دادستان جنایتکاران جنگی

«كارلا دل پونته» دادستان ارشد دادگاه جنایتكاران جنگی در لاهه است. او در طول دوران كاری خود پای جنایتكاران بسیاری را به دادگاه و محضر عدالت كشانده است. از جمله افراد و تشكیلاتی كه «كارلا دل پونته» رسیدگی به پرونده آنان را برعهده داشته، كوسا نوسترا مافیای سیسیل، مافیای روسیه و قصابان رواندا و یوگسلاوی بوده اند.
سایت «Foreign policy» گفت وگویی كوتاه با «كارلا دل پونته» درباره بازجویی های گذشته اش و تلاش های اخیری كه برای كشاندن جنایتكاران جنگی صربستان به دادگاه و میز عدالت به خرج داده، داشته است.
در هفته ای كه «ازدراوكو تولیمیر»، یكی از تحت تعقیب ترین مظنونان به جنایتكار جنگی بودن در صربستان، دستگیر شد، گفتید احتمالاً مأموران دولتی صربستان در دستگیری وی نقش داشته اند ـ چیزی كه بعدها تولیمیر خود نیز به آن اعتراف كرد ـ همچنین از نقش احتمالی آینده دولت صربستان در دستگیری دیگر جنایتكاران جنگی صربستان كه تعداد آنها كم هم نیست، گفتید. فكر می كنید علت تغییر سیاست دولت صربستان در قبال مسأله جنایتكاران جنگی چه باشد؟
در تمام هفته اول ژوئن در صربستان بودم. در آنجا با «بوریس تادیچ» رئیس جمهوری و «وویسلاو كوشتونیتسا» نخست وزیر صربستان دیدار كردم.
همچنین با تعدادی از مقام های دولتی این كشور كه نمایندگان سرویس های مختلفی كه مسئول هماهنگی عملیات با دادگاه بین المللی جنایی برای یوگسلاوی سابق بودند، ملاقات داشتم. همه آنها برای یك چیز تلاش می كردند: همكاری تمام و كمال با دادگاه یكی از اولویت های برتر حكومت جدید صربستان است. به نظر من این تغییر جهت آشكار صربستان در این زمینه، نتیجه مستقیم فشارهای مجامع بین المللی و بویژه اتحادیه اروپا بر صربستان و همچنین الزام های بین المللی است. همكاری كامل یكی از این الزامات است. یكی از چیزهایی كه حاكی از همكاری است نیز، دستگیری و انتقال دیگر جنایتكاران فراری است كه در رأس آنها «راتكو ملادیچ» و «رادوان كارازیچ» قرار دارند. حالا مشخص شده است كه این یك خواست سیاسی محض است و معتقدم آنها راهی را برای انجام آن پیدا خواهند كرد.
حالا كه تولیمیر دستگیر شده است، پنج نفر دیگر باقی مانده اند كه دادگاه جنایتكاران جنگی منتظر آنها است: ملادیچ، رادوان كارازیچ، استویان زوپلیانین، گوران هادزیچ و ولاستیمیر یوردیه ویچ. فكر می كنید دستگیری این افراد چقدر در رابطه صربستان با اتحادیه اروپا و انتظارهای آن برای پیوستن به این اتحادیه مؤثر باشد؟
اتحادیه اروپا، در آخرین بیانیه اش مثل همیشه تصریح كرده است، همكاری كامل لازمه مذاكرات كامل برای چنین موضوعی است. به هر حال این یك پیشنهاد سیاسی از سوی یك نهاد سیاسی است، من یك دادستان هستم و بنا به اقتضای شغلم بیشتر از هر چیز به دستگیری فراری ها، ملزومات یك همكاری كامل و دستیابی به مدارك و شاهدان علاقه مندم.
فكر می كنید فراریانی كه به آنها اشاره شد، چه زمانی دستگیر شوند؟ آیا صربستان این قدرت و توانایی را دارد كه بتواند آنها را تا قبل از سپتامبر بگیرد و تحویل دادگاه دهد؟
امیدوارم بتوانیم هرچه زودتر این كار را بكنیم. همان طور كه همواره گفته ام اعتقاد همیشگی ام این بوده كه مسئولان و مقام های صرب به لحاظ تكنیكی، به طور كامل این توانایی و امكانات را دارند كه بتوانند فراری های موردنظر را دستگیر كنند. به عقیده من اگر هم تا حالا چنین چیزی میسر نشده به خاطر خواسته های سیاسی بوده است.
اما حالا این مسائل تغییر كرده و فكر می كنم فعلاً فقط مسأله زمان و این كه چه وقت فراری ها دستگیر و انتقال داده شوند، باقی مانده است. مطابق استراتژی كامل دادگاه لاهه و راهكارهای شورای امنیت سازمان ملل دادگاه بین المللی جنایی برای یوگسلاوی سابق باید تا سال ۲۰۱۰ تمام پرونده های خود را ببندد.
بنابراین در كشاندن این فراری ها به پای میز محاكمه تأخیر بیش از این جایز نیست. ملادیچ و كارادزیچ كه هر دو به عنوان طراحان نسل كشی صربستان شناخته می شوند، هم اكنون بیش از ۱۳ سال است كه تحت تعقیب و فراری هستند. این غیرقابل پذیرش است آنها باید سریع تر دستگیر و روانه دادگاه جنایی برای یوگسلاوی سابق شوند.
