بررسی تاکتیک های جنگ روانی انگلیس

بازداشت پانزده نظامی انگلیسی به علت ورود غیر قانونی به آب های ایران در روز جمعه ۲۳ مارس (سوم فروردین) بازتاب قابل توجهی در فضای رسانه های غربی به ویژه رسانه های انگلیسی و آمریكایی داشت به گونه ای كه بخش عمده ای از فضاسازی این رسانه ها درباره مسایل ایران معطوف به این مساله شد. گرچه در این میان عفو مقتدرانه تفنگداران نظامی انگلیس دیپلماسی ظریف جمهوری اسلامی ایران را درموضعی بالا دستی قرارداد ولیكن در این زمینه نوع بررسی تاكتیك های جنگ روانی - رسانه ای غرب به وضوح از درماندگی دولت انگلیس و همپیمانانش پرده برداشت.
در این خصوص و به نظر می رسد رسانه های غربی با بكارگیری عملیات فرا روانی و به طور مشخص برجسته سازی و بزرگنمایی اخبار مربوط به بازداشت نظامیان انگلیسی كوشیدند قدرت تصمیم گیری را از مسوولان نظام اسلامی در مدیریت این مساله سلب كنند. در این جهت این رسانه ها و به ویژه سرویس جهانی بی بی سی با استمرار در خبررسانی و ارائه خبرهای جدید و به ظاهر بی طرفانه و همچنین تكمیل این فرایند از طریق ارایه گزارش های تحلیلی هدفمند به دنبال پیشبرد عملیات فرا روانی مورد نظر خود بودند.
رسانه های غربی در انعكاس اخبار مربوط به بازداشت نظامیان انگلیسی در آب های ایران یك نكته مهم را لحاظ می كردند و آن القاء غیرمستقیم پیام بود تا از این طریق نظر مخاطب را جلب كنند به گونه ای كه مخاطب با مقایسه اطلاعات بدون این كه متوجه اهداف پنهانی باشد به نتیجه دلخواه این رسانه ها برسد.
سرویس جهانی بی. بی. سی به عنوان بنگاه خبری دولت انگلیس با نگاه ویژه ای اخبار مرتبط با بازداشت نظامیان انگلیسی را پیگیری می كرد و این رسانه خبر مربوط به بازداشت نظامیان انگلیسی را به صورت هدلاین و در صدر گزارش های خبری خود مورد توجه قرار داد و با فضاسازی هدفمند و بهره گیری از شیوه های امروزی جنگ روانی كوشید تحولات مرتبط با بازداشت نظامیان انگلیسی را به شیوه سناریویی پیش برده و به اهداف تبلیغی مورد نظر خود در این زمینه دست یابد. در ادامه مهمترین تاكتیك های جنگ روانی مورد استفاده سرویس جهانی بی. بی. سی در اخبار بازداشت نظامیان انگلیسی در آب های ایران بررسی می شود.
۱) جهت دار كردن اخبار و تحولات مرتبط با بازداشت نظامیان انگلیسی
سرویس جهانی بی. بی. سی با توجه به تغییر و تحولات در عرصه ارتباطات و فراهم شدن دسترسی افراد به اخبار و اطلاعات از منابع مختلف در انعكاس خبر بازداشت نظامیان انگلیسی در آب های ایران بیشتر به دنبال جهت دهی هدفمند به اخبار و تحولات مرتبط با این مساله بود. در این شیوه نیازی به جانبداری مستقیم از موضوعی خاص و یا دور شدن بیش از حد از واقعیت نیست. جهت دار كردن اخبار بر اساس موارد زیر صورت می گیرد انتخاب جا و اولویت انتشار خبر لحن بیان خبر استفاده از تیترها و تصاویر.
سرویس جهانی بی. بی. سی در انعكاس خبر بازداشت نظامیان انگلیسی در آب های ایران، علت اصلی وقوع این رویداد یعنی ورود غیر قانونی نظامیان انگلیسی به آب های ایران را به صورت كمرنگ جلوه داد و در مواردی نیز كه دیدگاه مقامات ایران درباره علت بازداشت نظامیان انگلیسی را بازتاب می داد برای تحت الشعاع قرار دادن آن اظهارات مقامات انگلیسی مبنی بر بازداشت آنان در آب های سرزمینی عراق را تكرار و برجسته می كرد و یا در انتهای خبر با مرتبط كردن این موضوع با مسایلی از قبیل تصویب قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت علیه ایران بازداشت دیپلمات های ایرانی در اربیل و همچنین مانور نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی در آب های خلیج فارس می كوشید بازداشت نظامیان انگلیسی را سیاسی جلوه داده و ابعاد فنی و حقوقی این موضوع را در حاشیه قرار دهد.
در این راستا سایت فارسی بی. بی. سی در تاریخ(۳/۱/۸۶) مدعی شد: این افراد در راستای قطعنامه ۱۷۲۳ شورای امنیت سازمان ملل متحد و حمایت از دولت عراق مشغول فعالیت بودند. بر اساس این اطلاعیه این پانزده ملوان بازرسی عادی از یك كشتی تجاری در آب های ساحلی عراق را به پایان رسانده بودند كه كشتی های ایرانی آنها و قایقشان را محاصره و به سوی آب های ساحلی ایران هدایت كردند.
