در پس این «نقاب» چه نهفته است

● نگاهی به فیلم «نقاب» ساخته كاظم راست گفتار
این روزها فیلمی روی پرده سینماهاست كه هرچند در گروه فیلم های معمولی و به اصطلاح گیشه ای قرار می گیرد اما سازنده آن همراه با توزیع مشكوك سی دی با كیفیت این فیلم در بازار قاچاق، چنان سروصدایی راه انداخت كه انگار اهداف فرهنگی آن زیر سؤال رفته است و اگر چنین نمی شد فروش آن ركورد سینمای ایران را می شكست اما به زعم بسیاری از منتقدان اتفاقی نمی افتاد و اگر این سروصداها و جنجال ها صورت نمی گرفت، این فیلم هم مانند همقطارانش به فروشی نسبی دست می یافت و مورد توجه منتقدین و روزنامه نگاران قرار نمی گرفت.
اگر شما تاكنون این فیلم را ندیده اید داستان آن از این قرار است كه كامران كه در دبی دارای یك رستوران است روزی با ماشین یك دختر (سارا خوئینی ها) تصادف می كند و دلبسته هم می شوند. آنها ازدواج می كنند و پدر دختر (محمدرضا شریفی نیا) كه از سرمایه داران ایرانی دبی است آنها را برای ماه عسل به كانادا می فرستد، پس از بازگشت آنها رفتار كامران (امین حیایی) روز به روز تغییر می كند. نیما (پارسا پیروزفر) همكار و شریك او كه پسر آرامی است، خود را به زن نزدیك كرده و یك مثلث عشقی شكل می گیرد.
كار تا جایی پیش می رود كه زن تصمیم می گیرد از همسرش جدا شده و با نیما ازدواج كند. پس از این تصمیم است كه می فهمیم كامران و نیما كارشان سركیسه كردن دختران پولدار است و آنچه تابحال دیده ایم كار آنها در چند سال اخیر است. كامران با دختران پولدار ازدواج می كند و با بداخلاقی، نیما به آنها نزدیك شده و در فرصتی مناسب زنها را به منزلش كشانده و بعد از آزار و اذیت و تهیه فیلم از آنها توسط كامران از آنها اخاذی می كند.
این قصه با گول خوردن این دو مرد ادامه دارد چرا كه آخرین زن نیز خواهر یكی از قربانیان بی گناه آنها در ایران است و این بار با علم وارد بازی نیما و كامران شده است و درنهایت سبب می شود آن دو یكدیگر را به قتل برسانند.
فیلم نقاب، فیلمی است كه همه اش همین فیلمنامه نسبتا جذاب (البته از نوع خودش) است و چیز دیگری برای گفتن ندارد. هرچند مطرح می شود كه فیلمنامه نقاب اقتباسی است از فیلمنامه بلوف. درهرحال شاید بتوان گفت كاظم راست گفتار به عنوان یك كارگردان نتوانسته است از عهده فیلمنامه برآید، به عبارت دیگر كارگردانی او آنقدر ضعف دارد كه باعث می شود حتی نتوان در كلیت اثر از آن دفاع كرد. كارگردان حتی نمی تواند از بازیگرانش بازی در خور توجه بگیرد. ببینید بازی یكدست سارا خوئینی ها و بازی تكراری امین حیایی را.
اما باید دراین میان به فیلمبرداری زیبای علیرضا زرین دست اشاره كرد و چه بسا اگر نبود تكنیك زرین دست در فیلمبرداری فیلم نقاب، فیلمی می شد كه حتی ارزش یكبار دیدن را نیز نداشت.
یكی ازمواردی كه در فیلم نقاب، بیننده فهیم را به شدت آزرده می كند، اغراق و بزرگنمایی از كشورهای عربی (دبی) است. شروع فیلم و دقایق اولیه فیلم ما را به سمت یك فیلم كاملا تبلیغاتی از یك كشور هدایت می كند. نماهای درشت از ساختمانهای مجلل و تزئینی و ژورنالیستی دبی كه با شعارهای اقتصادی به نفع سرمایه گذاری خصوصی برای این بندر همراه است.
البته این شعارها در طول فیلم بارها و بارها تكرار می شود. جمله نیما (پارسا پیروزفر) را خطاب به كامران (امین حیایی) بیاد بیاورید. دوبی به مراتب بهتر از تركیه است. در دوبی هرچیزی پیدا می شود، بنظر بنده فیلم نقاب یك فیلم ضدارزشی است. فیلمی است كه در سراسر آن روش های سوءاستفاده كردن از زنان را به مخاطب آموزش می دهد. دراین فیلم روشهای عملی، چگونگی سوءاستفاده از زنان و دختران را به مخاطب آموزش می دهیم. دقت نمائید به چگونگی قراردادن دوربین فیلمبرداری توسط نیما و كامران برای صحنه های غیراخلاقی از روابطشان.
