بیماری دیابت

دیابت بیماری است كه بدن قادر به تولید یا استفاده مناسب و ذخیره گلوكز (نوعی قند) نیست. در این حالت میزان گلوكز در جریان خون باقی مانده و در نتیجه قند خون بیشتر از حد طبیعی می‌شود.
● دیابت دارای دو نوع است؛‌
▪ در دیابت نوع اول تولید انسولین به طور كامل در بدن متوقف می‌شود. انسولین هورمونی است كه به بدن كمك می‌كند كه از گلوكز موجود در غذا استفاده كرده و از آن انرژی به دست آورد. افراد مبتلا به این دیابت باید به طور روزانه انسولین، به خود تزریق كنند تا دچار مشكل نشوند. این نوع دیابت معمولا در كودكان و نوجوانان بروز می‌كند اما در عین حال امكان بروز آن در كلیه سنین وجود دارد.
▪ دیابت نوع دوم نیز زمانی بروز می‌كند كه بدن قادر به تولید انسولین كافی نیست و یا نمی‌تواند به طور مناسب از انسولینی كه در بدن تولید می‌شود استفاده كند. این نوع دیابت اغلب در افراد بالای ۴۰ سال، افراد مبتلا به اضافه وزن و افرادی كه سابقه ارثی دارند بروز می‌كند.
با این وجود امروزه جوانان زیادی به این نوع دیابت نیز مبتلا می‌شوند. افراد مبتلا به دیابت اغلب علائم زیر را دارا هستند.این علایم شامل تشنگی زیاد، تكرر ادرار، كاهش وزن، گرسنگی زیاد، تار شدن بینایی، تحریك‌پذیری، كرخی و سوزش دستها یا پاها، عفونت دائمی پوست، ‌مثانه و لثه‌ها، زخم‌هایی كه هرگز بهبود پیدا نمی‌كنند و خستگی شدید است. در برخی موارد هیچ علائمی از بیماری وجود ندارد. این حالت معمولا در مورد دیابت نوع دوم اتفاق می‌افتد. در این مورد فرد مبتلا می‌تواند چند ماه و یا حتی چند سال بدون هیچ نشانه‌ای از وجود بیماری زندگی كنند. بروز این نوع دیابت آنقدر به تدریج صورت می‌گیرد كه علائم آن ممكن است هرگز مشخص نشود. هر فردی ممكن است به دیابت مبتلا شود ولیكن افرادی كه ارتباطات نزدیكی با این بیماری دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند. سایر عوامل خطرزا شامل چاقی،‌ كلسترول بالا، فشار خون بالا و عدم فعالیت فیزیكی است؛ همچنین با افزایش سن افراد امكان ابتلای آنها به این بیماری افزایش می‌یابد. افراد بالای ۴۰ سال كه دچار اضافه وزن نیز هستند بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند، اگرچه ابتلا دیابت نوع دوم در میان نوجوانان رو به افزایش است. به علاوه در زنانی كه در حین بارداری مبتلا به دیابت می‌شوند (این حالت موسوم به دیابت بارداری است) احتمال ابتلا به دیابت كامل به نسبت بیشتر است. در مورد درمان این بیماری باید گفت كه اقدامات خاصی وجود دارد كه هر فرد دیابتی چه از نوع اول و چه از نوع دوم برای سلامت بودن باید انجام دهد. آنها همچنین باید یك برنامه غذایی ویژه داشته باشند. آنها باید به میزان فعالیت فیزیكی خود در طول روز توجه داشته باشند چرا كه تحرك بدنی می‌تواند به بدن در استفاده بهتر از انسولین كمك كند بنابراین بدن می‌تواند گلوكز را برای تمام سلولهای بدن به انرژی تبدیل كند. به علاوه تمام بیماران مبتلا به دیابت نوع اول و برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع دوم نیازمند تزریق انسولین هستند.
برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع دوم قرص‌هایی مصرف می‌كنند كه این قرصها یا به بدن كمك می‌كنند كه انسولین بیشتر تولید كند و یا در تولید بهتر انسولین در بدن نقش دارد. برخی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌توانند بیماری خود را بدون نیاز به مصرف دارو و تنها با رعایت رژیم غذایی مناسب و فعالیت جسمی مطلوب كنترل كنند. هر بیمار دیابتی باید حداقل هر ۶ ماه یكبار به یك پزشك متخصص مراجعه كند.
