۵۵۲ دلار در ردیف‌های بعدی هستند. به این ترتیب شركت نیسان با آن كه از لحاظ حجم تولید با تولید ۲۶۳۶ هزار دستگاه در رده هشتم دنیا قرار گرفته ولی براساس شاخص سود قبل از كسر مالیات با ۵۷۸۸ میلیون دلار در رده چهارم ایستاده است. بی‌شك روند رشد نیسان در میان شركت‌های خودروسازی ممتاز بوده است.
چهار سال پیش، شركت نیسان به خاطر بدهی‌های سنگین، فقدان سوددهی، سهم نزولی بازار، تولید وسایل نقلیه نه چندان جالب و آینده‌ای غیرقابل اطمینان، در مرز فروپاشی قرار داشت.
ما به واسطه اتحادمان با شركت رنو منابع جدیدی به پیكر نیمه جان شركت تزریق كردیم، همچنین با اتخاذ شیوه رهبری نوین، به ویژه روش‌های آقای كارلوس گوسن كه به عنوان منجی وارد نیسان شد، راه‌حل‌های مؤثری را برای رفع مشكلات قدیمی نیسان پیش گرفتیم. آقای گوسن با یك برنامه جسورانه سه ساله تشكیل تیم‌های ماتریسی به منظور ارتقای كاری و وظایف مشخص، شركت را به سوددهی رسانید كه اكنون با نام برنامه احیای نیسان معروف است.
ما طی چهار سال گذشته مسیری طولانی را طی كرده‌ایم و اكنون مصمم هستیم درس‌هایی را كه در گذشته آموخته‌ایم، فراموش نكنیم. در حال حاضر، نیروی كاری ما در كل جهان با اشتیاق روی مأموریت‌های طراحی، ساخت و فروش خودروها و كامیون‌های سودآور و با كیفیت بالایی كه مشتریان را برای خرید تحریك می‌كند و زندگی افراد را توسعه می‌دهد، كار می‌كنند. ما جهت‌گیری خود را در این مأموریت عوض نخواهیم كرد.
عوامل بسیاری به صورت یك روش یا تركیبی از چند روش در بهبود وضعیت شركت دخیل بوده‌اند اما از نظر من حداقل چهار عامل باعث ایجاد تحول عمده و تجدید فعالیت‌های ما به عنوان یك شركت خودروساز شده‌است:
▪ از مزیت یك رهبری برجسته و باارزش برخورداریم.
▪ به طور مستمر در حال تولید و معرفی محصولات جدید و مهیج هستیم.
▪ پیوسته براساس نقاط قوت خود مشغول توسعه هستیم كه باعث می‌شود در فعالیت‌هایمان كارآمدتر و رقابتی‌تر شویم.
▪ با تشكیل گروه‌های مشاركتی و همبستگی بین آنها، سینرژی‌های باارزشی خلق كرده و موفق شده‌ایم.
برنامه احیای نیسان شامل چند مرحله است:
۱) كاهش هزینه‌ها
یكی از مهمترین مراحل در برنامه نجات نیسان (Nissan Rescue Plan) كاهش هزینه‌های كلی و هدایت درآمدها به سمت طراحی و توسعه محصولات جدید بود یعنی همان چیزی كه شركت به شدت به آن نیاز داشت. كاهش هزینه خرید قطعات و مواد اولیه كه در حال حاضر ۸۰ درصد كل هزینه ساخت را تشكیل می‌دهد، كمك شایانی به این كار كرد. كار كردن مشاركتی با تأمین كنندگان برای مهندسی مجدد تك تك سیستم‌های خودرو ـ با آن كه برای خود ما سخت بود ـ كمك كرد تا ما به اهداف مالی خود دست یابیم.
البته هیچ رهبری به تنهایی قادر به انجام این كار نیست و به این منظور به وجود نیروی كاری مشتاق و با انگیزه برای انجام كارهای حیاتی شركت نیاز دارد. طرحی كه آقای گوسن و تیم‌های ساختار ماتریسی ما در اكتبر ۱۹۹۹ اجرا كردند بسیار روشن بود: طرحی متمركز و قاطعانه.
۲) محصولات جدید
دومین عامل در احیای نیسان، توسعه مجموعه‌ای از محصولات جدید است كه مشتریان جهانی را متحول كرده است. آقای گوسن همیشه این جمله را تكرار می‌كند كه: «هیچ مشكلی در شركت خودروسازی وجود ندارد كه محصول خوب نتواند آن را حل كند» و حق با اوست. نیسان این را به اثبات خواهد رساند. شركت نیسان در ارائه محصول، موفقیت‌های تازه‌ای به دست آورده است. خودروی صحرا (یا اس یو وی) مدل اكسترا، در سال ۲۰۰۰ به عنوان اولین مدل كامیون سبك ژاپنی، عنوان كامیون سبك سال امریكای شمالی را كسب كرد و به دنبال آن مدل آلتیما اولین سدان ژاپنی بود كه در امریكای شمالی به عنوان خودروی سواری سال ۲۰۰۲ معرفی شد.
تصمیم شركت نیسان در معرفی مجدد مدل افسانه‌ای نیسان Z در سال ۲۰۰۲، در میان مشتریان و همچنین كاركنان هیجان فراوانی ایجاد كرد. این اشتیاق و هیجان با معرفی خودروهایی چون نیسان مورانو (Murano Crossover)، اینفینیتی (Infiniti G۳۵) و مدل سدان نیسان ماكسیما (Maxima Flagship Sedan) ادامه پیدا كرد.
احتمالاً آنچه صنعت و مشتریان را مشتاق و هیجان‌زده كرده است محصولات بزرگی هستند كه هم اكنون در كارخانه‌های ما در می سی سی پی و كانتون در حال تولید است. آنچه ما در ایالت كانتون انجام داده‌ایم و یا در حال انجام هستیم، قدرت واقعی سیستم تولیدی نیسان را منعكس می‌كند اواخر ماه می گذشته ما توزیع مینی ون‌های جدید را شروع كردیم، این رویه در ماه اگوست با ارائه اس یو وی پت فایندر آرمادا و در ماه اكتبر با وانت پیكاپ تیتان ادامه یافت. ما بیش از ۸۰ هزار كار پژوهشی روی پت فایندر مدل آرمادا و تیتان انجام داده‌ایم كه ماه گذشته در نمایشگاه‌های نیسان در سرتاسر امریكا به نمایش در آمد.
ما خوشحالیم كه خودروی وانت مدل تیتان امتیاز خوبی دریافت كرده و همیشه از سوی نشریاتی از جمله: Smart Money, Four Wheeler, Sport Truck Automobile Magazine, Maxim, Popular Mechanics مورد تشویق قرار گرفته است.
یكی دیگر از گفته‌های معروف آقای گوسن، این است: «محصول منجر به بازیابی می‌شود[۱].» و من به این واقعیت فكر می‌كنم كه شخصیت هیجان انگیزی كه ما در محصولات جدید خود ایجاد كرده‌ایم یكی از دلایل اصلی احیای شركت بوده است.
۳) بهره‌وری تولید
در گذشته به دلیل دستاوردهای پایین‌تر از حد قابل پذیرش، دیگران كمتر به قدرت سیستم ساخت نیسان توجه داشتند اما حتی در اواخر دهه ۹۰ و قبل از اجرای برنامه‌های اصلاحی ما، عملیات ساخت در شركت به خوبی انجام می‌گرفت. برای مثال، در امریكا كارخانه اسمیرنای نیسان براساس گزارش Harbour طی دهه ۹۰ به عنوان بهره‌ورترین كارخانه خودروساز معرفی شد و اكنون اسمیرنا همچنان به دنبال حفظ موقعیت خود در زمینه بهره‌وری است. من انتظار دارم در آینده نزدیك كارخانه كانتون نیز اگر بهتر از اسمیرنا نمی‌شود، حداقل به سطح بهره وری آن برسد. ما همواره به دلیل توجه به تجزیه و تحلیل نتایج اقداماتمان و نحوه انجام آنها، قادر به انجام این كار بوده‌ایم. در سراسر عملیات ساخت، ما با بهبود مستمر زندگی می‌كنیم؛ در ضمن این نكته را به یاد داریم كه باید در مقابل غرور ناشی از موفقیت مقاومت كنیم.
