رفتارهای تغذیه‌ای کودک

● رفتاری تغذیه‌ای مناسب از بدو تولد کودک تا ۳ ماهگی
شیردادن باید براساس میل و تقاضای کودک باشد، بنابراین باید به محض بیدار شدن کودک و یا با مشاهده تمایل او به شیر قبل از اینکه زیاد گریه کند به او شیر بدهید. هنگام شیر دادن باید کودک را به‌خوبی و به‌راحتی در آغوش بگیرید.
هنگام شیردادن، به کودک لبخند بزنید و با ملایمت و مهربانی با او صحبت کنید، اما نه به‌گونه‌ای که شیرخوار از شیرخوردن باز بماند. مدت شیر خوردن و فاصله بین دفغات تغذیه را باید به اختیار شیرخوار بگذارید، زیرا در این سن کودک مقدار شیر دریافتی را بر حسب نیازهای خود تنظیم می‌کند.
به او فرصت کافی برای شیر خوردن، نفس تازه کردن، برقراری ارتباط با خودتان و اطرافیان بدهید تا پس از این فرصت، مجدداً به شیر خوردن ادامه دهد. اگر بعد از شیر خوردن شیرخوار بادگلو نزد و به خواب رفت نباید نگران او شوید. بسیاری از شیرخواران که از شیر مادر تغذیه می‌کنند اگر روش شیر خوردنشان درست باشد هوائی نمی‌بلعند و نیازی به بادگلو زدن ندارند و اگر احیاناً هم هوائی بلعیده باشند، به خواب بروند خودشان بیدار می‌شوند، بنابراین برای گرفتن بادگلوی کودکی که از شیر مادر تغذیه می‌شود نباید او را از خواب بیدار کنید.
● رفتاری تغذیه‌ای مناسب برای کودکان ۳ تا ۶ ماهه
در این زمان شیرخوار رابطه نزدیک و صمیمانه‌تری با مادر و مراقب خود برقرار می‌کند و با اطرافیان و محیط زندگی خود نیز فعالانه برخورد می‌کند و از مصاحبت با مادر در حین شیر خوردن لذت می‌برد. به مادر لبخند می‌زند و او را بیشتر به طرف خود جلب کرده و مشتاق مراقبت از خود می‌نماید.
در این دوران، شیرخوار ممکن است ضمن شیرخوردن گاه‌گاهی از شیرخوردن دست کشیده و به اطراف و اطرافیان نگاه کند و با لبخند و نگاه خود از آنها بخواهد که به او بیشتر توجه کنند سپس دوباره به شیر خوردن ادامه می‌دهد و این‌کار را چندین بار تکرار می‌کند. والدین باید توجه داشته باشند که این امر طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد. این عمل شیرخوار را نباید به حساب سیرشدن وی گذاشت، در غیر این‌صورت ممکن است نباید به‌دلیل ناکافی بودن تغذیه، کودک دچار سوءتغذیه و تأخیر رشد شود.
در مورد بسیاری از شیرخواران بازیگوش و کنجکاو بهتر است مکانی خلوت، آرام و حتی با نور کم را جهت شیردادن به کودک انتخاب نمائید که کودک به مقدار کافی شیر بخورد.
● رفتاری تغذیه‌ای مناسب برای کودکان ۶ تا ۹ ماه
کودک در سنین ۶ تا ۹ ماهگی دوست دارد از بزرگ‌ترها تقلید کند؛ بنابراین هنگام غذا دادن به کودک شما هم همراه او دهانتان را باز کنید و این‌کار را چندین بار تکرار کنید. نام هر ماده غذائی را که به او می‌دهید مخصوصاً اگر جدید باشد چندین بار تکرار کنید تا کودک علاوه بر طعم غذا با نام آن هم آشنا شود.
بعضی شیرخواران به‌طور موقت ممکن است موادی را که جامد و غلیظ‌تر از شیر مادر است قبول نکنند. بهتر است به‌تدریج بر غلظت موادغذائی بیفزائیم. برای اینکه کودک بهتر غذا بخورد در صورت امکان کودک دیگری را که با اشتها غذا می‌خورد در مقابل کودک خود بنشانید و یا خودتان با اشتها و لذت غذا بخورید تا او یاد بگیرد.
