طراحی تیاتر

طراحی تیاتر مستلزم درک روابط پیچیده ای است که می توان آن را با برسی تاریخ ۲۵۰۰ ساله پیشرفت تیاتر به دست آوررد.
● گرایش های ساخت و ساز تیاتر در شرایط جاری:
۱) حفظ و احیا و مدرن کردن تیاتر های پیشین قرن نوزدهم و اواسط قرن بیستم
۲) ساختمان های جدید با مشخصه های فضای باز (آزمایشی) و بعد تبدیل آنها به فضای پیشرفته تر
● تاریخچه ی تیاتر:
تیاترMarcellus اولین تیاتر روم که به طور کامل از سنگ ساخته شده.
اولین ساختمان تیاتر رنسانس سالن تیاتر فرانسیس در پاریس بوده.
● بررسی فضاهای مورد نیاز برای تیاتر:
▪ ورودی :
باید طوری باشد که از تجمع افراد در پشت در جلوگیری شود و افراد بتوانند به راحتی بلیط تهیه ▪نمایند و وارد سالن شوند.
از لحاظ ابعادی در هر متر مربع حداکثر ۶ نفر میتواند قرار بگیرد.
حال اگر افراد به صورت خطی قرار بگیرند (صف) هر ۴ نفر ۸۷/۱ متر بصورت طولی فضا نیاز داریم پس نتیجه میگیریم اگر افراد بخواهند وارد سالن شوند بهتر است آنها را بصورت خطی سازماندهی کنیم.
▪ سالن انتظار (سرسرا):
بعد از ورودی ما فضای سالن انتظار (سرسرا)را داریم.اگر سالن تیاتر ما ۲۰۰ نفر گنجایش دارد حال به ازای ۶ نفر ۱ متر مربع و به ازای ۲۰۰ نفر ۳۴ متر مربع فضا احتیاج داریم البته این در صورتی هست که افراد متراکم قرار گرفته باشند به همین منظور ما ابعاد فوق را در ۳ ضرب کرده و به ۱۰۲ متر مربع تبدیل میکنیم تا افراد به اندازه ی ۲ نفر فضا ی آزاد داشته باشند.
عنصر بعدی که در فضای سرسرا قرار می گیرد coffee break (کافی شاپ) است. برای این فضا برای هر میز ۴ نفره ۷۶/۵ متر مربع فضا احتیاج داریم حال اگر در هر سانس اجرا ۵۰ نفر بخواهند از کافی شاپ استفاده کنند ما احتیاج به ۱۲ میز ۴ نفره داریم یعنی ۲۴/۹۳ متر مربع فضا میخواهیم. در کنار آن ۱۵ متر مربع فضای آشپزخانه و محل فروش می خواهیم.
فضای دیگر در سرسرا سرویس های بهداشتی است و از آنجا که جز فضاهای درجه ۳ می باشد نباید در دید کامل باشد البته باید جایی باشد که به راحتی در دسترس باشد زیرا جز فضاهای خدماتی است ۱۱/۲۹ متر مربع برای ۸ توالت و دستشویی احتیاج است.
▪ سالن اجرا:
در کل حداکثر ظرفیت قسمت تماشاگران به شکل انتخاب شده و محدودیت های صمعی و بصری بستگی دارد که شاخص آنها نوع تولید برنامه است. عوامل دیگر شامل سطوح – خط دید – آکوستیک تراکم رفت و آمد و نیز اندازه و شکل سکو / صحنه است.
▪ طول ردیف :
حداکثر ۱۶صندلی به ازای هر راهرو . اگر برای هر۳-۴ راهرو یک در خروجی جانبی به عرض ۱m در نظر گرفته شود به ازای هر راهرو ۲۵ صندلی مجاز است.
برای هر تماشاچی نشسته بایدمساحتی برابر با حداقل ۰.۵ متر مربع در نظر گرفت. این عدد بر گرفته از عرض صندلی ضرب در اصله ی ردیف (حداقل ۰.۴۵ مترمربع برای هر صندلی) به علاوه ی یک حداقل اضافه ی ۰.۹ متر ضرب در ۰.۵ متر یعنی حدودا ۰.۰۵ متر مربع برای هر صندلی است.
▪ حجم فضا:
این حجم بر اساس شرایط آکوستیکی به ترتیب زیر است :
تیاترها حدودا ۵-۴ متر مکعب برای هر تماشاچی و اپرا حدود ۸-۶ متر مکعب.
به دلیل تهویه ی هوا حجم نباید کمتر از این باشد.
