هیاهوی درآمدزا

بیشتر خریداران نفت ایران پالایشگرانی هستند که مشخصات نفت ایران برای تصفیه در پالایشگاه هایشان مناسب است یا معامله گرانی هستند که برای تامین نفت خام این گونه پالایشگاه ها قراردادهای معتبر دارند. از قرار معلوم هیچ یک از این دو گروه، گوششان بدهکارحاشیه سازی های غرب برضد ایران نیست. نگاهی به قراردادهای درازمدت خرید نفت ایران نشان می دهد که با وجود جاروجنجال های فراوان غرب، قراردادهای خرید نفت از ایران در روزهای گذشته همچنان به شیوه معمول و متداول ادامه داشته و این در حالی است که ایران در سه ماه گذشته، قیمت رسمی نفت خود را افزایش داده و از مدتی پیش «یورو» را مبنای معاملات نفتی قرار داده است.
هریک از عوامل یادشده به تنهایی کافی است که تقاضا برای نفت ایران را به شدت کاهش دهد، اما به اعتراف بیشتر معامله گران، یافتن جانشین برای نفت ایران در بازار نفت، کار چندان ساده ای نیست؛ هم از این روست که خریداران نفت به سیاست بازی ها و تنش آفرینی های غرب در باره ایران توجهی نمی کنند و منافع اقتصادی خود را چنان در گروی خرید نفت از ایران می دانند که بی گمان قطع صادرات نفت ایران را ضایعه ای جبران ناپذیر برای خود به شمار می آورند.
در دو سال گذشته چین همواره مقدار خرید نفت خام خود از ایران را افزایش داده است. واردات نفت چین از ایران از میانگین روزانه ۲۸۵ هزار بشکه در سال ۲۰۰۵ به ۳۳۵ هزار بشکه در سال ۲۰۰۶ و نزدیک به ۴۰۰ هزار بشکه در دو ماه نخست سال ۲۰۰۷ افزایش یافته و این در حالی است که مقدار خرید دو شرکت بزرگ «سینوپک» و «ژوبای ژن رونگ» تغییری نکرده است. در واقع شرکت های کوچک تر چینی نیز در دو سال گذشته به جمع خریداران نفت خام ایران پیوسته اند. جالب توجه این که پالایشگران فعال در بنگلادش که تا کنون نفت خام سبک مورد نیاز خود را از عربستان سعودی و ابوظبی تامین می کردند، خرید نفت سبک ایران را در دستور کار قرار داده اند.
شرکت های نفتی عادت کرده اند که معاملات خود را بر مبنای دلار انجام دهند. درخواست ایران برای پرداخت یورو به جای دلار به طور طبیعی باید از تمایل آنها به خرید نفت از ایران می کاست، اما به نظر می آید که منافع شرکت های یاد شده در این نبوده است که باغچه آمریکا را بیل بزنند و بر سر ارز پرداختی چانه زنی کنند؛ از این رو این شرط ایران برای آنها عاملی تعیین کننده در معاملات نفتی به شمار نیامده است که همچنان خرید نفت از ایران را مشتاقانه ادامه می دهند. حتی شنیده می شود که شرکت های ژاپنی اعلام آمادگی کرده اند تا در معامله نفتی با ایران، به جای دلار «ین» پرداخت کنند.
باید توجه داشت که شرکت های نفتی برای این که بتوانند به جمع خریداران نفت ایران بپیوندند، باید فرآیند طولانی و سختگیرانه تایید و تصویب هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران را سپری کنند. حال حتی اگر بتوانند نفت مورد نیاز خود را از دیگرعرضه کنندگان تامین کنند، حاضر نیستند مخاطره خارج شدن از جمع خریداران نفت ایران را به جان بخرند.
با توجه به شواهد یاد شده، به نظر می رسد که هیاهوی بسیار بر سر مسائل هسته ای ایران و صدور قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل برضد برنامه های هسته ای ایران، نه تنها در بازار نفت مشکلی برای ایران به بار نیاورده که با افزودن بر قیمت نفت، درآمدهای نفتی ایران را افزایش هم داده است. به این ترتیب، می توان ادعا کرد که در دنیای اقتصاد محور کنونی، مزیت های نسبی ایران در بازار نفت آن قدر هست که تحت تاثیر جاروجنجال های سیاسی خدشه ای برآن وارد نشود. نگاهی به روند قیمت های نفت و علت یابی عوامل افزایش بهای آن، نشان می دهد که تنها در چند هفته گذشته، افزایش قیمت نفت ناشی از عوامل غیربنیادی بازار همانند عوامل ژئوپولتیک، چندصد میلیون دلار بر درآمد نفت ایران افزوده است.

سعید خوشرو

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا