جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

کلیات بیماریها و مشکلات خواب در دوره ‏کودکی


کلیات بیماریها و مشکلات خواب در دوره ‏کودکی
مشكلات خواب كودكان یكی از شایعترین علل مراجعه پزشكی والدین به پزشك متخصص كودكان است. كودكی كه با سختی به رختخواب می رود یا به دفعات زیادی در طول شب بیدار می شود تا حد زیادی سبب مزاحمت خانواده می شود. مطالعه بیماریهای خواب در كودكان نشان می دهد كه این بیماریها در كودكان تفاوت قابل توجهی با بیماریهای خواب بزرگسالان ندارند؛ با این وجود مشكلات خواب كه طبق تعریف الگوهای خوابی كه باعث عدم رضایت والدین، كودك یا پزشك می شود در سنین كودكی بسیار بیشتر از بیماریهای خواب شایع می باشند.
تشخیص خواب بیمارگونه خیلی سخت است چرا كه در مراحل تكاملی كودكان، اختلافات قابل توجهی در الگوهای خواب وجود دارد، بطور مثال بیدار شدن مكرر یك شیر خوار ۲ ماهه در طول شب غیر طبیعی تلقی نمی شود ولی در یك كودك ۲ ساله غیر طبیعی است. از طرف دیگر تعریف مشكل خواب بسیار سخت تر است چرا كه آستانه تحمل خانواده ها نسبت به عادتهای خواب كودكان متفاوت است، بطور مثال آنچه كه برای یك خانواده مشكل محسوب می شود ممكن است برای خانواده دیگر حالتی عادی تلقی شود.
كمك به یك خانواده در حل مشكل خواب كودكشان باید یكی از توانائیهای اصلی پزشك كودكان باشد و گرفتن یك شرح حال دقیق ارزش صرف وقت را دارد.
● خواب طبیعی در كودكان چگونه است؟
خواب در شیرخواران كاملا با خواب بزرگسالان متفاوت است. در شیرخواران كمتر از ۶ ماه مرحله خواب REM (مرحله فعال خواب كه در آن حركات سریع چشمها اتفاق می افتد) حدود ۵۰ درصد از زمان خواب آنها را تشكیل می دهد در حالیكه در بزرگسالان این مرحله فقط ۲۰ درصد زمان كل خواب را شامل می شود. در شیر خواران خواب با یك مرحله فعال REM شروع می شود، بر خلاف بزرگسالان كه حدود ۹۰ دقیقه پس از به خواب رفتن وارد مرحله REM می شوند. مرحله REM در شیرخواران به دفعات بیشتری در چرخه خواب تكرار می شود، در نتیجه چرخه های خواب شیرخواران كوتاهتر است. تا حدود ۶ ماهگی مرحله REM غیرفعال (كه به آن خواب آرام یا نامعین نیز گفته می شود) را نمی توان به ۴ مرحله الكتروانسفالوگرافیكی كه در الگوی خواب بالغین دیده می شود تقسیم بندی نمود.
در حدود ۶ ماهگی ساختار خواب یك كودك شبیه یك بزرگسال می شود؛ یعنی پس از یك دوره تثبیت اولیه كه حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می كشد شیر خوار از مرحله ۱ خواب غیرفعال Non-REM به مرحله ۳ یا ۴ وارد می شود، ممكن است كه دوباره شیرخوار به مرحله ۱ باز گردد و چرخه خواب وی تكرار شود یا پس از ۱ تا ۲ چرخه خواب غیرفعال NREM یعنی پس از ۶۰ تا ۹۰ دقیقه شیرخوار وارد مرحله REM می شود. در یك سوم اولیه زمان خواب شب شیرخوار بیشتر در خواب عمیق می باشد یعنی مراحل ۳ و ۴ NREM. در نیمه دوم خواب شب بیشتر مراحل ۲ NREM و REM دیده می شوند.
