فرجام اندوهبار یک رفاقت

دیدگاه تونی بلر مبنی بر تشكیل یك جامعه بین المللی قوی تر، او را وادار به حمایت از بوش در جنگ عراق كرد.تاریخ برای همیشه، بلر نخست وزیر بریتانیا را با توجه به پیشینه قتل عام در عراق به جورج بوش رئیس جمهور آمریكا پیوند خواهد زد. با وجود موفقیت های درخشان بلر در شكل دهی مجدد و احیای حزب كارگر، شكست او در عراق بر تمام دستاوردهایش سایه خواهد انداخت.
سفر بلر به واشنگتن و دیدار دو جانبه او با بوش برای چند روز تناقض های موجود در همكاری آن ها را تحت الشعاع قرار داد.
بوش و بلر با شركت در جنگ عراق، كاری مغایر دیدگاه اذهان عمومی انجام دادند. مدت ها قبل از واقعه ۱۱ سپتامبر، بلر گفته بود كه هیچ كشوری به تنهایی قادر به حل تمامی مشكلات جدی قرن بیست و یكم نیست و دنیا تنها با همكاری بین المللی می تواند با مشكلاتی مانند گرم شدن كره زمین و تروریسم جهانی مقابله كند.
بلر در سخنرانی مهم خود در ۱۹۹۹ در كلوپ اقتصادی شیكاگو تأكید كرد كه هم اكنون همه ما چه بخواهیم و چه نخواهیم اینترناسیونالیست هستیم و آرزوی رسیدن دنیا به پیشرفت وثبات در گرو اتحاد در پرتو دكترین جدیدی درباره جامعه بین المللی است.
از نظر بلر، همه فعالیت های بین المللی علیه صدام، شكل تحقق یافته همین همكاری و اتحاد بین المللی است. بلر پیش از آغاز جنگ عراق در سال ،۲۰۰۳ حمله به عراق را فرصت مناسبی برای جامعه بین المللی دانسته بود تا با كمك آن ثابت كند كه با اتحاد می توان قوانین جهانی را عملی كرد.
بوش كه از حمایت بلر استقبال كرده بود، در مورد عراق افكار دیگری در سر می پروراند. او معتقد بود كه انگیزه حمله به عراق هر چه كه هست، هدف اصلی اش نمایش پیامدهای ناشی از تهدید سرمایه آمریكا بعد از واقعه ۱۱ سپتامبر است و از نظر بوش جنگ عراق در حكم هشدار برای كشورهای مخالف او است و این كه محدودیت ها و اعمال فشار بر فعالیت های آمریكا نه تنها غیرضروری، بلكه بی ثمر نیز است.
حتی بعد از جنگ عراق نیز بلر از موعظه كردن و برشمردن فضایل جامعه بین المللی كه در جست وجوی ارزش های جهانی است، دست برنداشت. اما او كه در مورد استراتژی عراق با بوش متحده شده بود، توانایی خود را در گسترش جامعه بین المللی تضعیف و در طول جنگ و بعد از آن نیز دنیا را از خود بیزار كرد و در حساس ترین لحظات نیز اینترناسیونالیسم جامع خود را در برابر سیاست یك طرفه بوش پاكسازی نمود.
در زمانی كه بلر به تدریج از قدرت كناره گیری می كند، طرح این پرسش منطقی خواهد بود كه آیا رهبران سیاسی متمایل به چپ همقطار او در سراسر دنیا، از جمله دموكرات های آمریكایی، می توانند از میان ویرانه های باقی مانده در عراق و از درون دیدگاه های بلردر مورد جامعه بین المللی چیز باارزشی استخراج كنند. پاسخ این سؤال می تواند مثبت باشد، اما تنها بعد از كاوش های محتاطانه در میان ویرانه ها. با نگاهی به گذشته می توان دید كه سخنرانی بلر در شیكاگو دربردارنده نكات روشنگرانه ای بود كه به توضیح شكست او در پیش بینی خطرهای جنگ عراق كمك می كرد.
سخنرانی وی بر مبنای دخالت های آمریكا در بوسنی و كوزوو تنظیم شده بود. وی درباره جنگ عراق از حسن نیت خود و بوش و محق بودنشان در تعیین حق و حقوق برای دنیا سخن گفت. اما دیدگاه بلر فاقد درك درست از جایز الخطا بودن انسان و ملت هایی بود كه از نظرات مربوط به سیاست خارجی واقع گرایانه دوره جنگ سرد مانند رینولد نایبور پیروی كرده بودند.
جنگ عراق این نقطه كور در دیدگاه بلر را فاش كرد. بنابرپیش بینی نایبور، جنگ اثبات كرده كه همواره در توانایی ما به منظور ساختن سایر جوامع یا حتی پیش بینی كامل عواقب اعمال ما محدودیت هایی وجود دارد. برای بلر، آغاز جنگ عراق به نوعی كامل كننده تمامی اشتباه های قبلی او بود. بلر تصمیم خود مبنی بر حمله به عراق را بدون تأیید جامعه جهانی گرفته بود و با این اقدام خود با این چالش فكری مواجه شد كه دیدگاه خود در مورد همكاری جامعه بین المللی را با تصمیمی كه در مورد جنگ عراق گرفته بود، هماهنگ كند.
او در این چالش فكری از این منطق افسر نیروی نظامی آمریكا در جنگ ویتنام استفاده كرد كه گفته بود برای نجات یك روستا بهتر است آن را ویران كنیم. بلر می گفت كه اگر ائتلاف به رهبری آمریكا ـ از آنجایی كه قادر به كسب اجازه سازمان ملل نیست ـ از اقدام خود علیه عراق خودداری كند، عجز و ناتوانی جامعه بین المللی آشكار خواهد شد.
بلر در آخرین سخنرانی اش پیش از آغاز جنگ در پارلمان گفت كه این محدودیت بیشترین ضربه را در آینده به قدرت سازمان ملل خواهد زد.
به عبارت دیگر، بوش و بلر تنها با بی احترامی به سازمان ملل قادر به حفظ آینده اقدام های جمعی بین المللی اند. این بحث و گفت وگو به نحو بارزی اشتباه از آب درآمد. فقدان حمایت بین المللی و نبود مشروعیت جنگ به شدت كاربازسازی مجدد عراق را دچار مشكل كرد و تشدید جنگ میان آمریكا و دنیا سبب از بین رفتن هدف بلر در بسیج جامعه جهانی علیه سایر تهدیدهای چندملیتی شد. همان گونه كه انتظار می رفت، با نادیده گرفتن افكار جهانی، هیچ راهی برای بهبود همكاری بین المللی باقی نمانده است.
بلر بهتر از هر كسی از تراژدی همكاری خود با بوش در جنگ عراق آگاهی دارد. نكته طنزآمیز همكاری آنها در اینجاست كه هر دو تقریباً تضمین داده اند كه جانشین آنان سیاست خارجی عمل گرایانه تری را دنبال خواهد كرد، آن هم نه با فراهم كردن یك الگوی رقابتی، بلكه با ارائه ارزش های جایگزین.

منبع: لس آنجلس تایمز

منبع : روزنامه ایران