اسفناج، سلطان گیاهان

اسفناج گیاه بومی ایران است و از اوایل قرن نخست میلادی كم كم به نقاط دیگر دنیا راه یافت. به طوری كه در تاریخ آمده اسفناج در قرن هفتم در چین و در قرن دوازدهم در اسپانیا زیر كشت بوده است. كشت اسفناج در سال ۱۸۰۶ در آمریكا شروع شد.
اسفناج گیاهی است یك ساله دارای ساقه ای راست به ارتفاع نیم متر كه برگ های آن پهن و نرم مثلثی شكل به رنگ سبز است. ۲ نوع اسفناج وجود دارد كه به نام پائیزه و بهاره نامیده می شود. اسفناج بهاره در فصل بهار كاشته می شود و به اسفناج انگلیسی معروف است. نوع پائیزه آن كه به خاك بسیار غنی احتیاج دارد در پائیز كاشته می شود. گل های اسفناج سبز كمرنگ هستند. اسفناج چون دارای مواد غذایی فراوانی است، كشت آن در همه نقاط دنیا معمول است و از آنجا كه خاصیت ضدسرطانی بالایی دارد به سلطان گیاهان معروف است.
● تركیبات شیمیایی:
اسفناج از نظر داشتن ویتامین B۳ بسیار غنی است. بنابراین داروی مهمی برای برطرف كردن بیماری پلاگر است. (پلاگر یك نوع بیماری است كه به علت كمبود ویتامین B۳ در بدن تولید می شود و نشانه های ضعف بدن، تشنج، اختلال در دستگاه هاضمه و به وجود آمدن لكه های قرمز روی بدن است.) همچنین در اسفناج مقدار زیادی آهن، ید، لسیتین، كلروفیل، كاروتن، اسید اگزالیك و اسید آرسنیك وجود دارد.
● خواص دارویی:
برگ اسفناج از نظر طب قدیم ایران كمی سرد و تر است و برخی عقیده دارند كه متعادل است یعنی نه سرد است و نه گرم. برگ اسفناج منبع غنی ویتامین C، B۳، A و آهن و پتاسیم است. بدن را قلیایی می كند.
خنك كننده و پائین آورنده تب است. ورم روده كوچك را رفع كرده و برای ورم ریه مفید است. ملین است و یبوست را برطرف می كند. برای لاغرشدن و كاهش وزن مفید است. اسفناج به دلیل داشتن ماده ای به نام «اسپیناسین» هضم غذا را تسریع می كند.
این ماده موجب تحریك معده و ازدیاد ترشحات آن می شود. خوردن اسفناج در رفع تشنگی، از بین بردن ورم و درد گلو مفید است. برای رفع سرفه های خشك برگ اسفناج را با جو پوست كنده و روغن بادام پخته و می خورند. آش اسفناج با گشنیز برای سردردهای ناشی از سوء هاضمه و اختلال دستگاه گوارشی مفید است. اگر آش اسفناج را با آب لیمو، سماق یا آب غوره بخورید سردردهای ناشی از اختلال كیسه صفرا را برطرف می كند. خوردن اسفناج از سرطان بویژه در سیگاری ها جلوگیری می كند. تحقیقات دانشمندان نشان داده اسفناج در پیشگیری سرطان روده بزرگ، معده، پروستات، حنجره و رحم نیز مؤثر است.
اسفناج كلسترول خون را پائین آورده و بهترین دارو برای مبتلایان به كم خونی است. اسفناج مانند جارو روده بزرگ را تمیز كرده، ترشحات لوزالمعده را افزایش می دهد و سبزی مفیدی برای تقویت اعصاب است. اسفناج پخته برای رفع بیماری آسم و گرفتگی صدا بسیار مؤثر است. رماتیسم و نقرس را درمان می كند. برای زیاد كردن شیر در مادران شیرده مؤثر است. تخم اسفناج ملین و خنك كننده بوده و برای برطرف كردن ورم كبد و یرقان مفید است.
این گیاه تعداد گلبول های قرمز خون را افزایش می دهد و از آنجا كه دارای كلروفیل است، عضلات روده را تحریك كرده و تخلیه مدفوع را آسان می كند. افرادی كه مبتلا به بیماری بند آمدن ادرار هستند می توانند با مخلوط نصف فنجان آب اسفناج و همان مقدار روغن بادام یا روغن زیتون این ناراحتی را درمان كنند. اسفناج را در سالاد خود بریزید و میل كنید.
● مضرات:
اسفناج به علت داشتن اگزالات برای بیماران مبتلا به ورم مفاصل و سنگ های كلیه و مثانه مناسب نیست و كسانی كه سرد مزاج هستند باید اسفناج را با ادویه گرم نظیر زنجبیل و هل میل كنند.

منبع : روزنامه ایران