وقتی بیان می شود كه كارگردان در خط فیلمنامه حركت می كند و هیچگونه خلاقیتی از خود به خرج نمی دهد، موید این نكته است كه كارگردان حتی سعی نمی كند بعضی از كلمات غیراخلاقی را از فیلم حذف كند. دقت نمائید به گفته نیما به كامران (بسیار وقیحانه و خارج از عرف جامعه) «نباید با این یائسه ها زندگی كرد. باید اینها را سركیسه كرد»!
باید از آقای راست گفتار پرسید كه هدفش از ساختن چنین فیلمی چه بوده، مگر نه اینكه یك هنرمند از خلق هر اثر هنری، یك هدف خاصی دارد. هدف كارگردان فیلم نقاب چه بوده؟
این فیلم كیان خانواده را زیر سؤال می برد. در این فیلم، هر زنی را كه نشان می دهند، یا برای خوشگذرانی ازدواج كرده (گفته زن اول كامران در برخورد با نیما: زنی با سن و سال من كه نمی تونه، بوی فرند «دوست پسر» داشته باشه، پس مجبور شدم تا ازدواج كنم، هم اینكه شوهر داشته باشم و هم یك نوكر) و یا برای خیانت به همسر، زیرا تمام موارد ازدواج در این فیلم، در آخر به خیانت ختم می شود. آقای راست گفتار آیا به راستی شما تمام زنان را اینگونه دیده اید. و یا چشمان خود را به روی شیرزنانی بسته اید كه با فوت همسرشان، با تمام سختی ها، ساخته اند و به كوچكترین لغزشی از جاده عفت دچار نشده اند.
راستی آقای راست گفتار هدفتان از ساختن فیلم نقاب چه بود. البته شما جوابی به این سؤال نخواهید داد. زیرا هنوز تكلیف خود را با خود نیز نمی دانید. چرا؟ بخاطر اینكه وقتی یك سایت مخالف از شما می پرسد «شما كتابی به نام (نگرش بر تاریخ سیاست در سینما) در سال ۶۰ نوشته اید و آن كتاب، كتابی انقلابی بوده است و ...»شما در پاسخ بیان می كنید « من هیچ اسمی روی خودم نمی گذارم، نه در آن زمان خودم را انقلابی می دانستم (دقت نمائید سال شصت را می گویند) و نه حالا محافظه كار...» (مصاحبه راست گفتار با سایت ضدانقلاب روز ، تاریخ ۱۸/۳/۸۶) و در ادامه می فرمائید. «شرایط در سالهای شصت شرایطی به اصطلاح انقلابی بود. شرایطی شعارزده كه همه در آن بدون تفكر شعارهای گنده گنده می دادند...!!»
فیلم نقاب، فیلمی در ستایش از بی بند و باری است. هرچه در فیلم دیده می شود. تشویق به بی بند و باری است. بقول كارگردان و فیلمنامه نویس، ایرانی هایی كه به دبی می روند، برای خوشگذرانی و خوردن مشروب و شنیدن آهنگهای لس آنجلسی است. اصولاً ایرانی ها، همگی طرفدار بی بند و باری هستند؟!!
آنچه با دیدن این فیلم به ذهن خطور می كند كه چرا فیلمی ضدارزشی پس از ۳ سال بایگانی در ارشاد، اجازه اكران می گیرد. چه كسی و یا چه افرادی در دولت اصولگرا، مجوز نمایش اینگونه فیلم ها را صادر می كند. آن هم در شرایطی كه كشور در سال گذشته در گیر خروج چندین فیلم خانوادگی از محفل خانواده ها بوده است. آیا با نمایش اینگونه فیلم ها، قبح، خروج فیلم های خانوادگی شكسته نمی شود. آیا باید اجازه داد در كشوری اسلامی، یك كارگردان خواسته یا ناخواسته، كیان خانواده و زنان مسلمان ما را زیر سؤال ببرد؟
و به راستی گروه های طرفدار زنان و فمینیست پرستها در اكران این فیلم كجا هستند. نكند به خواب رفته اند. چطور است كه این گروه ها، برای هرگونه احقاق حقوق زنان، داد سخن و تشكیل انواع سمینارها و میتینگها را می دهند، اما در مواجهه با فیلم «نقاب» حقیر شدن زنان را نمی بینند؟ شاید چون در فیلم، زنان ادای روشنفكران را درمی آورند، به راحتی ارتباط با جنس مخالف دارند و انواع قمارها را بلدند. (شاید اینها جزء كیان واجب طرفداران زنان و فمینیستها است) دریغ از یك اطلاعیه و یا حتی شعار كوچك تبلیغاتی در روزنامه هایشان و یا در سایت هایشان. خلاصه كلام اینكه، فیلم نقاب می توانست، فیلمی خوب از آب درآید. به شرط اینكه آقای راست گفتار مقداری از جنبه های حجب و حیا را در فیلم رعایت می كرد.
گاهی حسرت می خورم به اینكه چرا هنرمندان ما، حتی یك بار هم كه شده، سوره یوسف را نمی خوانند تا ببینند كه می توان در كمال ادب و در كمال رعایت اصول اخلاقی، یك قصه زیبا را بیان كرد.

همایون نصرتی

منبع : روزنامه کیهان