جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


بام ایران خوش اویدین!


بام ایران خوش اویدین!
این سرزمین زیبا و خرم كه رودخانه‌ای پر آب و جنگل‌های انبوه، مراتع و چمنزارهای سبز با صفا قسمتی از آن را فرا گرفته است، با كوه‌های مرتفع و دره‌های عمیق و گذرگاه‌های باشكوه و بلند، صخره‌ها و یخچال‌های طبیعی خیره‌كننده و عظیم، مناظری بسیار متنوع و خیال‌انگیز پیدا كرده و از همه زیباتر، در فصل بهار دامنه كوه‌ها از گل‌های قرمزرنگ مستور می‌شود و رنگ تیره صخره‌ها را به رنگ آتش در می‌آورد.
● تاریخ بختیاری
استان چهارمحال و بختیاری كه آن را دیار دلاورمردان اصیل و نجیب و جشنواره رنگ‌ها و فرهنگ‌ها خوانده‌اند، بین استان‌های اصفهان و خوزستان قرار گرفته و دارای جاذبه‌های گردشگری متعددی است. قدیمی‌ترین آثار شناسایی شده در این استان، ابزارهای سنگی از دوره پارینه سنگی جدید و دوره آغاز نوسنگی بوده كه متعلق به ۱۰ تا ۱۱ هزار سال پیش است.پس از حاكمیت اسلام و در اوایل حكومت بنی‌عباس، سرزمین لرستان به دو شعبه لر بزرگ (بختیاری) و لر كوچك تقسیم شد كه لر بزرگ، یعنی بختیاری‌ها در این منطقه استقرار داشته‌اند. در زمان صفویه، بختیاری‌ها به دو بخش هفت لنگ و چهار لنگ تقسیم شدند.پس از صفویه به خاطر سازمان قوی و مستحكم ایلی، بختیاری‌ها در تاریخ ایران نقش مهمی را ایفا كردند و در شكست افاغنه و بازسازی حكومت پس از آن نقش تعیین‌كننده‌ای داشته‌اند.
بارزترین نقش بختیاری‌ها در تحولات دوران مشروطیت، رهبری بخش مهمی از این جنبش عظیم ملی بوده است. مردم این استان غالبا فارسی صحبت می‌كنند، در روستاها به فارسی روستایی و در بعضی شهرها مانند شهر سامان، مردم به زبان تركی تكلم می‌كنند.
● مركز استان
نام شهركرد كه تا چندی قبل دهكرد نامیده می‌شد، در اسناد به‌جا مانده از دوره زندیه به چشم می‌خورد. اگر اولین مقصد شما در این استان، شهركرد است، توصیه می‌كنیم حتما جاذبه‌های زیر را ببینید.
● پل زمان‌خان
پل تاریخی (زمان‌خان) به طول ۲۲ متر، ارتفاع ۱۳ متر و با دو دهنه در نزدیكی شهر سامان برروی رودخانه زاینده‌رود بسته شده است. این پل به دستور زمان‌خان، رییس یكی از ایلات قشقایی كه روزگاری دامنه كوچ‌شان تا به این حدود می‌رسید، بر پایه‌های صخره‌ای احداث شد.
● مسجد اتابكان
این مسجد، قدیمی‌ترین بنای مذهبی شناخته شده موجود در استان است و در مركز شهركرد به عنوان یكی از بناهای معماری در بافت قدیمی شهر جلوه‌گری می‌كند. مسجد اتابكان در اوایل قرن هفتم هجری قمری در دوران حكومت سلسله محلی اتابكان لر بزرگ به سبك مساجد قرون اولیه اسلامی ساخته شده است. در چوبی ارزشمند و نفیس آن به دلیل كاربری انواع هنرهای روی چوب، یكی از اسناد مهم تاریخی و فرهنگی محسوب می‌شود.
● عمارت ستوده
بنایی كه امروزه به نام عمارت (ستوده) خوانده می‌شود، در واقع جزو آخرین بخش‌های بر جا مانده از مجموعه بناهای ارگ چالشتر و مربوط به اواخر دوره صفوی تا آخر دوره قاجاری است كه قسمت اندرونی عمارت مذكور، قسمت حاكم‌نشین را تشكیل می‌داده است.
● گشت و گذار در سایر شهرهای استان
اگر در شهركرد، مركز استان هستید، به طرف شهر سامان حركت كنید. در چالشتر، سراغ كارگاه‌های قالیبافی و ساخت قفل‌های ظریف و دست‌ساز را بگیرید و دقایقی خیال خود را به دست تار و پود و نقش‌های اصیل این دیار بسپارید. برای بازدید از جاذبه‌های طبیعی و زیبای شهرستان كوهرنگ، چندین مسیر را می‌توانید انتخاب كنید، اما بهترین مسیر به این شرح است: فاصله ۳۲ كیلومتری شهركرد تا فارسان را طی كنید. در پنج كیلومتری فارسان و در كنار روستای ده‌چشمه، مجموعه طبیعی - تاریخی پیر غار را ببینید.
