بررسی رابطه جایگزینی ریسک و بازده

ریسک و بازده واژه­هایی هستند که در کنار یکدیگر معنی و مفهوم می­یابند. دادوستدهای بازارهای مالی ریسک و بازده را با هم در خود جای داده­اند و این دو مفهوم کلیدی همواره با یکدیگر بکار برده می­شوند. سرمایه گذاران و معامله­گران کارآزموده در هر معامله، ریسک و بازده را می­سنجند و هیچ گاه نگاه یک سویه به تجارت ندارند. آنها می­دانند که تجارت و دادوستد در بازارهای مالی تنها بازده و سود را دربرنمی­گیرد و هیچ معامله­ای در آن خالی از ریسک نیست. آیا می­توانید نمونه­ای از یک مبادله یا دادوستد بدون ریسک را در بازار اوراق بهادار ایران پیدا کنید؟ آیا می توان در بازارهای فرابورسی نظیر پیمان سلف ارز ریسک و مخاطره را نادیده گرفت؟
بیایید در این رابطه نگاهی به بورس اوراق بهادار ایران داشته باشیم. از زمانی که شرکت­کنندگان در این بازار گردهم آمدند و قیمتها را به جریان انداختند، فراز و نشیب های زیادی در قیمت سهام و شاخص کل بورس رخ داده است. این طبیعی است که قیمتها بر اساس سازو کار عرضه و تقاضا تغییر یابند و نباید انتظار داشته باشیم که قیمتها تنها در راستای خواست ما حرکت کنند. زمانی که دارنده سهام یک شرکت می شویم، انتظار داریم که قیمت آن افزایش یابد و به سرعت به سود دست یابیم. اما اگر چنین نشود، واکنش ما چه خواهد بود؟ آیا باید تنها بازده و سود را در نظر داشته باشیم؟ آیا در هر مبادله و دادوستد ریسک ناشی از کاهش قیمتها وجود ندارد؟
هرگاه مفاهیم سرمایه­گذاری و ریسک و بازده را نادیده ­گیریم و نگاه یک طرفه به بازار داشته باشیم، ناامیدی در کنار ما خواهد بود. در شرایطی که بازار بر خلاف روند مورد انتظار ما حرکت می­کند و یا به دلیل عوامل مالی، سیاسی و یا اقتصادی در دوران رکود قرار می­گیریم، بازگشت به مفاهیم سرمایه­گذاری و درک عمیق از ریسک و بازده مفید خواهد بود.
هنگامی که به عنوان یک سرمایه­گذار در دادوستد سهام شرکت می­کنیم، باید مخاطرات و ریسکهای آن را در نظر داشته باشیم. در واقع شرکت­کنندگان در این بازار ریسکهای آن را پذیرفته­اند و بابت وجود ریسکهای آن پاداش یا بازده طلب می­کنند. هر چه فعالیت تجاری ریسک بیشتری داشته باشد، بازده بالاتری در انتظار است.
تصور کنید به عنوان یک معامله­گر در شرایطی قرار می­گیرد که یک مخاطره سیاسی بازار را از حرکت بازداشته و اغلب سرمایه­گذاران در ابهام هستند. شرایط آینده و پیش­بینی آن دشوار است و هاله­ای از تاریکی در پیش­رو قرار می­گیرد. اکنون چه تصمیمی باید گرفت؟ آیا باید زیان را پذیرفت و یا این که برای همیشه بازار را ترک کنیم؟
همانطور که اشاره شد، ریسک و بازده در کنار هم هستند. در واقع فرصتهای سرمایه­گذاری و مخاطرات را باید در هر زمان بررسی و مطالعه کرد. این یک حقیقت است که هرگاه به یک فرصت سرمایه­گذاری می­اندیشیم، ریسک و مخاطره­ای در کنار آن نهفته است و در هنگامی که به مخاطرات و ریسکهای بازار فکر می­کنیم، ممکن است فرصتهای سرمایه­گذاری در پیش رو باشند.
نمونه­های واقعی بسیاری در می­توان در طی زمان بازسازی کرد. به طور نمونه مخاطرات سیاسی و مسائل مربوط به پرونده هسته­ای ایران در نیمه دوم سال ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ موجب شد که شاخص کل و قیمت سهام افت شدیدی پیدا کنند، اما در کنار شرایطی که پیش­بینی آینده دشوار به نظر می­رسید، فرصتهای سرمایه­گذاری در صنعت پتروشیمی، گروه شیمیایی و دارویی، گروه معادن و کانیهای فلزی بوجود آمد. به نظر می­رسد برخی موفقیتهای تجاری می­توانند در شرایط فروشهای افراطی بازار پدید آیند. همچنین هرگاه نگاه بسیار خوشبیانه­ای داشته باشیم و تنها به بازده فکر کنیم، این ریسک همواره وجود دارد که روند کنونی ناپایدار شود و سودهای بدست آمده را از دست دهیم.
برای گذر از دوران کاهشی بازار، راهبرد مناسب و بررسی موقعیت نیاز است. باید اوضاع را به درستی تجزیه و تحلیل نمود و سناریوهای آینده را ترسیم نمود. بدین ترتیب می­توان تصمیم گرفت که با وجود سناریوهای احتمالی چه راهبردهایی را می­توان برگزید. استفاده از چنین رویکردی می­تواند شانس بهره­مندی از فرصتهای سرمایه­گذاری و برخورد مناسب با ریسکها را بالا ببرد و شناسایی فرصتها را ساده­تر می­کند. می­دانیم که رویدادهای آینده به درستی و با دقت کامل قابل پیش­بینی نیستند. از این رو قیمتها به عنوان یک متغیر تصادفی در نظر گرفته می­شوند. ریسک آینده، شانس و احتمال وقوع رویدادی در آینده را بازگو می کند. هرگاه داده های پیش بینی آینده را در دست داشته باشیم می توانیم با استفاده از توزیع احتمالات، شانس هر رخداد را بررسی و برآورد نماییم. بنابراین با بهره گیری از رابطه انحراف استاندارد (معیار) و در دست داشتن داده های پیش بینی آینده ریسک ورقه بهادار بدست خواهد آمد. چنانچه بتوانیم احتمال وقوع رویدادهای آینده را بدست آوریم، با استفاده از تئوری احتمالات می­توان راهبردهای مشخصی را تنظیم نمود.

منبع : رهنمون سرمایه