از همان اوایل با هر عکس‌العمل شیرخوار مثل بستن دهان بعد از خوردن یکی دو قاشق، تف کردن، سر برگرداندن و ریختن غذا صبورانه برخورد کرده و خونسردی خود را حفظ کنید. اصرار زیاد و یا به زور غذا دادن به هر نحوی که باشد کار درستی نیست و در آینده موجب امتناع از خوردن غذا توسط کودک می‌شود.
زمانی‌که کودک قادر به نشستن است او را بنشانید و غذا دهید. اگر هنوز نمی‌توانید کاملاً بنشیند هنگام غذا دادن او را در بغل بگیرید. هیچ وقت در حال دراز کشیدن به کودک غذا ندهید.
هنگام غذا دادن به کودک ۹ـ۶ ماهه خود توجه داشته باشد. رفتارهائی مانند ریختن غذا روی زمین و یا به‌صورت و دست، وارونه کردن ظرف غذا همه جزئی از تکامل کودک محسوب می‌شود. با این رفتارهای کودک مبارزه نکنید، زیرا تنها نتیجه آن بدغذائی کودک و بیزاری او از غذا خوردن در هنگام بزرگسالی است.
در هنگام غذا دادن به کودک خود با صدای آرام با او صحبت کنید. به‌خصوص حرف‌هائی بزنید که او را به خوردن غذا ترغیب کند، ولی توجه داشته باشید که با زیاد حرف زدن توجه او را از غذا خوردن منحرف نکنید.
به‌ علایق غذائی کودک ۹ـ۶ ماهه خود احترام بگذارید. اجازه دهید که هر قدر که میل دارد و با هر سرعتی که می‌خواهد، غذا بخورد. سعی نکنید قاشق را تند تند در دهان او ببرید. بستن لب‌ها و یا برگردانیدن سر نشانه غذا نخواستن است، بنابراین در این زمان غذا دادن را قطع کنید و بعد از چند لحظه توقف دوباره به غذا دادن ادامه دهید.
● رفتارهای تغذیه کودک ۱۱ـ۹ ماهه
کودکان در این سن دوست دارند با دست غذا بخورند. در هنگام غذا دادن به کودک به او یک قاشق بدهید تا خودش نیز در خوردن غذا سهیم باشد. اگر از قاشق استفاده نکرد اجازه دهید با دستش غذا بخورد. فراموش نکنید نهی کردن کودک از خوردن غذا با دست، خود موجب لج‌بازی کودک می‌شود. ممکن است در ابتدا برداشتن غذا و گذاشتن آن به دهان برای کودک سخت باشد و غذا را به‌صورت و لباس خود بمالد. نگران نباشید کم‌کم کودک روش صحیح غذا خوردن را خواهد آموخت.
سعی کنید همواره غذائی برای کودک تهیه نید که علاوه بر مواد مغذی ظاهر جالبی داشته باشد و خوش‌رنگ و خوشبو باشد.
● در تغذیه کودک ۱۲ـ۶ ماهه خود به این نکات توجه کنید
به غذای کودک ۱۲ـ۶ ماهه نمک یا شکر اضافه نکنید. همچنین در این مدت از غذای خانواده که دارای چاشنی و ادویه و نمک می‌باشد به کودک ندهید، زیرا این امر سبب می‌شود کودک طعم غذاهای بدون نمک و چاشنی‌ را به‌سختی قبول کند یا اصلاً نپذیرد. قبل از غذا از دادن شیرینی و مواد شیرین به کودک پرهیز کنید؛ چرا که اشتهای او را کم خواهد کرد.
در مورد اشتهای کودک زیر یک‌سال خود توجه داشته باشید:
گاهی عدم اشتها یا بی‌اشتهائی علت فیزیولوژیک دارد. معمولاً استراحت کافی، حجم مناسب غذا در یک وعده، آفتاب و هوای آزاد باعث افزایش اشتها می‌گردد. گرچه رشد کودک در سن ۱۱ـ۶ ماهگی سرعت کمتری نسبت به قبل خواهد داشت، ولی فعالیت کودک بیشتر می‌شود و بازیگوشی او اجازه نمی‌دهد که به غذا توجه کند بنابراین غذا را در دفعات بیشتر ولی با حجم کمتر به او بدهید.
