جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

اصول تغذیه تکمیلی


اصول تغذیه تکمیلی
در شروع غذای كمكی برای كودك توجه به بعضی اصول می تواند كمك كننده باشد. یك قانون كلی در تغذیه تكمیلی آن است كه حتما از موادی استفاده شود كه بعدها هم در سفره خانواده وجود داشته باشد. بعلاوه توصیه می شود:
▪ بعد از تغذیه شیرخوار با شیر مادر، غذای كمكی به او داده شود و غذا را هرگز قبل یا در فواصل تغذیه با شیر مادر به كودك ندهند.
▪ مواد غذایی چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار به تدریج به برنامه غذایی شیرخوار اضافه شود.
▪ از یك نوع ماده غذایی ساده شروع كرده و كم كم به مخلوطی از چند نوع برسانند.
▪ از یك قاشق مرباخوری شروع نموده و به تدریج بر مقدار آن اضافه نمایند. (به استثناء زرده تخم مرغ، كه به اندازه یك نخود شروع می شود).
▪ در شروع، غذاها نسبتا رقیق ولی كمی غلیظ تر از شیر مادر باشند و به تدریج بر غلظت آنها افزوده شود. این كار به یادگرفتن عمل جویدن كمك می كند.
▪ بین اضافه كردن مواد غذایی مختلف ۷-۵ روز فاصله بگذارند تا شیرخوار اول به یك غذا عادت كند بعد غذای جدیدی به او بدهند. این كار باعث می شود كه اگر ناسازگاری به یك ماده غذایی وجود داشت باشد شناخته شود و از طرف دیگر دستگاه گوارش شیرخوار فرصت عادت به مواد غذایی را پیدا كند.
▪ تنوع در غذای كمكی مورد توجه قرار گیرد.
● چگونه باید غذای كمكی را شروع كرد و ادامه داد؟
غذای كمكی در پایان ۶ ماهگی (۱۸۰ روزگی) شروع می شود و همزمان با شروع غذای كمكی تغذیه با شیر مادر همچنان مكرر و برحسب میل و تقاضای شیرخوار، ادامه داشته و حتی دفعات تغذیه با شیر مادر افزایش می یابد.
الف) هفته اول ماه هفتم
شروع غذای كمكی با فرنی آرد برنج است كه روز اول از یك قاشق مرباخوری یك بار در روز (ظهر) شروع شده و كم كم به مقدار و دفعات آن اضافه می شود. به طوری كه روز دوم به دو قاشق مربا خوری (یك قاشق ظهر و یك قاشق عصر)، روز سوم به سه قاشق مرباخوری (ظهر و عصر و شب هر بار یك قاشق)، روز چهارم به ۴ قاشق مرباخوری (صبح، ظهر، عصر و شب هر بار یك قاشق) روز پنجم به ۸ قاشق مرباخوری (صبح، ظهر، عصرو شب هر بار ۲ قاشق) و روز ششم و هفتم به ۱۲ قاشق مرباخوری (صبح، ظهر، عصر و شب هر بار ۳ قاشق) می رسد.
ـ توجه:
▪ با شروع غذای كمكی، دادن آب جوشیده خنك شده به دفعات و حجم مورد علاقه شیرخوار، لازم است.
▪ علاوه بر قطره مولتی ویتامین (۱۵ تا ۲۵ قطره در روز) استفاده از قطره آهن (۱۵قطره در روز) یا شربت آهن به مقدار cc ۵ /۱ (معادل ۵/۱۲ میلی گرم) ضروری است.
▪ اگر از قطره هایی استفاده می شود كه هم مولتی ویتامین و هم آهن دارند ۳۰ قطره در روز كافی بوده و نیازی به استفاده از قطره یا شربت آهن و یا ویتامین به طور جداگانه نیست.
▪ توصیه می شود دادن قطره آهن و قطره مولتی ویتامین به كودك، تا ۲ سالگی ادامه داشته باشد.
▪ بعد از دادن قطره یا شربت آهن به شیرخوار علاوه بر خوراندن كمی آب جوشیده سالم به او، باید دندان های او را با پارچه تمیزی پاك كرد یا مسواك زد.
ب) برنامه غذایی شیرخوار در ماه هشتم (دومین ماه شروع غذای كمكی)
۱) دو هفته اول ماه هشتم
در این دو هفته ضمن ادامه برنامه قبل، زرده تخم مرغ به رژیم غذایی شیرخوار اضافه و دفعات تغذیه او ۵ بار در روز می شود.
تخم مرغ را در آب به مدت ۲۰ دقیقه می جوشانند تا كاملا سفت شود، سپس زرده سفت شده را از سفیده آن جدا نموده و روز اول به اندازه یك نخود از زرده تخم مرغ را در كمی آب جوشیده یا شیر مادر نرم و حل كرده سپس به شیرخوار می دهند.
هرروز صبح همراه با فرنی زرده تخم مرغ را به تدریج اضافه می كنند تا ظرف ۱۰ روز به یك زرده كامل برسد. از آن به بعد یا هر روز نصف زرده تخم مرغ را همراه با ۳ قاشق مرباخوری فرنی (یا حریره) به كودك می دهند یا یك روز در میان یك زرده كامل تخم مرغ به او داده و روز بعد ۵ تا۶ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره بادام داده می شود.
