تحلیل و روانکاوی انسان امروز

برخی رمان ها هستند که نمی شود به طور دقیق درباره آنها اظهار نظر کرد. اغلب این رمان ها در مرز خوب و بد بودن قرار گرفته اند و به عبارتی بر لبه تیغ هستند. حرف زدن درباره این رمان ها از هر چیز دیگری سخت تر است.
آدم احساس می کند کتاب قبل از چاپ شدن نیاز به ویرایشی مختصر به لحاظ ساختار دارد، و از سوی دیگر نویسنده کتاب اصرار دارد که نوشته اش همان طوری که تمام شده، باقی بماند. «کتاب بنفش» غلامرضا ارژنگ از همین جنس رمان هاست. اگر مجموعه داستان کوتاه این نویسنده؛ «بعد از همیشه» و رمان «لکه های ته فنجان قهوه» را هم خوانده باشید، آن وقت است که این حس شما به کل کارنامه نویسنده اش تسری پیدا می کند.
ارژنگ با مجموعه نخست اش؛ گرچه دیده نشد، سبک و سیاقی را در پیش گرفت که بعد در کارهای بعدی او؛ «لکه های ته فنجان قهوه» و «کتاب بنفش» ادامه یافت. ارژنگ با رمان «لکه های ته فنجان قهوه» به دغدغه هایش شکل قابل تاملی داد، ولی در «کتاب بنفش» با آن قوت ظاهر نشد. البته این اظهارنظر نیز بر لبه حرکت می کند و امکانش هست که برخی از مخاطبان این کتاب نویسنده را به مانند رمان قبلی اش دوست داشته باشند.
«کتاب بنفش» به مانند« لکه های ته فنجان قهوه» مدام محل نقل جملات قصار بزرگان ادب و اندیشه و آدم های مشهور است، با این تفاوت که این جملات این بار تنها از دهان راوی رمان گفته می شود، ولی همچنان این جملات با ربط و بی ربط است و نویسنده نیز تلاش دارد از همین قضیه با ربط و بی ربط بودن جملات و تکه های پراکنده، ساختار رمان را شکل بدهد. خوبی ماجرا در این است که این بار جملات قصار وقتی از دهان راوی بیرون می آید، با جنس و هویت اش همخوانی دارد.
راوی «کتاب بنفش»؛ نویسنده روان پریشی است که در سفری نامجهول برای سردرآوردن از سرنوشت زنی به نام آفاق، راه و بیراه های مختلفی را طی می کند. این سفر قبل از آنکه شروع شود با پیش مقدمه یی همراه است، در این پیش مقدمه است که نویسنده، دست به افشاگری درباره شخصیت راوی از طریق خودش می زند.
راوی؛ نویسنده یی است که با نامزدش حرفش شده و خسته از روند چاپ رمانش است. این پیش مقدمه به همراه سفری که از دل رمان نویسنده درمی آید، روایت زیبایی را سامان می بخشد که خواندنش خالی از لطف نیست.
ارژنگ در«کتاب بنفش» دو دغدغه اصلی دارد که در هم عجین نشده و همین مساله باعث می شود حرف زدن درباره رمان دشوار شود. دغدغه نخست، محتوایی است که می خواهد انسان امروز را تحلیل و روانکاوی کند و دغدغه دیگر ناشی از تلاشی است که می خواهد ساختار متفاوتی به اثر بدهد. «کتاب بنفش» ارژنگ، اگر گامی جلوتر از رمان«لکه های ته فنجان قهوه» نباشد، اما با آن فاصله زیادی نیز ندارد. کتاب بنفش را نشر پنجره در سال گذشته منتشر کرده است.

حسن محمودی
غلامرضا ارژنگ
موسسه نشر پنجره
چاپ اول - ۱۳۸۵
تعداد؛ ۱۵۰۰ نسخه

منبع : روزنامه اعتماد