جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


جاذبه‌های طبیعت پنج قاره در ایران


جاذبه‌های طبیعت پنج قاره در ایران
گفتن از زیبایی ها و شگفتی های سرزمین پهناور ایران کمی دشوار است، چرا که باید برای شناخت میراث فرهنگی، تاریخی و گردشگری ایران از تونل زمان گذر کرد، با مردمان دوران مختلف زندگی کرد و تلاش آنان را برای ساختن تاریخ عظیم کشور از نزدیک لمس کرد و ستود. متاسفانه اطلاعات ما از گذشته متکی بر وقایع نوشتاری نیست و آنچه از ادوار گذشته می دانیم و یا به صورت اسناد مکتوب درآمده است اغلب به شکل نقل سینه به سینه بوده است و چه بسا بیگانگان طمعکار بسیاری آثار ما را غارت کرده و به نام خود در موزه ها به ثبت رسانده و یا با آنها فخر می فروشند.
این تجربه گران ما را بر آن می دارد که با سفر به مناطق مختلف و گشت و گذار در طبیعت چهارفصل و آثار تاریخی نیاکان ضمن مشاهده آثار برجای مانده از گذشتگان در حفظ و نگهداری آنها بکوشیم.
● آذربایجان شرقی
در بهار اگر می خواهید همچنان زمستانی باشید به آذربایجان شرقی سفر کنید. آثار و بناهای تاریخی این استان اغلب از دوره مغول و صفویه به یادگار مانده است که بسیاری از آنها شاهکارهای معماری به شمار می روند. تبریز را با اثل گولی می شناسند، اما خانه مشروطیت که کلی اسناد تاریخی هم دارد از زیباترین خانه های شهر است.
در شهرستان های تبریز، اهر، میانه، سراب و مرند می تو ان از آثاری چون مسجد کبود، مسجد علی شاه بقعه صاحب الامر، مقبره قائم مقام فراهانی، مدرسه اکبریه، باغ صاحب آباد، باغ صفا، شاهگلی، شمس المناره، کاخ هشت بهشت، کلیسای آدونتیست ها، کلیسای ارامنه، موزه ارامنه و بازار تبریز دیدن کرد.
بازار اهر، مسجد جامع، قلعه سنگی نوذر، گویچه ئیل، پل خداآفرین، عمارت طومانیاس، قلعه قهقه، پل دختر، قلعه دختر، امامزاده اسماعیل، مسجدجامع سراب، کمیته های میخی اوراتوس، رصدخانه مراغه، گنبد سرخ، برج مدور آجری، مسجد جامع مرند، کاروانسرای مرند، کلیسای سنت استپانوس جلفا و جنگل های ارسباران نیز از دیگر مراکز دیدنی آذربایجان شرقی به شمار می رود.
سوغات مهم استان شامل؛ فرش، قالیچه، مسند، ورنی و محصولات چرمی، خورجین، جاجیم، گلیم، پارچه های پشمی و ابریشمی، پتو، کفش، نقره و شیرینی جات شامل بریس، نوتا، ترابیه، لوزی و... می باشد.
● آذربایجان غربی
آذربایجان غربی را با دریاچه ارومیه اش می شناسند. بزرگ ترین دریاچه داخلی که جزیره های زیبای آن زیستگاه طبیعی برای حیات وحش منطقه به وجود آورده است.
علاوه بر دریاچه ارومیه مناطق دیدنی استان بی شمارند، کاخ سردار باغچه جوق، قره کلیسا، دشت چالدران، کوه آرارات، سد بارون و از همه مهمتر خود شهر ماکو که بین دو کوه واقع شده بسیار جذاب و دیدنی است. از تخت سلیمان باید گفت که یادگار دوره ساسانی است. در این محوطه تاریخی آثاری از آتشکده آذرگشسب به جای مانده است. محوطه تاریخی تخت سلیمان در سال ۸۲ به ثبت فهرست میراث جهانی یونسکو رسید.
تپه باستانی حسنلو واقع در ۱۲ کیلومتری جنوب غربی دریاچه رضائیه بین دهکده های امین لو و حسنلو یکی دیگر از جاذبه های تاریخی، فرهنگی استان است.
● اردبیل
آب وهوای مطبوع و خنک در بهار و تابستان و آبگرم های معدنی متعدد با خواص پزشکی گوناگون از جاذبه های خاص گردشگری اردبیل است.
مهمترین مناطق دیدنی شهرستان اردبیل شامل مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، موزه چینی خانه، گنبد الله الله، مسجد جنت سرا، خانقاه چله خانه، شهیدگاه، چراغ خانه و حرم خانه است.
مقبره شیخ جبرائیل (جد شاه اسماعیل صفوی)، موزه بقعه شیخ صفی الدین، مسجد جمعه، مجموعه بازار، ۱۱ پل دوره صفوی، شش باب حمام و پنج باب خانه مربوط به دوره صفویه، امامزاده حلیمه خاتون و برج شاطر گنبدی از دیگر نقاط دیدنی اردبیل است.