▪ استفاده از تأمین كنندگان مجموعه‌های یكپارچه[۲] كه با ترتیبی كه ما به آن نیاز داریم مجموعه‌های مونتاژی را به طور مستقیم به خطوط تولیدی ما منتقل می‌كنند. تأمین اقلام به صورت مدون، موجودی انبار را كاهش می‌دهد، در زمان مونتاژ صرفه‌جویی می‌كند، اثربخشی را افزایش می‌دهد و وضعیت محیط كار را بهبود می‌بخشد. همچنین هزینه كلی طراحی مونتاژ را كاهش می‌دهد و نظم و ترتیب را در سیستم كاری افراد داخل سازمان وارد می‌كند.
۴) ادغام و مشاركت
چهارمین كاری كه باعث رشد ما شد و من فكر می‌كنم هر شركتی باید آن را مورد بررسی قرار دهد، ادغام و مشاركت با سایر شركت‌هاست. مهمترین رابطه این چنینی ما ادغام با شركت رنوست. این ادغام به منظور تقویت اهداف مشترك، رشد مفید هر دو شركت و همچنین مجموعه‌ای از سایر علایق صورت گرفت. ادغام رنو ـ نیسان اولین نوع ارتباط یك شركت فرانسوی و ژاپنی است كه در ماه مارس ۱۹۹۹ امضا شد و شركت خودروساز جدیدی موجودیت یافت تا سالانه ۵ میلیون خودرو تولید كند.
این ابتكار با آرمان كلی نیسان مبنی بر تقویت و پرورش منابع متنوع و متعدد در تمام حوزه‌های كاری تجارت شركت، سازگار است. قبل از این كه كارخانه كانتون ساخته شود، هدف شركت در تنوع تأمین كنندگان، مبتنی بر ۵ درصد خرید از شركت‌های كوچك بود ولی ما برای رسیدن به این عدد با مشكل بزرگی مواجه بودیم. امروز خوشحالم اعلام كنم كه ما تولید پت فایندر جدید، وانت فرونتیر جدید و اكسترا را در حالی شروع می‌كنیم كه تأمین تقریباً ۸ درصد از كل خرید قطعات و مواد اولیه ما را در امریكا، تأمین كنندگان كوچك به عهده دارند.
نیسان از سال ۱۹۹۹ یعنی زمانی كه در حال فروپاشی بود تاكنون راه دور و درازی را پیموده است و هنوز هم راهی طولانی را در پیش داریم. امروز غرور و فراموشكاری و بی‌خیالی بزرگترین خطری است كه همه ما باید از آن پرهیز كنیم. ما پرسنل شركت نیسان طی چهار سال گذشته روی یك هدف ساده متمركز شده‌ایم: تولید محصولات جدید، برجسته، متفكرانه و دقیق، و ارزش قائل شدن برای مشتریان، كاركنان و سهامداران و به این ترتیب رشد مفید و پاینده‌ای را ایجاد كرده‌ایم. فقط با توجه دائم به این مأموریت و فراموش نكردن درس‌های گذشته، یك برنده واقعی خواهیم بود. من اطمینان دارم كه شركت نیسان می‌تواند به این مهم دست یابد.

علی اصغر شیبانی كیا
كارشناس طرح و برنامه شركت پارس خودرو
منابع
۱ – Business Week, DECEMBER ۲۲, ۲۰۰۳, p.۶۰. European Edition.
۲ – Nissan North America, Inc. Corporate Communications Department, NISSAN TOPS IN MANUFACTURING REPORT FOR ۸th STRAIGHT YEAR.
۳ – AUTOMOTIVE NEWS WORLD CONGRESS Remarks for Emil Hassan Wednesday, January ۱۴, ۲۰۰۴.
“From a Shaky Past to a Promising Future: What Has Helped Nissan Win Again”
[۱] - Product Leads Recovery

[۲] - Integrated module

منبع : اندیشه گستر سایپا