▪ نسبت های قسمت تماشاگران:
۱) دید مطلوب بدون حرکت اما با حرکت جزیی چشم به مقدار حدود ۳۰ درجه
۲) دید مطلوب با حرکت جزیی سر و حرکت جزیی چشم به مقدار حدود ۶۰ درجه
۳) حداکثر زاویه ی ادراکبدون حرکت سر حدودا ۱۱۰ درجه
۴) به حرکت کامل سر و شانه ها میدان درک ۳۶۰ درجه نیز امکان پزیر است .
۵) برای تیاتر -۲۴ متر ( حداکثر فاصله ی که هنوز هم می توان صورت ها را باز شناخت)
۶) برای اپرا -۳۲ متر ( حرکت های دارای اهمیت هنوز هم قابل بهز شناختن است)
▪ فضاهای خدماتی پشت سن:
۱) اتاق تعویض لباس :
یکی از فضاهای کاربردی و اصلی سالن می باشد در طراحی این فضا باید دقت شود که این فضا به عنوان یک فضای خصوصی به حساب می آید و باید تمامی حریم های آن بخصوص برای خانم ها حفظ شود
مقدار فضای لازم برای هر نفر ۵ متر مربع وبرای ۶ نفر با ۸ کمد ۴۵ متر مربع می باشد. نکته ی دیگر وجود انبار لباس است ۵.۷ متر مربع می باشد.
۲) اتاق گریم:
این فضا باید با سن در رابطه ی مستقیم عاری از صدا و دارای نور کافی باشد .
محیط ی که یک گریمور نیاز دارد تا بتواند به راحتی اطراف بازیگر حرکت کند و تمام کار خود را زیر نظر داشته باشد ۲۸/۲ متر مربع میباشد که با این حساب ما برای کار ۳ گریمور به طور هم زمان کنار هم ۷۲/۶ متر مربع فضا می خواهیم . همچنین وجود سرویس دستشویی در این فضا ضروری می باشد.
۳) اتاق نور و صدا :
این فضا که بین نور پرداز و صدا بردار مشترک است باید دید مستقیم با قسمت اجرا داشته باشد که معمولا در جا نمایی این فضا آن را در قسمت پشت سالن در ارتفاع قرار می دهند همانند اتاق آپارات در سینما . حداقل فضا برای نور پرداز با دستگاه پرژکتور و ۴ نور انداز ۶ متر مربع و برای صدا بردار با دستگاه تنظیم و ضبط صدا ۵ متر مربع می باشد همچنین پلکان های ارتباطی هم باید در نظر گرفت اما یک انبار به اندازه ی ۱۲ متر مربع الزامی است.
۳) اتاق کارگردان :
که در کنار سن قرا می گیرد تا کارگردان در هنگام اجرا بطور مستقیم به نحوی که دیده نشود با سن در ارتباط باشد. ابعاد آن ۹ متر مربع می باشد .
۵) اتاق گروه موسیقی:
یکی از بخش های مهم یک کار تیاتر اجرای ملودیهای منظم در سکانسهای مختلف است. به همین منظور بهتر است کار گروه موسیقی همراه با تیاتر پیش رود برای همین ما فضایی را برای گروه موسیقی در نظر می گیریم. فضای گروه موسیقی باید بصورتی چیدمان شود که سرپرست تمام گروه را زیر نظر داشته باشد و همچنین در قسمت کم صدا قرار گیرد و حتما یک فضا برای نگهداری ساز به ابعاد ۴ متر مربع داشته باشد. ابعاد مناسب برای گرهه موسیقی ۱۶ متر مربع است.
۶) اتاق استراحت گروه:
فضای که کروه قبل از اجرا آنجا تمرکز و بعد از اجرا آنجا استراحت می کند. فضای کافی برای ۸ کاناپه و میز ۶ متر مربع است پس برای یک گروه ۱۶ نفره ما ۴۰ متر مربع فضا می خواهیم.
۷) اتاق مطالعه : قسمتی که گروه در آن استقرار می یابد و ضمن خواندن سناریو(pm) باهم شروع به تمرین کار هم می کنند. مقدار فضای کافی برای مطالعه ی ۲۰ نفر ۸۷/۴۱ متر مربع است.
۸) اتاق مصاحبه:
فضای لازم ۱۶.۲ است که شامل یک میز و ۱۰ صندلی است.
▪ قسمت اداری سالن:
۱) اتاق رییس:
این اتاق از لحاظ استراتژیک باید در بهترین نقطه قرار گیرد. معمولا این فضا با اتاق جلسات ترکیب می شود که ابعاد مورد نظر برای ما ۳۵ متر مربع است که میز جلسات هم یکی از الگو های این اتاق است.
