چگونه می‌توان از بختک هری پاتر رهایی یافت؟

در اواسط تیرماه قسمت پنجم «هری پاتر» كه همانا «فرمان ققنوس» است، اكران می شود و ۲ هفته بعد از آن هفتمین (و آخرین) جلد از كتاب های هری پاتر نوشته جی.كی. رولینگ كه فیلم های پاتر نیز براساس آن ساخته شده، عرضه خواهد شد.
«فرمان ققنوس» همان طور كه قبلاً آمد، براساس كتاب پنجم از این سری آثار ساخته شده و چهار تای قبلی كه بین ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ اكران شدند، فروش هنگفتی داشته اند و اولی جزو ۵ فیلم برتر تاریخ در این زمینه (فروش) است و چهار تای دیگر نیز از جمع ۳۰ فیلم صدر جدول خارج نیستند و تصور این كه فیلم جدید هم به این جمع راه نیابد، با وجود تمامی تكراری شدن موضوع پاتر در اخیر، دور از ذهن می نماید. دیرتر عرضه شدن كتاب هفتم پاتر در قیاس با فیلم پنجم به این معنا است كه تماشاگران و منتقدان فیلم در روزهای نخست اكران آن نمی توانند از رادكلیف كه همواره ایفاگر رل پاتر یعنی نوجوان عینكی جذاب دوستدار سحر و جادو در این فیلم ها بوده است، بپرسند نظرش راجع به كتاب آخر رولینگ چیست و آیا فرجام كار را می پسندد یا خیر و این خودش جای رضایت و تشكر و نفس كشیدن دارد!
قبل از این كه به موضوع پاتر یعنی سوژه جدایی ناپذیر از رادكلیف بازگردیم، بگذارید توضیح بدهیم كه چرا ماه های پیش رو برای رادكلیف حساس و پركار و مهم است، در مردادماه، او برای نخستین بار در یك فیلم سینمایی ویژه تلویزیون بازی می كند كه كاری به نام «پسر من جك» است، این یك كار دراماتیك درباره پسر رودیارد كیپ لینگ است كه مرگش در ایام جنگ جهانی اول موجب شد بر باقی مانده زندگی آن نویسنده تأثیر منفی دیرپایی بماند، رادكلیف كه نقش اصلی یعنی پسر كیپ لینگ را در فیلم بازی می كند، از این امر به وجد آمده زیرا از یك سو فیلمبرداری در سرزمین ایرلند خواهد بود و از جانب دیگر از این طریق و به قصد آشنایی با موضوع مجبور خواهد بود یك سری فیلم مستند و موضوع مرتبط با جنگ جهانی اول را ببیند و مطالعه كند و با مظاهر آن زمان از نزدیك آشناتر شود.
● اسب های نابینا
شهریورماه هم فیلمی كم هزینه با بازی رادكلیف اكران می شود كه مثل «پسر من جك» از پروژه های غیرپاتری اوست. این فیلم «بچه های دسامبر» نام دارد و در استرالیا ساخته شده و در آن رادكلیف یكی از ۴ فرزند یتیمی است كه جملگی می كوشند نظر والدین خود را كه آنها را به فرزندی پذیرفته اند، جلب كنند.
رادكلیف و پدر و مادر حقیقی اش واقعاً خانه ای در ملبورن دارند و در زمستان های اروپا به آنجا كه تابستان را در نیمكره مقابل می گذراند، سفر و ییلاق- قشلاق می كنند. پاتر (ببخشید رادكلیف!) می گوید: «واقعاً تجربه جالبی بود. زیرا كل این فیلم را در یك ماه گرفتم و پی كارمان رفتیم، حال آن كه هر فیلم پاتر حدود ۱۰ ماه وقت می گیرد.» اما رادكلیف چند ماهی است كه در یك نمایش پرسر و صدا در لندن نیز ظاهر شده است. این نمایش اجرای تازه ای از تئاتر مشهور «Equus» است كه نخستین اجرای بزرگ مجدد آن پس از گذشت فزون تر از ۳۰ سال از اجرای عظیم اولیه آن به حساب می آید، هر چند در این مدت این نمایش به آنجا و شكل های مختلف و با ابعاد كوچك تر نیز به دفعات به صحنه رفته است.