چشمه‌های پر آبی كه آب همچون دانه‌های الماس و مروارید از آن سرازیر می‌‌شود و آبشاری بلند و زیبا خلق كرده است و سرانجام كتیبه‌های تاریخی كه قسمتی از حوادث دوران مشروطیت را تداعی می‌كند و در مجموع، گردشگاه پیرغار را تشكیل می‌دهند. پس از دیدن پیرغار به فارسان برگردید و در جاده كوهرنگ حركت كنید. هر چه جلوتر می‌روید، زمین‌های اطراف‌تان سرسبزتر و هوا لطیف‌تر و گاه خنك‌تر می‌شود. در این مسیر به خوبی می‌توانید سیاه چادرهای عشایر خونگرم و مهمان‌نواز را مشاهده كنید.
هنگامی كه به چلگرد رسیدید، اولین چیزی كه توجه شما را جلب می‌كند، آبشار زیبای تونل اول كوهرنگ است. تونل كوهرنگ در سال ۱۳۲۲ جهت انتقال قسمتی از آب چشمه كوهرنگ و چشمه‌های مجاور به زاینده‌رود در چلگرد ساخته شد. تلاش برای انتقال آب به زمان‌های بسیار دور باز می‌گردد. در زمان صفویه، تلاش برای ایجاد شكاف در كوه كاركنان و انتقال آب، راه به جایی نبرد. آثار این تلاش و شكاف، هنوز بر پیكره كوه كاركنان پیداست. آبشار این تونل و فضای بسیار زیبای اطراف آن، مناظر بسیار زیبایی را برای هر بیننده‌ای ایجاد كرده است. در مجاورت تونل، پیست اسكی كوهرنگ قرار گرفته و اگر سفر شما در فصل زمستان باشد، امكان پرداختن به ورزش اسكی وجود دارد. پیست اسكی چلگرد یكی از شناخته‌شده‌ترین پیست‌های اسكی واقع در دامنه‌های كوه زاگرس است و دارای سه محور جداگانه برای خانواده‌ها، آقایان و خانم‌ها بوده و به دلیل طولانی بودن فصل سرما و نیز آرامش اكثر روزهای سال، در تمام فصل زمستان قابل استفاده است. در ضمن هتل كوهرنگ نیز برای استراحت و اقامت، مكان مناسبی است.در ده كیلومتری چلگرد، چشمه زیبای دیمه قرار گرفته است. آب این چشمه به آب خروجی تونل اول و دوم كوهرنگ می‌پیوندد. این چشمه نیز در روستای دیمه قرار گرفته است و آب آن، از گواراترین آب‌های جهان است و خواص درمانی نیز دارد. این مكان به دلیل دارا بودن فضاهای سرسبز و خرم اطراف خود، از دیرباز به عنوان یكی از تجمع‌گاه‌های ایلات و عشایر بختیاری شناخته شده است.مناظر زیبا و چشمگیر و فضاسازی اطراف چشمه‌، این مكان را در ردیف زیباترین گردشگاه‌های شهرستان كوهرنگ قرار داده است. در نزدیكی این چشمه، كارخانه آب معدنی دیمه قرار دارد.
● دشت لاله‌های واژگون
اگر سفر شما در اوایل اردیبهشت‌ماه باشد، با طی دو كیلومتر بعد از روستای دیمه به دشتی پر از لاله‌های سرخ و زرد واژگون می‌رسید. در بین راه، زردكوه سرافراز و استوار بختیاری با قله‌های زیبایش همچون شاه شهیدان و هفت‌تنان در سمت چپ شما خودنمایی می‌كند. جالب است بدانید در پشت این رشته كوه بلند و پوشیده از برف، منطقه‌ای بكر و جنگلی به نام بازفت افسونگری می‌كند. هوای لطیف، سبك و پاك دشت لاله‌ها و پوشش گیاهی بسیار غنی و ارزشمند آن، چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد.
● سایر دیدنی‌های استان
تالاب گندمان، گردشگاه سیاسرد، گردشگاه گردبیشه، امامزاده مادر و دختر، مسجدجامع شیخ‌علی، تالاب بین‌المللی چغاخور و امامزاده حمزه علی از جاذبه‌های شهرستان بروجن است.تالاب چغاخور با مساحتی بیش از دو هزار و سیصد هكتار در دامنه ارتفاعات بر آفتاب و كلار، همچون نگینی می‌درخشد و هر ساله پذیرای انواع پرندگان مهاجر و بومی، انواع مرغابی، انواع حواصیل، لك‌لك سفید، خروس كولی و آبزیانی چون ماهی كپور و نوعی از ماهیان گورخری است.
این تالاب در مسیر جاده شهركرد به ایذه قرار دارد و با شهركرد حدود شصت كیلومتر فاصله دارد. امامزاده حمزه علی نیز در ۳۵ كیلومتری بروجن و پنج كیلومتری غرب بلداجی بر بالای تپه‌ای قرار گرفته است. این مكان، یكی از قطب‌های مهم سیاحتی و زیارتی منطقه محسوب می‌شود و به سبب موقعیت طبیعی مطلوب، نزدیكی به تالاب چغاخور و آب و هوای خنك، سالانه هزاران نفر از علاقه‌مندان، از استان‌های مختلف به این منطقه سفر می‌كنند. امكان اردو زدن و كمپینگ نیز در این مكان وجود دارد.