۲) بخش حسابداری: ۱۶ متر مربع برای خود اتاق و یک فضای ۵ متر مربع برای بایگانی و یک فضای ۱۶ مترمربع برای مرکز کامپیوتر نیاز است.
۳) اتاق آرشیو:
۲/۱۶ متر مربع برای اتاق بایگانی آرشیو که ۱۵ فایل را در خودش جا می دهد و ۹ متر مربع اتاق برای مسول اتاق آرشیو و۲۰ متر مربع هم برای مرکز اسناد سالن نیاز است.
▪ بخش خدماتی:
۱) موتورخانه:این قسمت باید در جایی باشد که بتواند به همه ی سالن سرویس دهد. ابعاد مورد نظر برای سالن ما۵۰ متر مربع است.
۲) انبار مرکزی:
به دلیل این که معمولا هر بخش یک انبار دارد ما فضای بزرگی را برای انبار مرکزی نمی خواهیم مقدار ابعاد لازم ۲۵ متر مربع است.
۳) پارکینگ:
فضای لازم برای پارکینگ ۷۵۰ متر مربع برای ۴۲ خودرو سبک در ضمن اگر در زیر ساختمان قرار گرفت فضای رمپ و تهویه مناسب هم در جدول محاسبه قرار می گیرد.
● The building opera house Sydney
این ساختمان عجیب یکی از مشهورترین چشم اندازهای استرالیا می باشد که در قدیمی ترین و بزرگترین استرالیا که مشرف به بندرگاهی عمیق و طبیعی است بنا شده است. این مکان از سه طرف توسط آب احاطه شده است و سقف های آن به شکل بادبان های غول پیکر طراحی شده.
در اوایل دهه ی ۱۹۵۰ میلادی به منظور طرح ریزی بنای مرکز هنرهای جدید رقابتی میان کلیه ی معماران دنیا در شهر سیدنی برگزار شد. مکان انتخاب شده قطعه زمین باریکی بنام بن نلونگ پوینت بود که تا عمق بندر گاه پیش رفته بود.
طراح برنده ی این رقابت یک معمار دانمارکی به نام یورن آتزون بود. که طرح او از همه ی طرح های دیگر تحلیلی تر و رویایی تر است. طرح او از بادبانهای کشتی در بندرگاه و همچنین معبدهای آزتک و مایا الهام گرفته شده بود. ولی ساخت چنین بنای شگفت انگیز چندان هم آسان نبود.
ساخت این تماشاخانه از سال ۱۹۵۹ با پی ریزی ساختمان شروع شد و بعد از گذشت ۴ سال کار پی ریزی آن به پایان رسید. سپس نوبت به اصلی ترین بخش ساختمان یعنی سقف صدفی شکل آن رسید.
قبلا هیچ سقفی به این شکل ساخته نشده بود. سقف های صدفی که در ساخت این بنا بکار رفت است. آن را با دیگر بناهای جهان متمایز کرده است. مصالح مورد استفاده در این سقف شامل ۲۰۰۰ قطعه بتون پیش ساخته که برای اتصال آنها به یکدیگر حدود ۳۵۰ کیلومتر کابل فولادی مصرف گردید. بیش از ۱۰۰۰۰۰۰ (۱ میلیون) آجر سفالی براق و زرد کمرنگ که باعث درخشش این بنا میشود بکار رفت.
سازندگان با چگونگی ساخت سقف مخالفت می کردند آنها معتقد بودند که طرح اصلی باید تغییر کند در سال ۱۹۶۶ آتزون از این پروژه استعفا داد. چهار معمار استرالیا این پروژه را تحویل گرفتند و سال بعد عملیات سف را به پایان رساندند.
در اکتبر ۱۹۷۳ تماشاخانهی سیدنی رسما توسط ملکه الیزابت دوم افتتاح شد. داخل این ساختمان چهار سالن اصلی اجرا وجود دارد. بزرگترین سالن این ساختمان سالن کنسرت با گنجایش بیش از ۲۶۰۰ نفر می باشد. بلندترین ارتفاع سقف های صدفی از سطح بندرگاه به ارتفاع ۶۷ متر میرسد. سالن تیاتر این ساختمان گنجایش ۱۵۰۰ نفر دارد. هم اکنون بیش از ۲۵۰۰ اجرا سالانه در این سالن برگزار می شود.

نوشته شده توسط حسام پردل

منبع : سایت همکلاسی