انتخابات ریاست جمهوری فرانسه

انتخابات روز یکشنبه گذشته فرانسه یک نتیجه مشخص در بر داشت؛ دوئل کلاسیک چپ و راست در دور دوم انتخابات.
در روزی که مردم فرانسه با مشارکت ۸۵ درصدی خود نشان دادند نگران بحران های این کشور هستند، نیکلا سارکوزی نامزد حزب راست میانه جنبش اتحاد مردمی موسوم به UMP با ۳۰ درصد آرا و سگولن رویال نامزد سوسیالیست ها با ۲۶ درصد آرا به ترتیب اول و دوم شدند تا فرانسوی های واجد شرایط رای دادن در روز شانزدهم اردیبهشت زمان برگزاری دور دوم انتخابات بر سر دوراهی چپ و راست قرار بگیرند.
برخلاف سال ۲۰۰۲ میلادی که رای دهندگان به ویژه چپ گراها با بی تفاوتی و پراکندگی آرا باعث شدند ژان ماری لوپن ناسیونالیست، از حزب راست افراطی «جبهه ملی» به همراه ژاک شیراک از حزب راست میانه به دور دوم انتخابات راه یابند، این بار فرانسوی ها نشان دادند می خواهند اوضاع کشورشان را تغییر دهند.
آمار ۸۵ درصدی مشارکت مردم فرانسه در انتخابات ریاست جمهوری روز یکشنبه فارغ از نتایج آن، یک پیام مشخص داشت؛ مردم فرانسه نگران هستند. نگران نرخ بالای بیکاری، اقتصاد رو به افول و کاهش نفوذ پاریس در صحنه سیاست خارجی.
دو نامزدی که به دور دوم انتخابات راه یافتند هر دو بر تغییر در روش های مدیریتی کهنه و ایجاد تغییرات گسترده تاکید دارند، البته با تاکتیک های مختلف و جالب اینکه هیچ کدام از این دو نامزد مانند رهبران گذشته فرانسه از نسل بازمانده جنگ جهانی دوم نیستند.
مردم فرانسه امروز بیش از هر زمان دیگری به اصلاحات گسترده و اساسی احساس نیاز می کنند.نرخ بالای بیکاری، بحران حمایت از صنایع داخلی، بخش دولتی حجیم، بدهی های عمومی به اتحادیه اروپا، موضوع جنجالی مهاجرت و شکست در جذب جمعیت عرب و آفریقایی تبارهای فرانسه در جامعه این کشور، فرانسه را به نقطه یی رسانده است که نیاز به تغییرات اساسی در آن بیش از همیشه احساس می شود. دقیقاً به همین دلیل بود که فرانسوی ها با مشارکت بالای سیاسی پیام اصلاحات را به سیاستمداران خود منتقل کردند.
سارکوزی و رویال با اینکه بر ایجاد «اصلاحات گسترده» تاکید می کنند، راهکارهای متفاوتی برای بهبود اوضاع ارائه می دهند.
سارکوزی که فرزند پدری مجارستانی و مادری یونانی و یهودی است در جریان مبارزات انتخاباتی تاکید کرد که الگوهای موجود برای اداره کشور دیگر پاسخگوی نیازهای امروز فرانسه نیست.
او هم مانند سایر همفکران سیاسی راست گرایش از جمله جرج بوش رئیس جمهوری ایالات متحده، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و سیلویو برلوسکونی نخست وزیر پیشین ایتالیا برکاهش مالیات ها، تغییر قانون کار فرانسه، افزایش ساعات کار از ۳۵ به ۴۲ ساعت در هفته و اصلاح قوانین دست و پاگیر برای کارفرمایان با هدف کاهش نرخ بیکاری اصرار می ورزد. سگولن رویال سوسیالیست اما مانند همه چپ های دیگر بر بهبود وضع رفاه عمومی، تامین اجتماعی و آموزش و بهداشت تاکید می کند با این حال او قول داده است چپ های فرانسوی را با اقتصاد بازار آزاد آشتی دهد.