در این نمایش، رادكلیف رل آلن استرنگ را بازی می كند كه یك كارگر جوان اصطبل و مزرعه است كه به لحاظ روحی دچار اغتشاش و عدم تعادل است، به طوری كه با یك شیئی فلزی ۶ اسب بینوا را نابینا می كند. ریچارد گریفیس كه از قضا ایفاگر نقش عمو دورزلی در فیلم های هری پاتر بوده، در این نمایش نیز او را رها نكرده و نقش دكتر مارتین دیسارت، یعنی روانكاو در مان كننده استرنگ را بازی می كند. در سال۱۹۷۷ سیدنی لومت مشهور یك فیلم سینمایی از روی این نمایش ساخت كه جنی اگوتر بازیگر زن مطرح وقت بریتانیا در آن بازی می كرد. در سی امین سال اكران آن فیلم اگوتر در این اجرای تازه تئاتری هم حضور دارد، با این فرق كه این بار رل دادستان زنی را بازی می كند كه از دیسارت می خواهد استرنگ را معالجه كند حال آن كه او ۳ دهه پیش در نسخه سینمایی «Equus» رل جیل میسن را ایفا می كرد كه زنی بود كه در همان اصطبل محل حضور استرنگ كار می كرد.
● یك ریسك
این نمایش توضیح می دهد كه بر استرنگ چه گذشته است كه او این طور به لحاظ روحی مخدوش شده و به جان اسب ها می افتد. به این ترتیب این مضمون و كاراكتر برای رادكلیفی كه تا به حال فقط پاتر بوده و نهایت شیطنت و پلیدی وجودش، عشق به جادو و پرواز خیالی در آسمان و سر و كله زدن باموجودات و تصورات برخاسته از سحر بوده، تم و رلی بسیار سیاه و قابل پرهیز و خطرناك نشان می دهد.
هری پاتر نیكدل كجا و آلن استرنگ سیاه اندیشه كجا؟ با این حال این ریسكی است كه رادكلیف انجام داده تا از حصار پاتر خارج شود و در دنیای دیگری سیر كند و اگر استقبال مردمی مبنا گذاشته شود و صف های تشكیل شده در مقابل تئاتر گیلگاد در لندن یعنی محل اجرای نمایش «Equus» ملاك قرار گیرد، این ریسك گرفته و جواب مثبت پس داده و رادكلیف توانسته است تا اطلاع ثانوی از جلد پاتر با موفقیت خارج و موجودی دیگر شود.
البته تلاش برای خارج شدن از جلد فوق یك كار تازه و بی زمینه و فاقد سابقه برای رادكلیف نیست و او سال پیش در چند قسمت سریال تلویزیون Extras در تلویزیون انگلیس هم ظاهر شده و نقش یك نوجوان ناآرام و بدكردار، یعنی یك تركیب كاملاً ضدپاتری دیگر را هم ایفا كرده بود. خود رادكلیف امروز هم از آن نقش آفرینی ابراز رضایت می كند و می گوید: لذت برده است از این كه به تماشاگران ثابت كرده همان قدر بچه نیست كه فیلم های پاتر نشان می دهند! با این حال خود او و ونه سادیویس سخنگو و مشاور رادكلیف نیز معترفند كه وی چنان با نقش پاتر آمیخته و یكی شده است كه حتی اگر ۱۰۰ اسب نگون بخت دیگر را هم در نمایش معروف پیتر شیفر (Equus) مضمحل می كرد، باز هم از بختك پاتر رهایی نمی یافت!
● همان كودك قبلی
و چگونه می توان «تا حدی كودك بودن» رادكلیف را فراموش كرد، هنگامی كه او مجبور است اكثر مصاحبه هایش با رسانه ها رادر حضور دیویس انجام دهد و هر چند دقیقه یك بار كه او چیزی را می گوید كه نباید بگوید، دیویس سربرمی آورد و یك چشم غره آشكار به وی می رود و بلافاصه آثار خجالت به شكلی آشكار بر چهره او می نشیند، حتی پدر و مادر دانی یل نیز باور و اعتقاد ندارند كه او واقعاً بزرگ و یا لااقل یك جوان ۱۸ساله شده باشد (كه هست) و این در حالی است كه وی از ۳ مردادماه امسال قدم به ۱۹ سالگی اش می گذارد.
