پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

اهمیت شیر مادر و از شیر گرفتن کودک نوپا


اهمیت شیر مادر و از شیر گرفتن کودک نوپا
● چرا تغذیه با شیر مادر در سال دوم زندگی یك ضرورت است؟
زیرا:
هنوز منبع مهم دریافت پروتئین، چربی كلسیم و ویتامین ها برای كودك است.
تاحدود ۳/۱ انرژی و مواد غذایی مورد نیاز او را تامین می كند.
چون در این سن، كودك نوپا بسیار پر تحرك و فعال است و با دست زدن به همه جا و همه چیز خود را بسهولت در معرض آلودگی ها و در نتیجه بیماری ها قرار می دهد مواد ایمنی بخش موجود در شیر مادر نقش حفاظتی بسیار مهمی برای كودك ایفا می كند و وی را تا حدود بسیار زیادی از ابتلا به اسهال، عفونت دستگاه تنفسی، عفونت گوش، عفونت دستگاه ادراری و امثال آن محافظت می نماید. این حفاظت در مقابل بیماری های غیر عفونی نظیر آسم، آلرژی، دیابت نوجوانی و بعضی از سرطان های دوران كودكی نیز وجود دارد.
نیازهای عاطفی و روانی كودك را كه برای رشد و تكاملش بسیار ضروری هستند تامین می نماید.
نقش بسیار ارزنده تغذیه با شیر مادر در امر تكامل عصبی و روانی كودك كه در سال اول زندگی آغاز شده بود با تداوم تغذیه با شیر مادر درسال دوم زندگی استمرار پیدا می كند.
اغلب كودكان در ایام بیماری به ویژه در جریان اسهال، استفراغ و تب كم اشتها هستند ولی معمولا اشتهایشان نسبت به تغذیه با شیر مادر حفظ شده و یا حتی بیشتر می شود لذا این منبع مهم آب و غذا در ایام بیماری از شدت كاهش وزن آنان می كاهد و به بهبودشان كمك می كند.
از نظر اقتصادی چون با كاهش دفعات بیماری های مختلف همراه است اثر قابل توجهی در بهبود شرایط اقتصادی خانواده دارد.
در پیشگیری از بارداری ناخواسته مادر هنوز هم نقش قابل توجهی ایفا می نماید.
● چه زمان باید كودك را از شیر گرفت؟
زمان از شیر گرفتن در كشورهای مختلف، متفاوت است و نظرات متنوعی در این زمینه وجود دارد. شیرمادر تا ۷ ماهگی اثرات ثابت شده در پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماریها در مادر و كودك دارد. انجمن متخصصین پزشكی اطفال در آمریكا شیردهی تا یك سال را ضروری می داند و سازمان جهانی بهداشت تداوم شیردهی تا پایان دو سالگی كودك را قویا توصیه می كند. آخرین اطلاعات و توصیه ها سنین ۲ تا ۴ سالگی را پیشنهاد می كنند. با این حال تصمیم در مورد از شیر گرفتن بستگی به شرایط جسمی- روانی مادر و كودك و ویژگی های خانواده دارد.
● چگونه باید كودك را از شیر گرفت؟
بهترین روش برای از شیر گرفتن روش تدریجی است كه همراه با عشق و علاقه بوده و هم برای مادر و هم برای كودك بسیار راحت تر است و بدون مشكل و در طی چند ماه اتفاق می افتد. بنابراین بعد از ۲ سال كامل كه كودك از شیر مادر بهره مند شده و در روز ۵ وعده غذا (سه وعده غذای اصلی و ۲ میان وعده) می خورد و مایعات را هم با لیوان می نوشد می توان یك تا دو وعده شیر پاستوریزه یا آب میوه را جایگزین شیر مادر نمود. در این زمان نقش مادر آن است كه خود پیشنهاد شیر دادن نكند و اگر زمانی هم كودك تمایل به شیر خوردن داشت از او دریغ ننماید، به ویژه وقتی كودك بیمار باشد كه فقط اشتها به خوردن شیر دارد و غذای دیگری را تحمل نمی كند.
در این روش چون از شیر گرفتن آرام آرام است مشكلات عصبی، روانی و تغییرات هورمونی مادر كه در یكباره از شیر گرفتن اتفاق می افتد بوجود نمی آید و كودك نیز دچار ضربه روانی نمی شود. به این ترتیب كودك كم كم علاقه به شیر خوردن را از دست می دهد و ممكن است خودش یكباره آن را كنار بگذارد.
● انجام چه كارهایی می تواند از شیر گرفتن را برای مادر و كودك آسانتر كند؟
پیشنهاد می شود مادران عزیز از توصیه های زیر كه فقط به عنوان یك راهنما است، استفاده كنند. ممكن است بتوانید با استفاده از این راهنما، مورد جدیدی را ابداع كنید كه برای موقعیت زندگی و رابطه شما با فرزندتان كارآمدتر باشد. نكته مهم این است كه در این فرآیند كودك و مادر نباید آسیب ببینند.
به كودك، قبل از خواب و صبح هنگام بیدار شدن شیر خودتان را بدهید.
بتدریج وعده های شیر قبل و بعد از ظهر را كم كنید یعنی فاصله شیر دادن ها را بیشتر نمائید تا خودبخود یك وعده شیردهی حذف شود.
برنامه همیشگی روزانه را عوض كنید مثلا اگر او را از مهد كودك برمی دارید به جای اینكه به منزل بیائید به فروشگاه یا پارك بروید تا سرگرم شود و هوس شیر خوردن نكند.
سرگرمی های جدید برایش پیدا كنید.
زمان شیر خوردن او را پیش بینی كنید و چیزی در دسترس داشته باشید؛ مثلا یك میان وعده یا یك نوشیدنی مورد علاقه او را به همراه داشته باشید.
اگر در صندلی یا محل مخصوصی به كودك شیر می دادید از این محل استفاده نكنید تا كودك به یاد شیر خوردن نیفتد و تقاضای شیر نكند.
اجازه ندهید كودك شما را بدون لباس ببیند و هوس شیرخوردن كن.
در صورت امكان از سایر افراد خانواده كمك بگیرید و هنگامی كه می خواهید وعده صبح شیر دادن را قطع كنید سعی كنید زودتر از او از خواب بیدار شوید تا هنگام بیدار شدن او، همسرتان یا یكی دیگر از افراد آشنای خانواده در كنارش باشد.
و بالاخره وعده های شیر خوردن در ساعات شب را به ترتیب یك شب در میان و دو شب درمیان و ... كنید تا خود كودك دیگر تقاضای شیر نكند.
● بعد از قطع شیر دهی، چه تغییراتی بوجود می آید و وظیفه مادر چیست؟
دانه های چربی روی پستان بتدریج كم می شوند.
مقداری از آب بدن دفع می شود كه خود سبب كاهش وزن مادر می گردد.
ممكن است ترشح شیر تا چند ماه وجود داشته باشد كه شبیه كلستروم بوده، بعد غلیظ تر شده و بالاخره قطع می شود.
مادر باید دریافت كالری روزانه خود را كمتر كند. تا بتواند چربی های ذخیره شده را از دست بدهد.
برای جلوگیری از شل شدن و افتادگی پستان ها مادر باید ورزش كند به ویژه حركات ورزشی كه در هنگام شنا كردن انجام می شود.
قطع شیر دادن به عنوان قطع ارتباط عاطفی تلقی نمی شود بلكه در مواقعی كه كودك نیاز به آغوش گرفتن دارد، یا خسته و افسرده است یا درد دارد مادر باید او را با مهربانی در آغوش گرفته و آرام كند و عشق و علاقه خود را این بار نه از طریق شیر دادن بلكه از طریق نوازش و محبت جسمی و كلامی به او هدیه نماید.
منبع: تغذیه در سال دوم
انجمن ترویج و تغذیه با شیر مادر
منبع : نی نی سایت


همچنین مشاهده کنید