توجه داشته باشید که ممکن است مقدار غذای دریافتی کودک از یک روز به روز دیگر تفاوت داشته باشد. ولی کودک به‌طور طبیعی و عادی رشد کند، همچنین ممکن است کودک در یک‌روز غذائی را با میل و اشتهای زیاد بخورد، ولی روز دیگر همان غذا را با بی‌اشتهائی بخورد یا اصلاً نخورد. تمام این رفتارها طبیعی است سعی کنید:
▪ کودک را به خوردن غذا ترغیب کنید، ولی او را مجبور به خوردن غذا نکنید.
▪ به زور غذا دادن، یکنواخت بودن غذا، عدم توجه کافی به نیازهای عاطفی کودک، کمبود آهن، بیماری و سوءتغذیه همگی اشتهای کودک را تحت‌تأثیر قرار داده و پذیرش غذا از سوی او را مشکل می‌کند.
● در تغذیه کودک زیر یک‌سال خود به خاطر داشته باشید:
غذا خوردن کودک در سنین ۱۲ـ۶ ماهگی فقط به منظور تأمین نیازهای غذائی او نیست بلکه برقراری یک ارتباط اجتماعی بین والدین و کودک است. کودک همیشه از اینکه چیز جدیدی را از فردی که دوستش دارد می‌گیرد، بسیار خوشحال می‌شود.
▪ غذای کمکی علاوه بر اینکه بخشی از انرژی مورد نیاز کودک را تأمین می‌کند راهی برای آشنائی او با مزه و قوام غذاها و فراگیری و تکامل او برای استفاده از غذاهای سفره خانواده است.
● نکات مهم در تغذیه کودک جهت پیشگیری از رفتارهای ناخوشایند
▪ کودکان باید در زمان خوردن غذا در وضعیت راحتی قرار گیرند و غذا نزدیک آنان باشد تا بتوانند به‌راحتی غذا بخورند.
▪ بشقاب و لوازم غذا خوردن باید از جنس نشکن باشد تا در صورت پرت کردن یا افتادن، باعث صدمه به کودک نشود.
▪ قاشق نباید گودی زیادی داشته باشد و لیوان باید به اندازه کافی کوچک باشد تا در دست کودک جای بگیرد. اکثر کودکان غذائی را که قبلاً خورده‌اند و با طعم آن آشنا هستند به‌راحتی میل می‌کنند.
▪ هنگام دادن غذای جدید بهتر است ابتدا مقداری از غذای قبلی و سپس غذای جدید داده شود.
▪ خوردن سوپ رقیق برای کودک سخت است، بهتر است کمی غلیظ باشد.
▪ آب‌میوه طبیعی هم بهتر از انواع صنعتی آن است.
▪ باید وقت کافی برای صرف غذا داده شود و برای غذا خوردن نباید شتاب و عجله کرد.
▪ اشتهای کودک در روزهای مختلف متفاوت است بهتر است به او اصرار نشود که حتماً تمام غذا را بخورد.
▪ غذا خوردن باید در محیط بدون جنجال و یا همراه با یک موزیک ملایم سبب تحریک اشتهای کودک گردد.
▪ غذای کودک نباید خیلی داغ باشد.
▪ از ریخت و پاش کودک هنگام غذا خوردن ناراحت نشوید او قادر است آداب غذا خوردن را رعایت کند.
▪ کودک نوپا فقط ۱۰ دقیقه می‌تواند سر سفره بنشیند.
▪ میان‌وعده غذا نباید آنقدر زیاد باشد که کودک غذای وعده بعد را نخورد.
▪ صحبت کردن با کودک هنگام غذا خوردن علاقه او را به غذا بیشتر می‌کند.

منبع: www.nipc.net

منبع : روزنامه آفتاب یزد