نگاهی به شورای شهر تهران از آغاز تا کنون

۱۷ اسفند سال ۱۳۷۷ وقتی پس از سال های طولانی یکی دیگر از بند های قانون اساسی محقق شد و شورا های شهر و روستا با مشارکت گسترده مردم در انتخابات تشکیل گردید، هیچ کس گمان نمی کرد که این نهاد مردمی به یکی از عناصر مهم سیاسی در کشور تبدیل شده و ایفاگر نقشی اساسی در صفحه جراید کشور گردد.در آن انتخابات اصلاح طلبان قدرت شوراها را در بسیاری از شهر ها و روستا های کشور، بخصوص تهران در دست گرفتند.
▪ تنش:
اما دیری نپایید که درگیری شدیدی در شورای شهر تهران آغاز شد. این درگیری چنان شدت گرفت که حتی تعویض شهرداران هم نتوانست آتش آن را خاموش کند و سرانجام در آخرین ماه های پایانی عمر شورای نوپای تهران، دولت رای به انحلال آن داد.
▪ ترور:
از دیگر ویژگی های بارز شورا ها در این دوران ترور رئیس شورای شهر تهران بود.سعید حجاریان به عنوان یکی از چهر ه های موثر اصلاح طلبان، در زمانی که رئیس جمهور در خارج بسر می برد، هدف تیر مستقیم قرار گرفت و تحولات فراوانی را در عرصه سیاسی کشور به وجود آورد به گونه ای که در تاریخ جمهوری اسلامی برای نخستین بار یک چهره برجسته سیاسی نظام توسط گرایش دیگری در درون نظام ترور شد.حاصل این وقایع دلسردی مردم از مشارکت در عرصه مدیریت شهری بود.
▪ این گروه گمنام:
چهار سال پس از نخستین دوره انتخابات شورا های شهر، در دومین انتخابات آن، اصلاح طلبان به جای ائتلاف به انشقاق رسیدند. لیست های انتخاباتی متنوع شد.زنگ رای گیری نواخته شد. محافظه کاران امیدی به پیروزی نداشتند.
اما حضور مردم سرد و مایوسانه بود و این بارقه امیدی برای آنها بود. محافظه کاران پس از اطمینان از حضور کم رنگ مردم در انتخابات، بعد از ظهر همان روز یاران خود را بسیج کردند و اینگونه بود که به فتح سنگر شورای شهر نائل آمدند. این سنگر بنایی شد که پس از آن توانستند با ترفند های خود مجلس و ریاست جمهوری را نیز از آن خود کنند.
در پی شمارش آرای انتخابات شورای شهر تهران مشخص شد که گروهی پیروز آن گشته اند که هیچکس از مردم تا کنون نام آنها را نشنیده بود و از سوابق کاری آنها خبر نداشت. در میان این جمع ۱۵ نفره تنها رسول خادم قهرمان کشتی جهان و مهدی چمران برادر شهید مصطفی چمران برای مردم نامی آشنا داشتند.
▪ استاندار سابق:
با تشکیل شورای دوم شهر تهران، یکی از استانداران سابق ناطق نوری به نام محمود احمدی نژاد که بانی تشکیل تیم آبادگران -گروه پیروز انتخابات بود- شهردار تهران شد. تا وقتی که احمدی نژاد شهردار بود، همبستگی آهنین میان شورا و شهرداری برقرار بود.
اما هنگامی که احمدی نژاد از خیابان بهشت به کاخ ریاست جمهوری رفت، آرام آرام اختلافات درون شورای شهر علنی شد. محور این اختلافات نیز میزان نزدیکی و دوری اعضای شورای شهر به نظرات رئیس جمهور درباره شهرداری بود.
▪ آواز جدایی:
تحلیلگران دلایل متعددی را برای بروز این اختلافات برشمرده اند، اما آنچه ظاهر قضایا نشان می دهد حاکی از آن است که اکثریت شورا با دخالت رئیس جمهور در امور شهرداری مخالف بود. از همین روی آنها حاضر نشدند نظر احمدی نژاد را برای پذیرش مهندس علی آبادی به عنوان جانشین خود در شهرداری قبول کنند(علی آبادی بعدا رئیس ورزش کشورشد).
از آن پس شورای شهر تهران به دو گروه هشت و هفت نفره تقسیم شد که دسته اول را مخالفان دخالت های رئیس جمهور در امور شهرداری تشکیل می دادند. این گروه توانستند رقیب احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری، یعنی محمد باقر قالیباف، را به رغم مخالفت صریح رئیس جمهور به خیابان بهشت بفرستند.
▪ زبان ها باز شد:
اختلافات در شورای شهر فقط مختص به انتخاب قالیباف نبود. چرا که او سرانجام با هشت رای مثبت در مقابل هفت رای منفی توانسته بود شهردارشود.
این اختلافات در عرصه های دیگر هم بروز کرد. به عبارتی تا زمانی که احمدی نژاد شهردار بود، اعضای شورای شهر هرگز سخنی از تفاوت سلیقه ها و خطاهای شهرداری به زبان نمی آوردند و شورای شهر از بی خبرترین حوزه های خبری برای روزنامه نگاران بود به گونه ای که حتی بر خلاف رویه های معمول بسیاری از جلسات آن بدون حضور مستمع برگزار می شد. اما با تبدیل شورا به گروه اکثریت و اقلیت حرف و حدیث ها به بیرون درز کرد.
▪ بحث هیجان انگیز منوریل:
یکی از این موارد ماجرای داغ منوریل بود.احمدی نژاد در زمانی که شهردار بود طرح احداث منوریل در تهران را، به رغم مخالفت های صریح کارشناسان دنبال کرد و برای آن بودجه ای نیز از شورا گرفت. شوراییان نیز از این طرح حمایت می کردند.
