چه کسی مقصر است؟

بازار سرمایه كشور این روزها روزهای سختی را سپری می‌كند. روزهایی كه نبود پیش‌بینی، مشخصه اصلی آنها است.
با كاهش شاخص، سهامداران یكی پس از دیگری از گردونه این بازار خارج می‌شوند.
بازار سرمایه از دیدگاه تئوریك نزدیك‌ترین بازار به «بازار رقابت كامل» است. طبق اصول علم اقتصاد در بازار رقابت كامل، بهترین قیمت و مقدار شكل می‌گیرد.
با این حال هر روز ضربه‌ای به این بازار وارد می‌شود. یكی از ایراداتی كه به كارگزاران گرفته می‌شود این است كه سهامی را كه برای مشتریان می‌خرند با افت قیمت مواجه می‌شود.
ولی آیا مقصر، كارگزار است؟
▪ در زیر به چند مورد از رویدادهای اخیر بورس اشاره می‌شود و قضاوت را به عهده خواننده فهیم می‌گذاریم.
۱) صنعت سیمان
صنعت سیمان یكی از صنایع مهجور و اما سنگین (در حدود ۸/۱۳درصد كل بورس) بورس اوراق بهادار است. این صنعت پس از رشد و شكوفایی سال‌های ۱۳۸۳-۱۳۸۲ با افول مواجه شد و تاكنون نیز به علت قرار گرفتن در سبد حمایتی دولت و نبود قیمت‌گذاری مناسب، در وضعیت نامناسبی قرار دارد.
با این حال هفته گذشته خبر خروج سیمان از سبد حمایتی مطرح شد. بسیاری از سهام سیمانی با صف‌های خرید مواجه شدند. ولی پس از گذشت یك الی دو روز این خبر تكذیب شد. سهامداران ماندند و سهامی كه روی دستشان باقی مانده است.
۲) بانك‌ها و لیزینگ‌ها
بحث نرخ بهره بانكی و تاثیر آن بر این صنعت، بی‌شك مهم‌ترین خبر دو هفته گذشته بوده است.
شورای پول و اعتبار در جلسه روز شنبه مورخ ۱/۲/۸۶ حكم بر ثابت ماندن نرخ بهره ۱۴درصد داد.از آنجا كه مهم‌ترین مرجع تصمیم‌گیری در مورد نرخ بهره این شورا است به یك باره روح تازه‌ای در كالبد بانك‌ها و لیزینگ‌ها دمیده شد از آن طرف به یك باره صف‌های خرید میلیونی برای آنها تشكیل شد. ولی این شادی نیز دیری نپایید و با بیان اینكه رییس‌جمهور موافق كاهش نرخ بهره است، سهام این شركت‌ها با صف فروش روبه‌رو شدند.
۳) صنعت روی
این صنعت بدون شك صنعت ممتاز سال ۸۵ بود. پس از كاهش قیمت جهانی، این فلز دوران ركود را می‌گذراند. ولی چند هفته‌ای است كه به یمن نرخ رشد اقتصادی جهان و بالا بودن تقاضای چین، قیمت این فلز در حالت صعود نسبی است. در شرایطی كه سهام شركت‌های تولیدكننده روی كشور، خود را آماده حركت مجدد می‌كردند، دولت با تصویب قانون اخذ ۳۰درصد عوارض بر صادرات این كالا، حركت این صنعت را نیز با مشكل مواجه كرد.
۴) صنعت خودرو
كمتر از دو هفته پیش نماد شركت پارس خودرو با تعدیل مثبت ۱۵درصدی عایدی برای هر سهم باز شد.ولی متاسفانه با شرایط نه چندان مساعدی سهم بر روی قیمت ۲۲۴۰ریال، در روز اول بسته شد.
ادامه در صفحه ۱۰ یعنی بدون هیچ‌گونه جهش قیمتی، به احتمال زیاد دلیل آن عدم شناخت بازار از مدیرعامل جدید این شركت بود. با این شرایط می‌بینیم كه بازار حاضر به خرید سهم فوق نیست و سهم پس از ۱۵درصد تعدیل مثبت عایدی در حال حاضر با ۵درصد كاهش در قیمت‌های ۲۱۱۰ریال معامله می‌شود.
۵) صنعت پتروشیمی
دولت به تازگی اعلام كرده است كه قیمت مواداولیه این شركت‌ها به قیمت فوب خلیج‌فارس تغییر كرده است. یعنی به یكباره هزینه افزایش می‌یابد و قدرت سودآوری آنها در هاله‌ای از ابهام باقی می‌ماند. این مساله اگر به شرط آزادسازی نرخ قیمت محصولات آنها باشد، تصمیمی بجا و مناسب است، ولی به عنوان یك تغییر برای بازار چندان مناسب نیست.
۶) صنعت قند
این صنعت نیز از تصمیمات خلق‌الساعه دولت محروم نمانده است. واردات بی‌رویه و عدم پرداخت به موقع سوبسیدها از طرف دولت عرصه را برای فعالیت این نوع شركت‌ها تنگ كرده است. صنایع مورد بحث فوق حدود ۵۰درصد بورس را تشكیل می‌دهند، با این شرایط چگونه می‌توان از بورس به عنوان آیینه تمام‌نمای اقتصاد انتظاری بیشتر از وضع موجود داشت. بی‌شك ثبات در قوانین و مقررات یكی از شاخص‌های كاهش ریسك سرمایه‌گذاری است، در شرایط عدم ثبات معمولا سرمایه‌ها به جای حركت در مسیر تولید (كه پروسه‌ای زمان‌بر است) و ا فزایش GNP در فعالیت‌های دلالی و كوتاه‌مدت جریان می‌یابد كه نتیجه‌ای جز افزایش نقدینگی و افزایش تورم نخواهد داشت.
سرمایه‌گذاری داخلی كه با بسیاری از مسائل داخلی آشنا است، باز هم تمایل چندانی به سرمایه‌گذاری بلندمدت ندارد. حال تصور كنید سرمایه‌گذار خارجی كه خود در معرض انواع اخبار منفی در مورد ایران است چگونه حاضر به سرمایه‌گذاری در میهن ما می‌شود.امید است در آینده شرایطی ایجاد شود كه اینگونه تغییرات و تصمیمات خلق‌الساعه حداقل شود و سرمایه‌گذاران بتوانند با آرامش خاطر بیشتری در بلندمدت تصمیم‌گیری كنند.

محمد مهدی ناسوتی فرد
مشاور مدیرعامل شركت كارگزاری اندیشه برتر

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد