طاق بستان مظهر شکوه ایرانیان

طاق بستان مجموعه ای از سنگ نگاره ها و سنگ نبشته های دوره ساسانی است كه در شمال غربی شهر كرمانشاه در غرب ایران واقع شده است. وجود كوه و چشمه در این مكان، آن را به گردش گاهی روح افزا تبدیل نموده كه از زمانهای دیرین تا به امروز مورد توجه بوده است.
طاق بستان در زبان بومی (كردی) طاق وسان گفته می شود. «سان» به معنی سنگ می باشد و به این ترتیب طاق بستان طاق سنگی معنی می دهد.
این مجموعه در قرن سوم میلادی ساخته شده است. شاهان ساسانی نخست نواحی اطراف تخت جمشید را برای تراشیدن تندیس های خود برگزیدند اما از زمان اردشیر دوم و شاهان پس از او طاق بستان را انتخاب كردند كه در بین راه جاده ابریشم قرار داشت و دارای طبیعتی سر سبز و پر آب است.
طاق بستان شامل:سنگ نگاره تاجگذاری اردشیر دوم و دو طاق می باشد كه طاق كوچك تر شاهپور دوم و سوم و طاق بزرگتر خسرو پرویز را به تصویر كشیده است. در سمت راست طاق كوچك تر و در بیرون از طاق سنگ نگاره ای تراشیده شده كه تاج گذاری اردشیر دوم را نشان می دهد.در این تصویر شاه در میان و در سمت راست وی فروهر(FARAVAHAR) قرار دارد. برابر آیین ایرانیان باستان هر كس كه می خواست شاه باشد لازم بود دارای شایستگی شاهی و فركیانی(ایزدی) باشد.
از نیروی این فركیانی است كه شخص در كمالات روحانی و نفسانی آراسته می گردد و از سوی خداوند برای راهنمایی مردم برگزیده می شود. در آیین زرتشتیان، هر كس كه مورد خشنودی پروردگار باشد خواه پادشاه، خواه پارسا یا خواه دانشمند، دارای فر ایزدی است. نگاره فروهر همیشه در زمان باستان به صورتی كه در اینجا نقش شده، نمایان است كه در آن فروهر تاجی كنگره دار بر سر دارد و حلقه فر ایزدی را به شاه می دهد.
لباس شاه ونگاره فروهر تا حدی یكسان است. هر دوی آنها شلواری چین دار به پا دارند كه توسط بندی به مچ پایشان چسبیده است. همچنین هر دو دارای كمر بند و دست بند هستند. درسمت چپ شاه، میترا یا مهر، پیامبر باستانی ایران قرار دارد.
مسیح از لحاظ تولد و آیینش بسیار شبیه میتراست. حتی بسیاری از آیینهای مسیحی همان آیین های میتراییسم هستند. تصویر وی در كنار تصویر شاه بیانگر پاك شدن قلب شاه از نفرت و روی آوردن به مهر ورزی است كه این مفهوم همواره از دید ایرانشناسان بیگانه دور مانده است. پیكان های نوری از سر میترا در تمامی سمت ها پراكنده شده و هر پیكان نوریست كه مهر می پراكند تا شاه را در بر گیرد. هم چنین میترا شاخه ای از نبات كه «برسم» نام دارد در دست دارد كه با آن مشغول اجرای آیین زایندگی و كامیابی است. طاق كوچك كه بین نگاره و طاق بزرگ تر واقع شده، دارای دو نقش در بالای دیواره طاق و دو كتیبه است. این كتیبه ها به خط پهلوی ساسانی هستند و داستان نقوش را بیان می كنند.
دو تندیس طاق كوچك، نقش های شاهپور دوم و سوم هستند.در سترگ ترین طاق، سه تندیس مشاهده می شود. شاه در میان، فروهر در سوی راست وی، كه مانند تاج گذاری اردشیر دوم است و آناهیتا در سوی چپ شاه.
آناهیتا فرشته آب ها ست و نمود خرمی و سرسبزی است.خسرو پرویز علاقه زیادی به آناهیتا داشت و معبد آناهیتا را درنزدیكی كنگاور شهری در خاور كرمانشاه ساخت و در آنجا دل به مهر شیرین نهاد. در كناره ورودی طاق، سنگ نگاره ای زیبا از فرشتگان بال دار، درخت زندگی، مجالس شكار گراز، و شكار مرغان وماهیان در مرداب و نقش های فیل، اسب و قایق می باشد كه حاكی از مراسم بزم و شادی است.
در زیربنا نقش تاج گذاری خسرو پرویز سواری رزه پوش سوار بر اسب قرار دارد. یقین نیست كه این سوار كیست یا یك رزمجوست یا خسرو پرویز یا پیروز ساسانی. اما نشان گر فر و قدرت شاه و ایرانیان است. گویند فرشی از جواهر بر كف طاق بوده كه هنگام حمله اعراب میان فرماندهان عرب تقسیم شده است. طاق بستان از دیر باز مورد حمله مهاجمان به ایران بوده و در زمان حضور نیروهای استالین و انگلیس خساراتی به آن وارد شده اما هنوز شكوهمند است.

منبع : روزنامه ابرار