ماسوله، نگینی در گیلان

ماسوله شهر آبشارهای زیبا و منحصر بفرد همچون نگینی در قلب گیلان است و به عنوان نماینده كشور ایران در طرح میراث فرهنگی و گردشگری یونسكو از بین ۸ كشور آسیای میانه و هیمالیا انتخاب شد.
شهرك تاریخی ماسوله با وسعت ۱۶۰ كیلومتر مربع در غربی‌ترین ناحیه استان گیلان، در ۶۰ كیلومتری جنوب غربی رشت و ۲۵ كیلومتری غرب فومن واقع و ارتفاع آن از سطح دریا، ۱۰۵۰ متر است.
اهمیت شهر ماسوله در وضع ساختمانی و معماری سنتی آن است. ماسوله روی دامنه كوهی است كه خانه‌های آن روی هم قرار گرفته‌اند و گذرگاه عمومی از پشت بام خانه‌ها می‌گذرد.
زبان و گویش مردم ماسوله، تالشی است كه در آن از كلمات روسی، تركی، عربی، فارسی و گیلكی استفاده می‌شود.
دهكده ماسوله به ۵ منطقه كش سربالا، كش سرپایین، مسجدبر، اسدمحله و خانه بر تقسیم می‌شود.
این شهرك تاریخی دارای دو حمام و سه كاروانسرا و ۴۰۰ دكان است. آب و هوای با طراوت كوهستانی زمینه رشد پوشش جنگلی نظیر انواع توسكا، گردو و فندق را فراهم آورده و وجود آبشارها و چشمه‌های متعدد در اطراف ماسوله طبیعت زیبای آن را دو چندان كرده است.
كوه‌های ماسوله سرشار از معادن آهن، كوارتزیت، چینی، كریستالین، روی و سرب است كه به علت وجود همین معادن در زمان فتحعلی شاه گلوله‌های توپخانه ایران در ماسوله ساخته می‌شد.
در خصوص چگونگی به وجود آمدن ماسوله روایات بسیاری وجود دارد، از جمله معروف است در زمان مختار كه به تعقیب قاتلان امام حسین(ع) كوشش می‌كردند كسانی از ساكنان موصل و كركوك به كوهستان‌های غرب گیلان آمدند، افرادی كه اهل موصل بودند، ماسوله را ساخته و آنان كه اهل كركوك بودند، كرگانرود را بنا نهادند و یا در نسخه خطی تاریخ سالوك معلم آمده كه پس از شكست سالوك در پای قلعه شمیران ۲ نفر از شاگردان او كه دو برادر به نام‌های عینعلی و زینعلی بودند، به ماسوله آمدند و اهالی كوهستان را به دین اسلام مشرف كردند.
بعدها پس از مرگ این دو برادر، مردم گرد این قبور جمع شده و كم‌كم ماسوله به وجود آمده است.
محدودیت كشاورزی ماسوله، مردم را به دامداری و صنایع دستی سوق داده از این رو، فعالیت‌هایی مانند آهنگری، چموش دوزی و تولید محصولات و ابزار فلزی مانند بیل، داس، گاوآهن، تیر، چاقو، قیچی و همچنین گلیم بافی، جاجیم بافی و جوراب بافی جزو مشاغل اصلی مردم ماسوله است.
مشتریان اصلی این كالاها مسافرانی هستند كه همه ساله در ایام تعطیلات برای بازدید از شهر تاریخی ماسوله به آنجا می‌روند.
● جاذبه‌های تاریخی و گردشگری ماسوله
آبشار ماسوله‌خان با ارتفاع بیش از ۲۰ متر، آبشار لارچشمه، آبشار خرم بو، چشمه آب معدنی زمزم (دارای آهن و طعم تلخ است كه اهالی منطقه آن را با شكر مخلوط كرده و برای درمان بیماری‌های ریوی و گوارشی مصرف می‌كنند)، چشمه آب معدنی علی زاخوانی (دارای بیكربنات بوده و در درمان ناراحتی‌های جهاز هاضمه مؤثر است)، غار بوزخانه معروف به غار یخكون (به معنی برفخانه) است، رودخانه پلنگ ور و پارك ماسوله.
● صنایع دستی و سوغات
انواع چاقو و ابزارهای فلزی، چاروق دوزی، گیوه و چموش دوزی، گلیم بافی، بافت جوراب، دستكش و عروسك های پشمی، روفرشی و دمپایی، اگردك (شیرینی محلی) و گلپر.

منبع : خبرگزاری فارس