وقتی سیل هواداران فیلم های پاتر به سوی بازیگران این فیلم هجوم می برند تا ابراز ارادت كنند (صحنه ای كه با اكران فیلم پنجم تابستان امسال با وسعت و به كرات شكل خواهد گرفت) هنوز اعضای خانواده رادكلیف از منظر یك پدیده و به پسرشان به چشم همان كودك گذشته نگاه می كنند، همان كودكی كه در سال ۲۰۰۰ در تست تصویری از ۴۰۰ هزار نوجوان متقاضی بازی در نقش پاتر، بهتر از بقیه ظاهر و برای ایفای این نقش انتخاب شد و در سال های بعدی با اكران فیلم های مربوط به مشهورترین و البته یكی از پولدارترین نوجوانان بریتانیا (و تا حدی دنیا) تبدیل شد.
برای بازی در فیلم اول هری پاتر كه همانا «سنگ فیلسوف» بود و در سال ۲۰۰۱ اكران شد، به رادكلیف بیشتر از ۶۰ هزار پوند ندادند اما بدیهی بود كه با جا افتادن او در نقش و توفیق فیلم های پاتر و فروش های خیره كننده آنها نرخ رادكلیف نیز دائماً بالاتر برود، به طوری كه برای قسمت چهارم (جام آتش) حدود ۶ میلیون پوند به او ارائه شد و گمان می رود برای قسمت پنجم هشت میلیون پوند به او تحویل داده شده باشد. به علاوه رادكلیف اخیراً در سود حاصل از فروش اقلام و یادبودهای فیلم نیز سهیم شده است و درصد مشخصی از این قضیه به حساب او نیز واریز می شود. بنابراین گمان می رود كه سود خالص و ثروت شخصی رادكلیف در حال حاضر به ۲۵ میلیون پوند برسد كه برای یك آدم ۱۸ ساله رقم قابل توجهی است.
در نظر داشته باشید كه او از حالا قرارداد بازی در قسمت های ششم و هفتم پاتر را نیز بسته است و حتی یك برآورد سطحی هم از حالا به ما می گوید كه با توجه به تورم و گرانی فزاینده در حال حاضر و دو سه سال پیش رو بابت این ۲ فیلم نیز دست كم ۲۰ میلیون پوند اضافی سهم رادكلیف خواهد شد.
● ثروت و شهرت
بنابراین چیزی كه از حالا برای رادكلیف اهمیتی بیشتر می یابد نحوه برخورد او با واقعیتی به نام ثروت و معضلی به اسم شهرت است و این كه او چه باید بكند تا در دام این مسائل نیفتد و یااگر می افتد، مضار آنها را به حداقل برساند. این مسائل البته مرتبط با قضیه هری پاتر نیز هست و با این كه سری فیلم های مرتبط با پاتر كی تمام می شوند و چه زمانی تأثیرگذاری شان به حداقل می رسد. در حالی كه گمان می رود «هری پاتر۶» در سال ۲۰۰۹ و «هری پاتر۷» (با نام The deathly hallows) در سال ۲۰۱۰ اكران شوند، رادكلیف برآورد صریحی درباره این كه نسبت به پایان یافتن قصه های پاتر چه احساسی دارد، بروز نمی دهد.
اگر رولینگ به حرف هایش وفادار بماند و آن را تغییر ندهد، كتاب هفتم در تابستان امسال پایان كل ماجراهای پاتر خواهد بود و ما از آن پس دیگر «هری» تازه ای نخواهیم داشت و نوبت به عرضه مجدد و چندباره كتاب ها و نسخه های موجود خواهد رسید و فیلم ها نیز با ترسیم سینمایی كار هفتم در عرض ۳ سال آینده به پایان خواهند رسید.
رادكلیف بابت این قضیه و دنیای پاتری اش و این كه پایان آن برای او یك ضایعه است و یا وسیله رهایی می گوید: «اگر پاترهای سینمایی در سال ۲۰۱۰ تمام شوند، با احتساب زمان شروع طرح چیزی حدود ۱۰ سال از عمرم را گرفته است و لابد باید نفسی به راحتی بكشم و بگویم كه از شر این كابوس رهایی یافته ام. در عین حال در این مدت آن قدر با آدم های جورواجور و جالب آشنا شده و مراوده داشته ام كه نمی توانم بگویم از پایان این فیلم ها متضرر نخواهم شد و یا اصلاً بگویم كه اگر این سری فیلم ها نبود، بسیار به نفع من می بود.»