در نوزادان مدت زمان خواب بطور تقریبا مساوی در بین شب و روز تقسیم می شود. به تدریج در طول سال اول زندگی خواب شبانه یكپارچه می شود یعنی خواب شبانه به صورت دوره زمانی خواب واحد بدون وقفه می شود و خواب هنگام روز نیز به تدریج تا ۳ سالگی كاهش می یابد. از حدود ۴ سالگی به بعد بیشتر كودكان نیاز به خواب هنگام روز ندارند و پس از آن نیز به تدریج نیاز به خواب شبانه كاهش پیدا می كند بطوریكه در حدود نوجوانی نیازهای خواب یك نوجوان شبیه بزرگسالان می شود.
● مشكلات تا چه زمانی ادامه می یابد؟
والدین مشتاق هستند كه بدانند بالاخره چه وقتی فرزندشان در تمام طول شب خواهد خوابید. تحقیقات انجام شده در این زمینه پاسخهای گوناگونی را بهمراه داشته است چرا كه
الف)جمعیتهای مختلفی مورد آزمون قرار گرفته اند،
ب) تعاریف متفاوتی برای بیدار شدن در طول شب استفاده شده و
ج) روشهای گوناگونی برای بدست آوردن نتایج بكار برده شده اند.
بعنوان یك قاعده؛ ۱۰۰ درصد نوزادان در طول شب بیدار می شوند و به تدریج تا ۶ ماهگی بیدار شدنهای شبانه به ۲۰ تا ۳۰ درصد كاهش می یابد. خوابیدن در طول شب شاخصی است كه پس از رسیدن به آن بطور همیشگی حفظ نمی شود بطور مثال كودكانی كه تا بحال در طول شب می خوابیدند ممكن است بعلت عوامل اجتماعی دچار بیخوابی و مشكل بیدار شدن در طول شب بشوند كه این حالت جزئی از تكامل مراحل خواب آنها نمی باشد.
مطالعات مقطعی نشان می دهند كه بیدار شدن در طول شب در سالهای اولیه كودكی شایع است. تقریبا حدود ۱ نفر از هر ۳ كودك تا سن ۴ سالگی به بیدارشدن در طول شب ادامه خواهد داد و برای خوابیدن مجدد نیازمند كمك والدین است.
● خلاصه ای از مشكلات خواب بر حسب سن و راه حلهای پیشنهادی
سن/ اختلال/ راه حل پیشنهادی
بدو تولد تا ۴ ماهگی/ بیدار شدن مكرر در طول شب و شیرخوردن جزئی از تكامل شیرخوار هستند/
۴ تا ۱۲ ماهگی /بیدار شدن در طول شب/ عدم اعتنای هدفمند، بیدار كردنهای زمان بندی شده /
/تقاضای شیر خوردن هنگام شب/ افزایش فواصل شیردادن، كاهش حجم و مدت زمان شیردهی و دادن شیر رقیق شده
۲ تا ۴/ سالگی اختلالات شروع و تداوم خواب /عادتهای مطلوب زمان خواب، اشیاء دارای بار عاطفی، نظام پاداش، ایجاد محدودیتهای محكم، گذرنامه هنگام خواب/
۳ تا ۸ سالگی /راه رفتن شبانه /دادن اطمینان به والدین، بیداركردنهای زمان بندی شده، و استفاده از دارو در موارد شدید /
۶ تا ۱۲ سالگی/ شب ادراری/ زنگ هنگام خیس كردن رختخواب، آموزش كنترل ادراری، داروها /
۸ تا ۱۲ سالگی/ راه رفتن و صحبت كردن در خواب/ مراقبتهای ایمنی/
نوجوانی /سندرم تاخیر/ مراحل خواب ایجاد محدودیتهای محكم، انتقال تدریجی زمان خواب به زمان مناسب /
هر سنی /سندرم وقفه تنفسی حین خواب/ ارجاع جهت انجام عمل جراحی لوزه ها /
نگارنده: دكتر بابك قلعه باغی
منبع : نی نی سایت


همچنین مشاهده کنید