۲) پیش فرض سازی
چهارچوب اخبار و گزارش های سرویس جهانی بی. بی. سی بر مبنای این پیش فرض تبلیغی استوار شد كه نظامیان انگلیسی در آب های عراق بازداشت شده اند. بر این اساس این رسانه عباراتی همچون «بازداشت بریتانیایی ها در آب های ساحلی عراق»، «بازداشت ملوانان در بخش شمالی خلیج فارس و در نزدیكی سواحل عراق» را در قالب اخبار و گزارش های خود به كار می گرفتند. سایت بی. بی. سی در تاریخ۳/۱/۱۳۸۵ به نقل از نیروی دریایی انگلیس اعلام كرد: این افراد در دو قایق كوچك در عملیات نیروهای ائتلاف تحت رهبری آمریكا برای جلوگیری از قاچاق اسلحه و نیروهای شورشی به داخل عراق شركت داشتند و در بخش شمالی خلیج فارس در نزدیكی سواحل عراق دستگیر شدند.
نكته قابل توجه آن كه تلویزیون بی. بی. سی در مواردی با بكارگیری عبارت جعلی خلیج و خلیج عربی اخبار مربوط به بازداشت نظامیان انگلیسی در آب های ایران را بازتاب داد.
۳) استفاده هدفمند از برخی مفاهیم خاص
سرویس جهانی بی. بی. سی در انعكاس اخبار و گزارش های مربوط به بازداشت نظامیان انگلیسی از مفاهیم و عبارات خاصی بهره می گرفت و برخی از مفاهیم را به صورت هدفمند برجسته می كرد. این رسانه در تیترهای خبری خود عبارت بازداشت ملوانان انگلیسی را برجسته كرده و در عین حال با استفاده هدفمند از عبارت گشت های عادی نیروهای انگلیسی و یا بیان این مطلب كه عملیات ملوانان انگلیسی در راستای قطعنامه ۱۷۲۳ شورای امنیت بوده است می كوشید ورود غیر قانونی نظامیان انگلیسی به آب های ایران را تحت الشعاع قرار دهد. مفاهیمی با معنای حقوقی و سیاسی خاص همچون «اعترافات تلویزیونی»، «بازجویی» و «به گروگان گرفته شدن» در توصیف بازداشت نظامیان انگلیسی نیز به صورت هدفمند در گزارش های این رسانه تكرار می شد.
۴) قرینه سازی
سرویس جهانی بی. بی. سی در پرداختن به اخبار بازداشت نظامیان انگلیسی در آب های ایران از الگوی بررسی تطبیقی بهره گرفت این رسانه در پرداختن به این موضوع در مواردی این موضوع را با مساله تسخیر لانه جاسوسی آمریكا مقایسه می كرد. این در حالی است كه این دو موضوع به لحاظ ماهیت با هم تفاوت داشته و نمی توان این دو رویداد را با الگوهای حقوقی و سیاسی مشابه تحلیل كرد. در واقع اگر بخواهیم ورود غیر قانونی نظامیان انگلیسی به آب های سرزمینی ایران را از منظر حقوق بین المللی بررسی كنیم چیزی جز تجاوز به آب های ایران نمی توان به آن اطلاق كرد.
۵) پیوند سازی
سرویس جهانی بی. بی. سی به گونه ای هدفمند موضوع بازداشت نظامیان انگلیسی را با مساله هسته ای و به طور مشخص تصویب قطعنامه ۱۷۴۷ ربودن دیپلمات های ایرانی در اربیل و. . پیوند می زد و در این چهارچوب گزاره های تبلیغی مورد نظر خود را برای سیاسی جلوه دادن بازداشت نظامیان انگلیسی القا می كرد. این رسانه در گزارش های تحلیلی خود به گونه ای غیر مستقیم و با بهره گیری از تكنیك تبلیغی محتوازدایی بازداشت نظامیان انگلیسی را اقدامی هدفمند و برنامه ریزی شده از سوی ایران می خواند و می كوشید این موضوع را تا سطح بحرانی
بین المللی بالا ببرد. درخواست انگلیس از شورای امنیت برای واكنش به مساله بازداشت نظامیان انگلیسی نیز در این راستا قابل ارزیابی است.
۶) تكنیك ترحم سازی
سرویس جهانی بی. بی. سی در فضاسازی درباره بازداشت نظامیان انگلیسی در آب های ایران به گونه ای عمل كرد كه این اقدام به تدریج در ذهن مخاطب مغایر با موازین انسانی تلقی شود. این در حالی است كه علت اصلی وقوع این رویداد یعنی تجاوز نظامیان انگلیسی به آب های ایران به گونه ای در چهارچوب گزارش های این رادیو تحریف، سانسور و حذف شده و در واقع به حاشیه می رفت.
این رسانه همچنین با انعكاس هدفمند و غیر واقعی اخبار مربوط به اعتراف نظامیان انگلیسی به ورود غیر قانونی به آب های ایران فضای مبهم و در عین حال عاطفی را ترسیم می كردند كه مخاطب برخورد غیر انسانی با نظامیان انگلیسی را برداشت كند. در واقع انگلیس به جای عذرخواهی از اقدام نظامیان خود در ورود به آب های ایران با رسانه ای كردن این موضوع و تلاش برای بین المللی كردن آن می كوشید اصل موضوع یعنی تجاوز نظامیان انگلیسی به آب های ایران را در حاشیه قرار دهد.
۷) تكنیك ایجاد تفرقه
سرویس جهانی بی. بی. سی با استفاده از تكنیك تبلیغی ایجاد تفرقه ضمن ایجاد مرزبندی و جناح بندی های كاذب و ساختگی مدعی منافع گروه های مختلف در ایران از بازداشت نظامیان انگلیسی بود و به صورت هدفمند می كوشید نظامیان ایران را مسوول بازداشت نظامیان انگلیسی معرفی كند و برای تسهیل القای این ادعا به ربودن دیپلمات های ایران در اربیل اشاره می كرد و با ادعای این كه آنان از مسوولان سپاه قدس بوده اند.

منبع : روزنامه جوان