برخلاف سارکوزی رویال خواستار افزایش مالیات با هدف ایجاد پانصد هزار شغل شده است و برعکس رقیبش و دیگر راست گراهای غرب نگران پیمان کیوتو و گرم شدن کره زمین است.
به همین دلیل است که رویال سوسیالیست برخلاف سارکوزی خواستار کاهش اتکای فرانسه به انرژی هسته یی و روی آوردن به انرژی های تجدیدپذیر شده است. او پیشنهاد داده که تا سال ۲۰۲۰ میلادی سهم استفاده از انرژی های تجدیدپذیر ۲۰ درصد و سپس به طور تدریجی تا ۵۰ درصد افزایش یابد.
در مورد مسائل دیپلماتیک بین المللی اما دو طرف می دانند باید فاصله خود را با واشنگتن حفظ کنند. سارکوزی و رویال کاملاً به این موضوع واقفند که نزدیکی بیش از اندازه به کاخ سفید در فرانسه یک خودکشی سیاسی است.
هیچ کس افزایش چشمگیر محبوبیت شیراک در هنگام حمله امریکا به عراق به سبب مخالفت سرسختانه او با این اقدام را فراموش نکرده است.
همچنین براساس آخرین نظرسنجی ها حدود سه چهارم پاسخ دهندگان فرانسوی مخالفت خود را با همراهی با سیاست های کاخ سفید اعلام کرده و خواستار استقلال پاریس از واشنگتن در امور بین المللی شده اند.
با این همه در فرانسه بر کسی پوشیده نیست که سارکوزی سیاستمداری است که از حمایت امریکا برخوردار است و با روی کار آمدن احتمالی او سیاست های کاخ الیزه و کاخ سفید بیش از گذشته به هم نزدیک خواهد شد. به همین سبب بود که هواداران رویال در آخرین روزهای منتهی به دور اول انتخابات، سارکوزی «نوگلیست» را سگ دست آموز جرج بوش لقب دادند و او را «نومحافظه کاری امریکایی» با گذرنامه یی فرانسوی نامیدند.
سارکوزی از جمله مخالفان روند اروپایی شدن و پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا است. او پیشتر با تمجید از فرهنگ امریکایی گفته بود که فرانسوی ها این فرهنگ و سبک زندگی را دوست دارند.
در نقطه مقابل اما رویال قاطعانه با سیاست های جرج بوش مخالفت کرده و گفته بود اگر قرار باشد روزی دست رئیس جمهوری امریکا را بفشارد پیش از آن حتماً نظرش را راجع به او گفته است.
بی تردید رویال به سبب خاستگاه سیاسی اش از حامیان روند اروپایی شدن و پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپایی است.
با همه این اوصاف اما هیچ کدام از دو نامزد دور دوم ریاست جمهوری فرانسه در صورت راهیابی به الیزه، واشنگتن را به عنوان اولین مقصد دیپلماتیکشان در هیئت رئیس جمهوری انتخاب نخواهند کرد چرا که می دانند این اقدام چه تاثیر منفی قابل توجهی بر افکار عمومی دارد.
در مورد موضوع هسته یی ایران اما به نظر می رسد موضع رویال افراطی تر از موضع سارکوزی است. رویال در اظهارنظرهایی که از سوی بسیاری از سیاستمداران نسنجیده و ناشی از بی اطلاعی ارزیابی شد، گفته بود که ایران حتی حق ندارد از انرژی هسته یی صلح آمیز استفاده کند.
سارکوزی اما در موضعی نزدیک تر به منطق گفته بود که برنامه هسته یی ایران باید در چارچوب پیمان منع گسترش سلاح های هسته یی (NPT) و تحت نظارت شدید بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته یی اجرا شود.
هم رویال و هم سارکوزی بر استفاده از دیپلماسی برای حل موضوع هسته یی ایران تاکید کرده اند.
با این همه فرانسه و امریکا در بسیاری از موارد منافع مشترک دارند که دو طرف را مجبور به همکاری کرده است. همکاری هایی که در گذشته در مورد مسائلی مانند جنگ علیه القاعده، فشار بر دمشق برای پایان حضور ۳۰ ساله نیروهای نظامی سوریه در خاک لبنان و پایان جنگ ۳۳ روزه اسرائیل علیه لبنان و بحران داخلی این کشور انجام شده و احتمالاً با روی کار آمدن هر دولتی ادامه خواهد یافت.
