رهایی از نفت

هر ساله جهان معادل یك مایل مكعب نفت مصرف می‌كند كه قیمت آن بالغ بر ۲ هزار میلیارد دلا‌ر است. نفت و خودروسازی بزرگ‌ترین و مستحكم‌ترین صنایع جهان هستند. حدود نیم قرن است كه نفت بین دو مساله كارآیی و سوخت جایگزین گرفتار است. در سال ۱۸۵۰ اكثر خانه‌های آمریكا به كمك روغن نهنگ روشن می‌شد. تا ۱۹۸۵ و درست قبل از آنكه نفت در پنسیلوانیا كشف شود ۸۵ درصد بازار سوخت روشنایی در دست رقبای سطح پایین بود.
به نظر می‌رسد در ۲۰۰۷ نیز روش‌هایی كه طی ۳۰ سال اخیر برای حفظ و جایگزینی نفت پیش‌رو قرار گرفته است بازار مستحكم نفت را سست كند. تغییر در صنعت خودروسازی زمان‌بر است. بدین معنا كه تولید ۵۰۰ هزار خودرو دوگانه‌سوز حدود یك دهه زمان لا‌زم داشته است. در سال ۲۰۰۷، ۲۰ مدل جدید خودروهای دوگانه‌سوز به بازار آمریكا سرازیر خواهد شد و بالا‌خره كارایی عملكرد، عمده‌ترین و مستحكم‌ترین اولویت طراحان خودرو به منظور حفاظت نفت خواهد شد. سوخت‌های زیستی نیز به نوبه خود با توجه به رهایی برزیل در ۲۰۰۶ از نفت و نیز دستیابی سوئد به جایگزین نفت در ۲۰۲۰ با ضریب رشد دورقمی روبه‌رو بوده است. حدود ۹۴ درصد ذخایر نفتی در كنترل دولت‌هایی است كه یا اندازه آن را نمی‌دانند و یا آن را اعلا‌م نمی‌كنند، ولی صرف‌نظر از میزان نفت موجود باید در حفاظت آن كوشید زیرا این كار از خرید نفت به صرفه‌تر است. همه‌روزه ماشین‌های مدرن مقادیر هنگفتی سوخت به علت قدیمی بودن ساختار اصلی‌شان مصرف می‌كنند در حالی كه فقط ۲/۳ درصد آن صرف وزن راننده می‌شود. خودروهای فوق‌سبك با كارایی سه‌گانه در سال ۲۰۰۰ طراحی شد و هزینه تولید را در صرفه‌جویی مصرف سوخت طی یك‌سال در اروپا و ژاپن و طی دو سال در آمریكا به علت ارزان بودن قیمت نفت بازپرداخت كرد. در ۲۰۰۷ قرار است كه چنین طرح‌هایی روانه بازار شود و این خودروها فقط در آمریكا روزانه باعث صرفه‌جویی ۸ میلیون بشكه نفت معادل با كشف و بهره‌وری از معدنی پایا‌ن‌ناپذیر مانند عربستان سعودی در منطقه دیترویت می‌شود.
تویوتا به نوبه خود در ۲۰۰۷ به عنوان پیشرو در تولید خودروهای دوگانه‌سوز كارا ظهور خواهد كرد كه در مسافت‌های كوتاه از نیروی الكتریكی و در مسافت‌های طولا‌نی از سوخت نفتی استفاده خواهد كرد و به نوبه خود میزان صرفه‌جویی قبلی را در مدل ‌Prius به دو برابر خواهد رساند. در مرحله بعد ساختار خودرو سبك خواهد شد و صرفه‌جویی سوخت در آن به دو برابر خواهد رسید. اگر این خودرو با سوخت زیستی به حركت درآید، آنگاه صرفه‌جویی در میزان مصرف سوخت به چهار برابر خواهد رسید و به ۳۰ برابر معمول روزانه بالغ خواهد شد. آیا این داستان ما را به یاد مصرف روغن نهنگ نمی‌اندازد؟ قیمت نفت پایین خواهد آمد ولی صرفه‌جویی آن را ارزان‌تر خواهد ساخت. بهره‌وری كامل از فناوری در تمام زمینه‌ها قیمت هر بشكه سوخت در آمریكا را به یك‌چهارم قیمت آن در ۱۹۷۵ خواهد رساند. یعنی به طور متوسط به ۱۲ دلا‌ر خواهد رسید. صرفه‌جویی در گاز طبیعی و سوخت زیستی پیشرفته باید جایگزین تفاوت ۱۸ دلا‌ر در قیمت هر بشكه نفت شود. بدین ترتیب سوخت مصرفی آمریكا در ۲۰۴۰ با بشكه‌ای ۱۵ دلا‌ر یعنی یك‌پنجم قیمت آن در ۲۰۰۶ تامین شود و معنای آن رهایی از نفت، كاهش ۴۲ درصدی تولید جهانی دی‌اكسید كربن و سودآوری تجارت خواهد بود. چنین تغییری هم‌اكنون راهبردهای رقابتی را شكل می‌دهد. روش‌های جدید كه بازگشت سریع پول را میسر می‌سازد باعث می‌شود كه یا تفكر مدیران تغییر یابد یا خود آنها كنار بروند. مدیرعامل جدید شركت فورد كه راهبرد صرفه‌جویانه او در بوئینگ، كه از ایرباس پیشی گرفته است، بهره‌وری از مواد فوق‌سبك را در نظر دارد و منجر به تلفیق و طرح‌های پیشرو گشته به نحوی كه ۵۰ درصد ساختار بوئینگ ۷۸۷ از مواد تركیبی پیشرفته تشكیل شده است.
‌● نهضت سبز در پنتاگون
در واشنگتن، پنتاگون كه بزرگ‌ترین خریدار نفت و انرژی تجدیدپذیر است در ۲۰۰۷ بحث‌های بسیاری را راجع به رهایی از نفت مطرح خواهد ساخت. علت آن نه فقط حكومت دموكرات‌های طرفدار آزادی و گاه خواهان به راه انداختن عدم ثبات و درگیری است بلكه خطر و هزینه محموله‌های آسیب‌پذیر سوخت است كه به‌راحتی در معرض بمب‌های جاده‌ای هستند و این امر رهبران نظامی را قانع خواهد ساخت كه روش‌های فوق‌كارا و نیازمند به لجستیك سوختی كم‌حجم‌تر را به كار گیرند كه توانایی جنگ‌های طولا‌نی‌مدت گسترده را میسر سازد. این تغییر راهبرد نه‌تنها جان صدها نفر انسان و ده‌ها میلیارد دلا‌ر را سالا‌نه حفظ خواهد كرد بلكه راهبردهای فناوری كلیدی مانند مواد فوق‌سبك را تسریع خواهد ساخت كه كارایی خودروهای شخصی، كامیون‌ها و هواپیماها را سه برابر می‌سازد و یادآور ایجاد اینترنت و صنایع جت و ریزتراشه توسط مراكز تحقیق و توسعه ارتش خواهد بود. در نتیجه پنتاگون پیشرو آمریكا و جهان در رهایی از نفت است و كسی با این مساله به مبارزه برنخواهد خاست.
این مساله نگاه جهان به آمریكا را در كشورهای صاحب نفت و بدون نفت به نحو مشابهی تغییر خواهد داد و ربطی به انگیزه‌های داخلی در مورد نفت ندارد و این امر آرزوهای پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، را كه بتواند مصرف‌كنندگان نفت را تحت فشار قرار دهد به یأس مبدل خواهد ساخت. تصمیم سال ۲۰۰۵ چین در صرفه‌جویی انرژی به عنوان اولویت برتر به ثمر خواهد نشست. شواهد قطعی روشن خواهد ساخت كه ثبات آب و هوای زمین نه‌تنها هزینه‌بر نیست بلكه سودآور خواهد بود، زیرا صرفه‌جویی در نفت ارزان‌تر از خرید آن است. با فراگرفتن این نكته كه با صرفه‌جویی در سوخت ساختمان‌ها، كارخانه‌ها و خودروها فعال شوند و بازار و جامعه دارای انگیزه صرفه‌جویی در انرژی باشد می‌توان جهانی غنی‌تر، خنك‌تر، عادلا‌نه‌تر و سالم‌تر را بنیانگذاری كرد.

آموری لونیز
مترجم: بهشته شریف
منبع: اكونومیست

منبع : روزنامه اعتماد ملی