تورم و مصرف کنندگان

این روزها اظهار نظر درباره افزایش سطح عمومی قیمت ها به امری متعارف و مطرح در بین طبقات مختلف مردم مبدل گردیده است. دلیل آن هم تا حدود زیادی مشخص است. مردم برای گذراندن ایام خود ناگریز از انتخاب کالا و خدمت و تقاضا برای آنها هستند و لذا با همه وجود افزایش قیمت ها را احساس می کنند. تولید کنندگان نیز برای اینکه تولید خود را سرو سامان دهند ناچارند نهاده های تولید را خریداری کنند و آن ها هم در صورت افزایش قیمت متوجه می شوند هزینه های تولید آنان افزایش یافته است و لذا ناچار هستند محصولات خود را هم با قیمت بالاتری عرضه کنند .
البته غیر از این دو گروه، طبقات دیگری هم درباره قیمت اظهار نظر می کنند که هر چند در یکی از دو گروه تقاضا کننده و عرضه کننده جا می گیرند لیکن مقاصد و اهداف متفاوتی را دنبال می کنند که پیگیری آن اهداف نیز در وضعیت قیمت ها تاثیر گذار است.
با توجه به شرایطی که کشور در آن به سر می برد و در آستانه تصمیم گیری درباره بودجه سال ۱۳۸۶، بنظر می رسد همه کسانی که بنحوی با افکار عمومی و تصمیم گیری و اعمال نظر و همچنین تولید دیدگاه و ایده سروکار دارند باید در فراهم آوردن شرایط برای ایجاد محیط متفاوتی از آنچه فعلا درباره سطح عمومی قیمت ها وجود دارد همکاری و فداکاری کنند. در اینجا به ذکر پاره ای از عناصر موثر در تغییر شرایط می پردازیم و بر نقش مطبوعات و بخصوص رسانه ملی این ارتباط تاکید فراوان داریم :
بدون تردید بخش عمده ای از تورم موجود معطوف به وجوی تقاضای موثر است که در بازار کالاها و خدمات وجود دارد. بدیهی است نقدینگی موجود در اختیار اقشاری از مردم این تقاضا را تشدید می کند و به صاحبان خود این اجازه را می دهد که کالاها و خدماتی که عرضه آن متناسب با عرضه نیست را با پرداخت پول بیشتر، به مصرف خویش اختصاص داده و در نتیجه قیمت ها افزایش می یابد. بواسطه این شیوه تعامل، مصرف کنندگانی که امکان پرداخت قیمت های افزایش یافته برای کالاها و خدمات مذکور را ندارند احساس گرانی بی رویه و طاقت فرسا می کنند. در این ارتباط همه مصرف کنندگان باید بپذیرند که درست است که استفاده از انواع کالاها و خدمات در هر فصل و دوره زمانی برتنوع سبد خانوار می افزاید و رضایت خاطر بیشتر و رفاه افزون تری را به ارمغان می آورد، لیکن واقعیت قضیه این است که آنها نباید مقدمتا الگوی معینی برای خویش تعریف کنند و در این تعریف کاری به قدرت خرید خویش نداشته باشند و آنگاه در هنگام افزایش قیمت کالاهای مورد نظر که در الگوی مصرفی آن ها وجود دارد به زحمت ناشی از افزایش قیمت بیفتند و در این ارتباط همه کس و همه جا را مسوول بدانند که چرا قیمت ها افزایش یافته است.
در این ارتباط بدیهی است گوجه فرنگی در فصل زمستان کمتر و لذا عرضه آن با محدودیت مواجه است و بطور طبیعی قیمت آن می تواند بطور غیر متعارف بالا رود .
در چنین شرایطی بهترین روش کاهش تقاضا و حتی الامکان جایگزین کردن محصولات دیگر برای آن است. بسیاری از کالاها و خدمات را می توان با کاهش تقاضا برای مدتی کم، مشمول کاهش قیمت کرد. این نقش مصرف کننده است و از دولت در این زمینه کاری ساخته نیست. نمی توان از دولت انتظار داشت که در تنظیم بازار همه نوع محصولات، صرف نظر از اینکه اساسی و یا غیر اساسی است دخالت نماید. البته بدون شک توجه داریم که بخشی از کالاها و مسکن مشمول این قاعده نمی شوند و تقاضا برای آن ها بخصوص از ناحیه کسانی که بی سرپناه هستند اجتناب ناپذیر است.
همه نکته این مکتوب آن است که در اقتصاد این مصرف کننده است که دارای یکی از موثرترین نقش ها در تعیین قیمت است و اساسا بهمین دلیل از "تورم ناشی از فشار تقاضا" صحبت می کنیم. کافی است مصرف کنندگان به این مهم توجه نمایند که در اقتصاد منفعل و برکنار نیستند. آنان هستند که عرضه کنندگان را به تولید کالاها و خدمات معین سوق می دهند و دارای نقش فعال و موثر هستند. لذا کافی ست در الگوی مصرفی خود انعطاف پذیری را وارد کنند و تصمیم بگیرند که با خارج کردن موقتی برخی کالاها و خدمات مصرفی که مشمول افزایش قیمت شده اند نسبت به تعدیل قیمت از طریق کاهش تقاضا اقدام نمایند . نقش مطبوعات و رسانه ملی در این زمینه قابل توجه خواهد بود.

دکتر حسن سبحانی

منبع : خبرگزاری ایسنا