احمدی نژاد مدعی بود که این طرح می تواند بار ترافیکی شهر تهران را کاهش داده و هزینه احداث آن نیز معقول است. در مقابل کارشناسان امور شهری و ترافیکی می گفتند که این طرح در جهان شکست خورده و سال ها است که هیچ کشوری سراغ آن نمی رود و در کشور هایی هم که سابقا منوریل داشتند، نه تنها به توسعه آن مبادرت نکردند بلکه اکنون از آن فقط به عنوان یک پدیده فانتزی و برای جذب توریست استفاده می کنند.
احمدی نژاد و اعضای شورا با این استدلال مخالف بودند و اظهار می داشتند که مطالعات کارشناسانه روی این طرح صورت گرفته و به همین منظور کلنگ احداث نخستین خط منوریل را در فلکه صادقیه تهران به زمین زدند. هرچند که این افتتاح فقط در حد کلنگ زدن باقی ماند.اما ناظران بیرونی در خصوص اصرار احمدی نژاد نظر دیگری داشتند.
▪ فقط به خاطر محسن:
آنان می گفتند که وی دلخوشی از خانواده اکبر هاشمی رفسنجانی ندارد ولی پس از آنکه نتوانست دلیلی برای برکناری محسن هاشمی فرزند ارشد اکبر هاشمی از مدیریت مترو پیدا کند، قصد دارد با راه اندازی منوریل عملا فعالیت او را محدود کرده و بودجه های لازم برای مترو را در پروژه منوریل مصرف کند.
▪ طرحی در یک ورقه A۴:
مدتی بعد از اینکه اختلافات هواداران احمدی نژاد و مخالفان آن در شورا بالا گرفت، یکی از اعضای شورای شهر در مخالفت با طرح احداث منوریل گفت که احمدی نژاد در زمانی که شهردار بود یک ورقه A۴ آورد و گفت این طرح احداث منوریل است و اعضای شورا به جهت اعتمادی که به وی داشتند این طرح را تصویب کردند.
سپس از سوی اعضای شورای شهر مطرح شد که شهردار سابق برای تحقق آرزوی خود در راه اندازی منوریل به یک موسسه که قرار بود مجری طرح باشد انبوهی تراکم به عنوان آورده شهرداری داده است تا با فروش آن بتواند عملیات اجرایی منوریل را آغاز کند.
موضوع مترو و منوریل هنوز از موارد جدی اختلاف نظر میان شورای شهر تهران و رئیس جمهور احمدی نژاد است. محبوب رئیس گروه اکثریت می گوید؛ چرا با توجه به استقبال چشمگیر مردم از مترو و تاثیر آشکار آن در کاهش بار ترافیکی بودجه طرح های توسعه مترو از سوی دولت پرداخت نمی شود.
آنها می گویند دولت آقای احمدی نژاد برای طرح منوریل بدون اینکه طرح مصوب داشته باشد حدود ۱۵۰ میلیون دلار بودجه اختصاص داده است اما در مقابل بودجه مترو را به فاینانس(وام گرفتن از خارج) گره زده است. آنان می گویند در شرایط فعلی کشور، اولا امکان مشارکت خارجی در سرمایه گذاری برای مترو تهران بسیار بعید است از سوی دیگر اگر هم چنین امکانی باشد بروکراسی اداری برای باز کردن LC به گونه ای است که تا رسیدن پول لازم به تهران و مترو، سال ها وقت لازم است.
آنها می گویند این وضعیت و تنگنا برای مترو تهران در شرایطی رقم خورده است که بر اساس تبصره ۱۳ منابع ریالی برای توسعه حمل و نقل عمومی پیش بینی شده که می توان از آن در جهت گسترش مترو استفاده کرد.
▪ ماجرای ۳۵۰ میلیارد تومانی:
یکی دیگر از اختلافات شورای شهر با احمدی نژاد به موضوع کشف ۳۵۰ میلیارد تومان هزینه های فاقد سند در دوران مدیریت وی در شهرداری مربوط است. موافقان احمدی نژاد در شورای شهر مدعی هستند که هزینه های فاقد سند(هزینه هایی که طرح مصوب برای آنها وجود ندارد) در همه دوران های شهرداری وجود داشته و شهردار بر اساس ضرورت کاری بودجه هایی را به امور مختلف اختصاص داده است. اما مخالفان احمدی نژاد در شورا بر این نظر هستند که این رقم چنان بالاست که نمی تواند برای طرح ها و موضوعات کوچک خرج شده باشد و باید رد هزینه های آن جایی مشخص شده باشد.
▪ ضرورت فراموشی:
این موضوع بعد از مدتی به فراموشی سپرده شد و دیگر کسی پیگیر آن نشد. اما مخالفان احمدی نژاد می گویند که شاید بخشی از این پول در تبلیغات انتخاباتی احمدی نژاد برای انتخابات ریاست جمهوری هزینه شده باشد.
▪ بحث شیرین ازدواج:
یکی دیگر از موضوعات مورد مناقشه و بحث در مورد دوران شهرداری احمدی نژاد و شورای شهر دوم تهران موضوع پرداخت وام های ازدواج به جوانان بود.
احمدی نژاد به عنوان شهردار این موضوع را مطرح و سپس مجوز آن را از شورای شهر گرفت. وی می گفت قصد دارد به این طریق به جوانان مجرد برای تشکیل خانواده کمک کند و به این ترتیب وعده وام یک میلیون تومانی به آنان داد و گروهی نیز از این وام استفاده کردند.

علی مستعار

منبع : روزنامه کارگزاران