● زندگی در میان بزرگسالان
حقیقت آن است كه بازی در فیلم های پاتر موجب شده كه قسمت اعظم دوران نوجوانی پاتر در كنار افراد بسیار بزرگسال تر از وی و به واقع در جوار اشخاص مشهور سپری شود و در نتیجه وی نتواند واقعاً كودكی كند و مثل سایر نوجوان ها باشد و مانند آنها به زندگی بپردازد. كافی است در نظر بگیریم كه سایر بازیگران سری فیلم های هری پاتر و به واقع همكاران رادكلیف امثال گری اولدمن، مگی اسمیت، ریچارد هریس، ایملدا استانتون و كنت برانا بوده اند. چگونه می توان كنار آنها زندگی كرد و مسن تر از سن حقیقی خود نشد؟
خود رادكلیف هم منكر این نیست كه زندگی در كنار این بزرگسالان موجب شده دوران كودكی و نوجوانی وی بشدت نامحسوس و كم حجم و حتی گم و محو شود و او روالی را طی نكند كه سایر نوجوانان پیموده اند و هر كودك سالم دیگری هم باید طی كند.
با چنین مقدماتی رادكلیف كه لااقل بابت میلیونر شدنش مدیون پاتر است، می گوید: «تمامی سنین نوجوانی من با پاتر گذشته و در وجود وی حل شده است و من به آن معنای سنتی و رایج كودكی و نوجوانی را نچشیده ام. بنابراین خوشحالم كه پاتر تمام شده است و دارد می رود و من از همه پیامدها و دردسرهای آن رها می شوم. در عین حال من خواه ناخواه با پاتر و ماجرای او رشد كرده ام و در نتیجه روزهایی كه او نباشد، احساس دلتنگی خواهم كرد.»
● شور و شوق فزاینده
مسأله دیگر این است كه هری پاتر نخستین مشغولیت سینمایی رادكلیف و نخستین حركت او در این زمینه نبوده است و او ۹ سال بیشتر نداشت كه برای بازی در یك ورسیون تلویزیونی از داستان دیوید كاپرفیلد تست تصویری داد و این كار را با توصیه و كمك یك مدیر برنامه های هنری انجام داد كه دوست خانوادگی آنها بود. خود رادكلیف می گوید: «اگر از آغاز به سینما و كارهای نمایشی گرایشی داشتم، به این خاطر بود كه درس و مدرسه ام چندان خوب نبود. وقتی كار تهیه پاترها شروع شد، برایم یك حس تفریحی عالی و دنیایی تازه بود. تصور كنید، یك كودك پرشور و كنجكاو در صحنه و عرصه یكسری فیلم بزرگ هالیوودی. كیف می كردم و در آن صحنه های بزرگ غلت می خوردم!
این وضع در زمان تهیه فیلم های اول و دوم بشدت جریان داشت. وقتی به فیلم سوم (زندانی آزكابان) رسیدیم، بیش از پیش وارد روند ساخت فیلم های سینمایی به لحاظ حرفه ای شده و مسائل و مختصات آن را شناخته بودم و در عین حال شوق و شادی ام بابت حضور در آن همچنان رو به فزونی می رفت. همه آن مسائل به من یاری رساند كه بزرگتر و باسوادتر شوم.»
● شدت و حدت
حالا آن فرزند باسواد و خوشبخت و البته میلیونر، جوانی است كه برخلاف نقش های ادامه یابنده اش در فیلم های «پاتر» هر روز بالنده تر و برومندتر شود و این به خودی خود یك شوخی و نكته غریب است كه چطور می توان او را در ،۲۰۱۰ زمانی كه مانند دو همبازی اصلی اش در پاتر اما واتسون و روپرت گرینت ۲۲ ساله خواهد بود، همان نوجوان ساده دل داستان های رولینگ تلقی كرد و كوچك دانست و قدر مسلم این كه استمرار حیات Equus و برنامه هایی از همین قبیل، فقط شدت و حدت این سؤال را بیشتر خواهد كرد.

ترجمه: وصال روحانی

منبع : روزنامه ایران