بعد از مرگ «اسلوبودان میلوسویچ»، رئیس جمهوری سابق یوگسلاوی كه پیش از پایان رسیدگی به پرونده اش در زندان درگذشت، گفتید «مرگ او، قربانیان اش را از عدالت محروم كرد». به راستی مرگ میلوسویچ چقدر بر روند سازش در دادرسی این پرونده در صربستان تأثیر داشت؟
به عقیده من، مرگ اسلوبودان میلوسویچ به نوعی فرار او از عدالت بود. عقیده دارم عدالت بیش از هر طرح سازشكاری ای در دادرسی ها مهم است.
به هر حال یك چیز هست كه نباید در میان دیگر حقایق نادیده گرفته شود: در طول رسیدگی به پرونده اسلوبودان میلوسویچ توانستیم حجم بالایی از مدارك بسیار مهمی را جمع آوری كنیم برخی از این مدارك در حافظه عمومی ثبت هستند و می توانند پایه و اساس تحلیل های زیادی قرار گیرند و نشان دهند وقایعی كه رخ دادند چگونه رقم خوردند. ضمن آن كه در روند دادرسی این پرونده پای آدم های زیادی به ماجرا كشیده شد كه آنان نیز به نوعی در جنایات دست داشته اند. برای مثال یكی دو هفته پیش برای «میلان مارتیچ» حكمی صادر شد كه بنابر این حكم، وی باید ۳۵ سال زندان را متحمل شود.
«میلان مارتیچ» یكی از رهبران سیاسی كروات صرب بود كه مرتكب جرایم بسیاری در قبال كروات ها و دیگر غیرصرب ها در بخش هایی از كرواسی شد. مطابق رسیدگی های قضات این پرونده «میلان مارتیچ»، در كنار دیگر چیزها، متهم به همكاری در اعمال جنایتكارانه با «میلوسویچ»، «میلان بابیچ»، «رادوان كارازیچ»، «راتكو ملادیچ»، «یوویكا استانیزیچ»، «فرانكو سیماتوویچ» و... است و این كه وی یكی از عوامل مؤثر در نیت پنهان و اعمال جنایتكارانه در كوچ اجباری جمع بزرگی از كروات ها، مسلمانان و دیگر اقوام غیرصرب از تقریباً یك سوم خاك كرواسی و بخش بزرگی از بوسنی و هرزگوین است.
دیگر تحقیقات نیز جوانب دیگر این ماجرا را بازگو خواهند كرد. اما در كل فكر می كنم به سرانجام رسیدن چنین پرونده هایی مستلزم زمان زیادی است.
اگر دولت صربستان مظنونان به جنایات جنگی را تحویل دادگاه ندهد، این به چه معنی خواهد بود؟
در حال حاضر صربستان تنها كشوری است كه اتهام تخلف نسل كشی را به دوش می كشد. اتهام این تخلف تا زمانی كه راتكو ملادیچ و دیگر فراری ها دستگیر و به دادگاه انتقال داده نشوند، همچنان با دولت صربستان خواهد بود.
همان طور كه همه می دانند، دولت آمریكا یكی از مخالفان كاملاً شناخته شده با دادگاه های بین المللی است، آیا واشنگتن از كارهای شما در دادگاه لاهه حمایت كرده است؟
بله، در این زمینه حمایت هایی از سوی دولت آمریكا صورت گرفته است، همان طور كه دیگر دولت ها، سازمان های بین المللی و «NGO»ها به صورت جداگانه از ما حمایت كرده اند. بدون چنین حمایت هایی ما هرگز نمی توانیم به نتایج دلخواه دست یابیم. اداره دادستانی لاهه از زمان جنگ جهانی دوم، بنابه دلایل موجه چندی تشكیل شده است. از آن زمان پرونده های ترور و جنایات مختلف علیه بشریت در این دادگاه مورد بررسی قرار گرفته است. در پرونده كنونی نیز جنایات علیه شهروندان در خلال محاصره «سارایوو» در بالاترین درجه ممكن برشمرده شده است و حقایق مهمی درباره جنایاتی كه در یوگسلاوی سابق صورت گرفته، برملا شده است. همه اینها بدون حمایت های بین المللی میسر نبود.
خانم دل پونته، شما از برنامه ترورتان كه «كوسا نوسترا» آن را طراحی كرده بود، جان سالم به در بردید؛ با جنایاتی كه در روسیه سازماندهی شده بود، رویارو شدید و پرونده نسل كشی رواندا و یوگسلاوی را برعهده گرفتید. پرونده بعدی تان چیست؟
واقعاً نمی دانم. هنوز كارهای زیادی درباره دادگاه بین المللی جنایی برای یوگسلاوی سابق دارم كه باید تا پایان سپتامبر انجام دهم. هنوز پنج نفر از متهمان فراری هستند و من می خواهم تمام توانم را به كار بگیرم و هرچه از دستم برمی آید انجام دهم تا آنها را به دست عدالت بسپارم.

ترجمه: بنفشه غلامی
منبع: Foreign policy

منبع : روزنامه ایران