وی همچنین باید به طور دوره‌ای با سایر اعضای یك تیم درمان دیابت از جمله یك مربی پرستاری دیابت و یك متخصص تغذیه برای كمك به تهیه برنامه غذایی ملاقات داشته باشد.همچنین بهتر است به یك متخصص فیزیولوژی برای كمك به تهیه یك برنامه ورزشی و نیز به یك مددكار اجتماعی، روانشناس یا هر متخصص بهداشت روانی دیگر برای مواجهه و كنترل استرس و چالش‌های ناشی از زندگی كردن با یك بیماری مزمن مراجعه كند. از سوی دیگر هر بیمار دیابتی باید به طور منظم وضعیت بینایی خود را آزمایش كند (حداقل سالی یكبار) به طوری كه مطمئن شود هر نوع مشكل بینایی مربوط به بیماری وی در مراحل اولیه تشخیص داده شده و قبل از اینكه جدی شود، اقدام به درمان آن نماید. به علاوه بیماران دیابتی باید یاد بگیرند كه چطور میزان گلوكز خون خود را اندازه‌گیری كنند. اندازه‌گیری و ارزیابی روزانه مشخص می‌كند كه برنامه غذایی، برنامه ورزشی و برنامه دارویی تا چه حد در متعادل نگه داشتن میزان گلوكز خون بیمار مؤثر بوده است. علت با اهمیت بودن این ارزیابی‌ها و آزمایش‌های دقیق و دوره‌ای این است كه عدم كنترل و یا كنترل نامناسب می‌تواند منجر به مشكلات و ناراحتی‌های بلند مدت مانند حملات قلبی، سكته‌های مغزی، نابینایی، مشكلات كلیوی، آسیب رگ‌های خونی، آسیب سلول‌های عصبی و عقیم شدن در مردان شود. اما خوشبختانه، مطالعات انجام شده در بیش از ۱۰ سال نشان داده است كه اگر افراد گلوكز خون خود را تا حد امكان در سطح طبیعی نگهدارند، می‌تواند خطر ابتلا به این مشكلات را تا ۵۰ درصد یا بیشتر كاهش دهند. محققان معتقدند كه شاید روزی بتوان از ابتلا به این بیماری جلوگیری كرد. دیابت نوع هم یكی از شایعترین انواع دیابت است كه هنوز دلایل آن به طور كامل درك و شناسایی نشده‌اند. با این حال تحقیقات اخیر نشان می‌دهد برخی عوامل و اقدامات هستند كه می‌توانند مانع از بروز این نوع دیابت شود. مطالعات نشان می‌دهد كه برخی تغییرات در نحوه زندگی می‌تواند از بروز دیابت نوع سوم در افرادی مستعد ابتلا به این بیماری هستند جلوگیری كند و یا آن را به تعویق بیندازد.مهمترین این فاكتورها كاهش متعادل وزن بین ۵ تا ۱۰ درصد و انجام فعالیت‌های فیزیكی ملایم به مدت ۳۰ دقیقه در روز هستند.پزشكان توصیه می‌كنند كه هر فرد بالای ۴۵ سال بویژه با BMI بالای ۲۵ واحد باید تست دیابت بدهند و در صورت سالم بودن هر ۳ سال یكبار این آزمایش را تمدید كنند.
برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع دوم قرص‌هایی مصرف می‌كنند كه این قرصها یا به بدن كمك می‌كنند كه انسولین بیشتر تولید كند و یا در تولید بهتر انسولین در بدن نقش دارد. برخی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌توانند بیماری خود را بدون نیاز به مصرف دارو و تنها با رعایت رژیم غذایی مناسب و فعالیت جسمی مطلوب كنترل كنند. هر بیمار دیابتی باید حداقل هر ۶ ماه یكبار به یك پزشك متخصص مراجعه كند. وی همچنین باید به طور دوره‌ای با سایر اعضای یك تیم درمان دیابت از جمله یك مربی پرستاری دیابت و یك متخصص تغذیه برای كمك به تهیه برنامه غذایی ملاقات داشته باشد.همچنین بهتر است به یك متخصص فیزیولوژی برای كمك به تهیه یك برنامه ورزشی و نیز به یك مددكار اجتماعی، روانشناس یا هر متخصص بهداشت روانی دیگر برای مواجهه و كنترل استرس و چالش‌های ناشی از زندگی كردن با یك بیماری مزمن مراجعه كند. از سوی دیگر هر بیمار دیابتی باید به طور منظم وضعیت بینایی خود را آزمایش كند (حداقل سالی یكبار) به طوری كه مطمئن شود هر نوع مشكل بینایی مربوط به بیماری وی در مراحل اولیه تشخیص داده شده و قبل از اینكه جدی شود، اقدام به درمان آن نماید. به علاوه بیماران دیابتی باید یاد بگیرند كه چطور میزان گلوكز خون خود را اندازه‌گیری كنند. اندازه‌گیری و ارزیابی روزانه مشخص می‌كند كه برنامه غذایی، برنامه ورزشی و برنامه دارویی تا چه حد در متعادل نگه داشتن میزان گلوكز خون بیمار مؤثر بوده است. علت با اهمیت بودن این ارزیابی‌ها و آزمایش‌های دقیق و دوره‌ای این است كه عدم كنترل و یا كنترل نامناسب می‌تواند منجر به مشكلات و ناراحتی‌های بلند مدت مانند حملات قلبی، سكته‌های مغزی، نابینایی، مشكلات كلیوی، آسیب رگ‌های خونی، آسیب سلول‌های عصبی و عقیم شدن در مردان شود.
اما خوشبختانه، مطالعات انجام شده در بیش از ۱۰ سال نشان داده است كه اگر افراد گلوكز خون خود را تا حد امكان در سطح طبیعی نگهدارند، می‌تواند خطر ابتلا به این مشكلات را تا ۵۰ درصد یا بیشتر كاهش دهند. محققان معتقدند كه شاید روزی بتوان از ابتلا به این بیماری جلوگیری كرد. دیابت نوع هم یكی از شایعترین انواع دیابت است كه هنوز دلایل آن به طور كامل درك و شناسایی نشده‌اند. با این حال تحقیقات اخیر نشان می‌دهد برخی عوامل و اقدامات هستند كه می‌توانند مانع از بروز این نوع دیابت شود. مطالعات نشان می‌دهد كه برخی تغییرات در نحوه زندگی می‌تواند از بروز دیابت نوع سوم در افرادی مستعد ابتلا به این بیماری هستند جلوگیری كند و یا آن را به تعویق بیندازد.مهمترین این فاكتورها كاهش متعادل وزن بین ۵ تا ۱۰ درصد و انجام فعالیت‌های فیزیكی ملایم به مدت ۳۰ دقیقه در روز هستند.پزشكان توصیه می‌كنند كه هر فرد بالای ۴۵ سال بویژه با BMI بالای ۲۵ واحد باید تست دیابت بدهند و در صورت سالم بودن هر ۳ سال یكبار این آزمایش را تمدید كنند.

منبع : روزنامه تفاهم