▪ برنامه غذایی شیرخوار در اواسط ماه هشتم
صبح/ ۱۰ صبح /ظهر/ عصر /شب
یك روز/ یك زرده كامل تخم مرغ /۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره/ ۳ تا ۶ قاشق مرباخوری سوپ/ ۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره/ ۳تا۶ قاشق مرباخوری سوپ
روز بعد/ ۵ تا ۶ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره/ ۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره/ ۳ ت ۶ قاشق مرباخوری سوپ /۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره/ ۳ تا ۶ قاشق مربا خوری سوپ
یاهر روز/ ۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره+ نصف زرده تخم مرغ/ ۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره /۳ تا ۶ قاشق مربا خوری سوپ /۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره /۳ تا ۶ قاشق مربا خوری سوپ
در این زمان كم كم می توان از سبزی های نشاسته ای مثل سیب زمینی، كدوحلوایی و نخود فرنگی (نخود سبز) نیز به فاصله هر سه روز به سوپ اضافه كرد ضمنا غلظت سوپ باید به اندازه حلیم باشد.
▪ توجه:
ـ سیب زمینی باید بعد از شستن كامل پخت، پوست آن را جدا كرد و سیب زمینی پخته شده را به محتویات سوپ اضافه نمود.
ـ معمولا یك چهارم سیب زمینی برای هر وعده سوپ و یك سیب زمینی متوسط برای سوپ تمام روز كافی است.
ـ یك تكه كوچك از كدو حلوایی (به اندازه یك قوطی كبریت) برای سوپ تمام روزكفایت می كند.
استفاده از گوجه فرنگی به سوپ به فاصله سه روز از اضافه كردن یك نوع سبزی اشكالی ندارد.
بعد از سوپ ظهر و شب می توان یك قاشق مربا خوری ماست هم به كودك داد و مقدار آن را به تدریج و برحسب تمایل او اضافه نمود.
ـ بهتر است ماست با سوپ مخلوط نشود تا شیرخوار با طعم خود ماست آشنا شود. ولی اگر شیرخوار مخلوط ماست با سوپ را دوست داشت این كار بلامانع است.
ـ بعد از پوست كندن سیب زمینی اگر بخشی از آن سبز رنگ بود باید آن را جدا كرد و دور انداخت و بقیه سیب زمینی را كه سالم و زرد رنگ است به سوپ كودك اضافه نمود.
به عنوان مثال ۳ نوع سوپ كه تنوع مواد غذایی در محتویات آن رعایت شده است ذكر می گردد.
ـ گوشت مرغ، هویج، برنج، جعفری و سیب زمینی
ـ گوشت گوسفند، لوبیا سبز، برنج، گشنیز و گوجه فرنگی
ـ گوشت گوساله، كدو حلوایی، جعفری، سیب زمینی و گوجه فرنگی
ـ اضافه كردن كمی پیاز رنده شده و خرد شده به سوپ برای رفع بوی مرغ یا گوشت اشكالی ندارد. همچنین افزودن چند قطره آب لیمو ترش تازه یا آب نارنج تازه به سوپ و غذای كودك هم آن را خوش طعم می كند و هم جذب آهن را افزایش می دهد.
ج) هفته دوم ماه هشتم
برای تنوع بخشیدن به غذای كودك باید هر چند روز یك بار مواد تشكیل دهنده سوپ را تغییر داد.
هر سه روز یك بار می توان جو، بلغور گندم و رشته فرنگی را كه قبلا پخته و نرم شده است به اندازه یك قاشق مرباخوری به سوپ اضافه كرد.
بعد از اضافه كردن جو، گندم و ... بهتر است به اندازه یك قاشق مرباخوری كره یا روغن مایع به سوپ اضافه نمود. افزودن كره یا روغن مایع به غذای شیرخوار به ویژه شیرخوارانی كه رشد كافی ندارند به رشد آنان كمك می كند.
از سبزی های نشاسته ای و یا سایر سبزی ها می توان پوره تهیه كرد و به جای یك وعده فرنی صبح یا عصر از پوره استفاده نمود.
▪ برنامه غذایی كودك در دو هفته آخر ماه هشتم زندگی
صبح/۱۰ صبح/ظهر/عصر /ب
۳ قاشق مربا خوری فرنی یا حریره+ نصف زرده تخم مرغ /۳قاشق مرباخوری فرنی یا حریره یا پوره / تا ۶ قاشق مرباخوری سوپ+ ۲ تا۴ قاشق مرباخوری ماست /۳قاشق مرباخوری فرنی یا حریره /۳تا ۶ قاشق مرباخوری سوپ+ ۲ تا ۴ قاشق مربا خوری ماست
منبع: تغذیه شیرخواران از ۶ تا ۱۲ ماهگی
انجمن ترویج و تغذیه با شیر مادر
منبع : نی نی سایت


همچنین مشاهده کنید