براساس نظرسنجی هایی که بلافاصله پس از پایان رای گیری روز یکشنبه و پیروزی سارکوزی و رویال در دور اول انتخابات انجام شد سارکوزی با ۵۴-۵۲ درصد آرا رویال را با ۴۸-۴۶ درصد آرا در دور دوم انتخابات شکست خواهد داد و به راحتی به کاخ الیزه راه خواهد یافت. با این حال رویال همچنان امیدوار است و در اظهارنظری تاکید کرده که مرحله جدیدی از رقابت های انتخاباتی آغاز شده است.
رویال احتمالاً در دور دوم انتخابات می تواند آرای احزاب کوچک چپ گرا از جمله تروتسکیست ها، کمونیست ها و سبزها را که بالغ بر ۱۰ درصد آرای دور اول می شود به سبد آرای خود اضافه کند.
از سوی دیگر سارکوزی هم می تواند به سبب نزدیکی دیدگاه هایش با ژان ماری لوپن ناسیونالیست راست گرا در مورد مسائلی همچون مخالفت با مهاجرت به فرانسه، و روند اروپایی شدن و همچنین تاکید بر هویت فرانسوی آرای او را که حدود ۱۰ درصد بود در دور دوم به آرای خود اضافه کند.
بنابراین تمرکز دو طرف در روزهای باقی مانده تا شانزدهم اردیبهشت ماه یعنی زمان برگزاری دور دوم انتخابات جذب آرای «فرانسوا بایرو» رهبر حزب کوچک «اتحاد برای دموکراسی فرانسه» که حزبی میانه است خواهد بود. بایرو توانسته بود در دور اول انتخابات ۵/۱۸ درصد آرا را به دست آورد و در رتبه سوم بایستد. گرچه بایرو از شرکت در انتخابات دور دوم بازماند، اما بی تردید آرای کسانی که به او رای داده اند در دور دوم انتخابات بسیار تاثیرگذار و حیاتی است.
با این حال بایرو تا امروز به سبب برگزاری انتخابات پارلمانی در ماه ژوئن و به دلیل ملاحظات سیاسی از نامزد خاصی حمایت نکرده است. بنابراین رویال و سارکوزی در روزهای آینده تلاش خواهند کرد هرکدام آرای طیف چپ و طیف راست حزب میانه «اتحاد برای جنبش فرانسه» را به سوی خود سرازیر کنند.
براساس همان نظرسنجی هایی که بلافاصله پس از پایان انتخابات انجام شد ۱۴ درصد رای دهندگان تصمیم نگرفته بودند به چه کسی در دور دوم رای دهند که این ۱۴ درصد احتمالاً همان آرای طرفداران بایرو است و با توجه به رقابت شانه به شانه رویال و سارکوزی هر طرف که بتواند این آرا را جذب کند، به کاخ الیزه راه خواهد یافت و تا ۵ سال رهبری فرانسه را برعهده خواهد گرفت.فرانسوی ها اکنون با دو انتخاب مشخص مواجه هستند؛ چپ یا راست.
رای دهندگانی که با حضور ۸۵ درصدی خود نشان دادند تا چه حد نگران آینده کشورشان و جمهوری پنجم هستند در غروب بهاری یکشنبه گذشته فرانسه حکم به دوئل کلاسیک چپ و راست در دور دوم انتخابات دادند.
اینک سارکوزی و رویال که از نسل جوانان سیاستمدار فرانسه به شمار می روند کمتر از ۱۰ روز دیگر در غیاب بزرگانی مانند شارل دوگل، ژرژ پمپیدو، ژیسکار دستن، فرانسوا میتران و ژاک شیراک بر سر راهیابی به الیزه زورآزمایی خواهند کرد تا فرانسوی ها از راه چپ و راه راست یکی را انتخاب کنند.

احسان ابطحی

منبع : روزنامه اعتماد