▪ جاده‌ای كه شهركرد را به ایذه وصل می‌كند، بسیار زیباست و قسمت عمده آن از شهرستان اردل می‌گذرد. در این جاده، با رسیدن به اولین دوراهی، جاده اردل را انتخاب كنید. بیست كیلومتر جلوتر، در یك تنگه زیبا به نام (دركش وركش) می‌توانید طاق‌های سنگی موسوم به خان اولی را مشاهده كنید.
▪ از جاذبه‌های منحصر به فرد شهرستان لردگان، می‌توان به چشمه برم اشاره كرد كه در مركز شهر لردگان، گردشگاهی به همین نام را به وجود آورده است. این چشمه، علاوه بر تامین آب كشاورزی، یكی از سرشاخه‌های كارون به حساب آمده و چشم‌انداز زیبایی را برای شهر لردگان به وجود آورده است. اطراف این چشمه، به صورت پاركی جهت تفریح، تفرج و گذراندن اوقات فراغت اهالی شهر لردگان و گردشگران، فضاسازی شده است.
▪ آبشار آتشگاه نیز در چهل كیلومتری شهر لردگان در دره‌ای روح‌افزا و دلگشا به طول دو كیلومتر در بالادست روستای كوچك آتشگاه قرار گرفته است. مسیر این آبشار از محل سرچشمه تا اتصال به رودخانه خراسان را فضای سرسبز و بی‌نظیری از انواع درختان و گیاهان جنگلی فرا گرفته است. شیب زیاد و پستی و بلندی‌های دره، آبشارهای متعدد كوچك و بزرگی را ایجاد كرده است.
● مجموعه بردگوری‌ها
بردگوری‌ها (سنگ گبری‌ها)، قدیمی‌ترین آثار سنگی استان هستند كه به دوره حكومت ساسانیان تعلق دارند. در دین زرتشت به علت اعتقاد به مقدس بودن خاك، از دفن كردن اجساد خودداری كرده و آنها را در محفظه‌هایی از سنگ كه استودان (استخوان‌دان) نامیده می‌شود و در اصطلاح بختیاری به آنها بردگوری اطلاق می‌شده، قرار می‌دادند و در خطه بختیاری، در دل صخره‌ها یا سنگ‌های عظیم، فضاهایی با متوسط طول ۳/۳۰ متر و ارتفاع ۱/۲۰ متر ایجاد می‌كردند كه دارای دریچه‌هایی مربع شكل و گاهی دارای در سنگی بوده‌اند. این آثار به گونه‌ تكی یا چندتایی حفر شده و بیانگر فرهنگ تدفین در طول بیش از ۱۵۰۰ سال در منطقه و نیز نفوذ مذهب زرتشت و پیروان آن در این خطه است. این مجموعه در نزدیكی شهر اردل واقع شده است.
● جاذبه‌های مردم‌شناسی
تماشای كوچ بهار و پاییز عشایر و نقل و انتقال كلیه مایملك یك خانواده توسط چهارپایان و عبور از گذرگاه‌های صعب‌العبور، چرای گله گوسفند و بز در دشت‌ها و دامنه‌های سبز، مراسم سواركاری، تیراندازی، چوب‌بازی و دیگر بازی‌های محلی، حال و هوای خاص و طراوت به یادماندنی را برای هر تازه ‌وارد به جای خواهد گذاشت. ایل بختیاری، بزرگ‌ترین ایل عشایری و كوچنده استان هستند كه زندگی‌شان از راه دامداری می‌گذرد.مراسم عروسی و اعیاد ملی و مذهبی، موسیقی بومی و محلی بختیاری و مقام‌های آن، مراسم ویژه محلی همچون مراسم طلب‌باران، هر كدام به تنهایی می‌توانند ساعت‌ها اوقات فراغت افراد علاقه‌مند به فرهنگ و آداب و رسوم ایل‌ها را پر كند.
▪ صنایع دستی استان عموما قالی، قالیچه، گلیم، سرانداز، نمد و انواع دست بافته‌های عشایری و صنایعی چون قفل‌سازی، معرق و منبت‌‌كاری و خاتم‌كاری است.
▪ به آنهایی كه سفر را دوست ‌دارند می‌گوییم كه چهارمحال، استانی است چهارفصل. سفر به این استان در همه ایام سال، خاطره‌انگیز و به یادماندنی است. این سرزمین، مشاهیر ادب فراوانی را در خود پرورانده است. از جمله این افراد می‌توان به پژمان بختیاری اشاره كرد كه اشعاری پراحساس و سرشار از راستی و صمیمیت و لطافت سروده است كه بد نیست در پایان به دو بیت از اشعار وی اشاره كرد كه می‌گوید:
مر آن مرز را بختیاری‌ست نام
كه بادش جهان رام و گردون به كام
گر ایران زمین، بختیاری نداشت
برآنم كه از بخت، یاری نداشت
منبع : مجله خانواده سبز


همچنین مشاهده کنید