لژیونرهای تالار شیشه‌ای

عرضه سهام شركت های ایرانی در بورس های خارجی برای نخستین بار اواخر سال ۸۲ مطرح و در همین راستا تفاهم نامه هایی با بورس های بحرین و عمان امضا شد. به دنبال آن رفته رفته فكر عرضه سهام در بورس های اروپایی نیز تقویت شد و مسئولان بازار سرمایه تلاش كردند با مذاكره با مدیران بورس های استانبول و فرانكفورت بسترهای لازم را برای ترانسفر كردن سهام شركت های ایرانی فراهم كنند. در این بین نام هایی چون صدرا، غدیر، ایران خودرو و سیمان فارس و خوزستان به عنوان لژیونرهای بورس بر سر زبان ها افتاد.
بعدها راه اندازی تالار كیش كه قرار بود با دو تابلوی ریالی و ارزی فعالیت كند به این مسأله دامن زد و حتی صحبت از فروش سهام ۱۰ درصد گروهی از شركت ها تحت عنوان سپرده های فراملی و ارزی به میان آمد. اما پس از مدتی به دلیل موانع قانونی و سایر مشكلات پیش آمده این فرایند به فراموشی سپرده شد و سهام شركت های ایرانی هیچ گاه نتوانستند ویزای ورود به تالارهای سهام قاره سبز و هیچ كجای دیگر را بگیرند. این پرونده تا مدت ها در سازمان بورس خاك می خورد و هیچ كس سراغی از آن نمی گرفت تا چندی پیش كه دوباره صحبت عرضه سهام شركت های ایرانی در بورس مالزی به میان آمد و رئیس سازمان بورس هم این مسأله را تأیید كرد كه با تفاهمات به عمل آمده سهام شركت های واجد شرایط در تالار بورس كشوری با پیشرفته ترین بازار سرمایه اسلامی عرضه می شود.
بی شك عرضه سهام شركت های ایرانی در بورس های جهانی مزایای ویژه ای را برای اقتصاد ایران به همراه دارد:
۱) سبب ورود سیستماتیك و پایدار سرمایه گذاران خارجی در بازار سرمایه ایران می شود و علاوه بر این كه بورس تهران را از انزوای چندساله خارج می كند، امكان ورود به دهكده جهانی و تبادل با همتایان پیشرفته آسیایی و اروپایی را هم پیدا می كند.
۲) شركت های پذیرفته شده در بورس های خارجی می توانند با نرخ كمتری تأمین منابع مالی كنند كه متعاقباً كاهش هزینه های مالی شركت، افزایش بهره وری سرمایه و سودآوری شركت را به همراه دارد.
۳) امكان استفاده از دلارهای سرمایه گذاران خارجی برای اجرای هر چه بهتر اصل ۴۴ فراهم می شود و دولت را از پرداخت ۱۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات توسط بانك های دولتی برای خرید سهام معاف می كند تا دولت بتواند این رقم را صرف بودجه های عمرانی و اشتغال زایی كند.
۴) با توجه به این كه حضور در بورس های خارجی نیاز به زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری خواهد داشت، بورس تهران ملزم می شود هر چه سریع تر این پیش نیازها را فراهم كند.
۵) سبب رشد علم گرایی در بازار می شود چرا كه پس از حضور تحلیلگران قابل و انتشار تحلیل های علمی آنها شایعه محوری جای خود را به علم محوری می دهد و به طور غیرمستقیم این مسأله در بورس و بازار سرمایه نهادینه می شود.
۶) در افق بلندمدت می تواند بستری برای فروش كالاهای ایرانی در كشورهایی كه سهام در آن عرضه شده را فراهم كند و یك بازاریابی قوی برای شركت های داخلی به حساب می آید كه می تواند سبب افزایش صادرات غیرنفتی در بازار شود.
اما از طرف دیگر برای این كه این فرایند به سرنوشت دفعه قبل دچار نشود باید نكات بیشتری را مدنظر قرار داد:
۱) رفع مشكلات قانونی و رفع موانع سرمایه گذاری و مالكیت شركت های بورس (البته این مسأله در دستور كار مسئولان قرار دارد و اعلام شده كه حل شده است.)
۲) فعال كردن هرچه سریع تر شركت CDS كه وعده راه اندازی آن بارها داده شده است اما هنوز به مرحله عمل نرسیده است. باید توجه داشت، نداشتن CDS یكی از مهمترین موانع اجرایی شدن این پروژه در مرحله نخست بود. چون باید اطلاعات سهامداران بین دو بورس مبادله شود كه نیازمند استفاده از CDS است.البته این مهم نیاز به هزینه و سرمایه گذاری جدید ندارد و تنها با فعال سازی نرم افزار جدید بورس فراهم می شود.
۳) عدم تناسب روزهای كاری بورس تهران با سایر بورس های خارجی است كه تنها امكان ۳ روز معامله را فراهم می كند كه باید با امكان انجام معاملات online این نقیصه هم برطرف شود.
۴) باید در قیمت گذاری سهام شركت ها تجدیدنظر شود. چرا كه شركت های ایرانی با استفاده از یارانه های دولتی بسیاری از هزینه های جاری خود را كاهش دادند كه باید در تعیین قیمت و سودآوری آنها تجدیدنظر شود تا خارجی ها از یارانه های دولتی كسب سود اضافی نكنند و بهتر است كه سهام در بورس های خارجی به قیمتی جدا عرضه شود.
۵) اجباری كردن شركت ها بر استفاده از صورت های مالی و روش های حسابداری با استاندارد بین المللی تا پس از ورود به بورس های خارجی برای رعایت این استانداردها دچار مشكل نشود.

امیر آشتیانی

منبع : روزنامه ایران