همچنین شهر سیاحتی سرعین در دامنه کوه سبلان که به دلیل وجود آب معدنی متعدد شهرت یافته دارای آبگرم های گاومیش گلی، ساری سو، قهوه سویی، آب چشم، قره سو، ژنرال سویی، پهن لو و شفاسویی است. در شهرستان های خلخال، مشگین شهر و گرمی (مغان) نیز آثار تاریخی و آبگرم های متعددی است.
از سوغات مهم این استان می توان به عسل سبلان، سرشیر و کره، آب نبات، صنایع دستی شامل جاجیم، سفال، صنایع چوبی شامل معرق، منبت و مصنوعات چرمی و قالیبافی، قلاب باقی، خورجین و ورنی اشاره کرد. همچنین معجون معروفی به نام «حلوای سیاه» از دیگر سوغات مهم این استان است. جالب است بدانید در نزدیکی شهر خلخال روستای زیبایی به نام «کزج» قرار دارد. این روستا همانند ماسوله پله پله در دامنه کوهی سرسبز ساخته شده است. گفته می شود اهالی ماسوله از مردم این روستا بوده اند که به علت کوچ رو بودن در آن منطقه سکنی گزیده اند. دیدن این روستا خالی از لطف نیست و اگر سری به آنجا بزنید مسافر همیشگی آن خواهید بود.
‌● اصفهان
اصفهان، سرزمین مناره ها و گنبدهای نیلگون، سرزمین شهد و شکر و خاستگاه افسانه های شیرین از زبان مردمی شیرین زبان و نکته سنج. اصفهان، سرزمین هنر و ظرافت. ظرافت در هنر و در بیان.اصفهان، سرزمین کهن، جاری و زاینده در زمان و در کنار زنده رود.
اصفهان از شهرهای بسیار قدیمی است و موجودیت تاریخی آن به هزاره سوم قبل از میلاد می رسد. حسن موقعیت طبیعی و جغرافیایی آن در مرکز فلات وسیع ایران و خاک حاصلخیز و مصون بودن از آفات ارضی و سماوی و وجود زاینده رود در همه دوره های گذشته به آن امکان داده است که از مراکز مهم فعالیت های اقوام آریایی ساکن این مرز و بوم باشد.
همیشه آب و هوای آن در خوبی، ضرب المثل نویسندگان و شعرا بوده و مردم آن به داشتن هوش و ذکاوت فوق العاده و ابتکار و هنرمندی، ممتاز بوده اند. سرزمین اصفهان را از دیرباز، هنر پرور و مردم آن را هنرآفرین معرفی کرده اند. هنوز در اصفهان حفار ی هایی به عمل نیامده تا گذشته آن را در ازمنه ماقبل تاریخ و دوره های تاریخی هخامنشی و اشکانی و ساسانی روشن کند.
ولی در دوره های اسلامی تاریخ ایران و طی ۱۵ قرن اخیر، پیوسته از شهرهای مهم ایران محسوب می شده و در دوره های آل زیار، آل بویه و سلاجقه و صفویه پایتخت ایران محسوب می شده و در دوره های آل زیار و سلجوقیان پایتخت امپراتوری گسترده ای بوده که یک مرز آن «رود سیحون» و مرز دیگرش سواحل شرقی دریای مدیترانه بوده است و از سال ۱۰۰۶ هجری به بعد که پایتخت شاه عباس اول از قزوین به اصفهان انتقال یافت، در مدتی قریب به یک قرن و نیم پایتخت سلسله صفویه بوده و شهرت جهانی داشته است و مورخان و باستان شناسان خارجی یک قرن اخیر اروپا، اصفهان را در ردیف شهرهای مهم درجه اول تاریخی دنیا مانند پکن، ونیز، رم و فلورانس معرفی کرده اند و از نظر نفاست و اهمیت تاریخی - اسلامی آن «ستاره جهان اسلام» لقب گرفته است.اصفهان به وسیله کوه های مرتفعی محصور شده است. در شمال غربی عظیم ترین کوه های شهرستان به نام «لاسیمان» قرار دارد.
به واسطه وجود باغ های متعدد و رودخانه زاینده رود آب و هوای اصفهان معتدل است.نقاط دیدنی و آثار تاریخی آن عبارتند از؛ میدان نقش جهان، آتشگاه، پل شهرستان، مسجد جمعه عتیق اصفهان، مناره و مسجد برسیان، آرامگاه عمو عبدالله(منارجنبان)، مناره باغ قوشخانه یا طوقچی، مسجد امام (ره)، مسجد شیخ لطف الله، نقاره خانه و بازار قیصریه، عالی قاپو، کاخ چهلستون، سی وسه پل، پل خواجو، کاخ هشت بهشت، تالار اشرف، مسجد خان، مسجد ایلچی، مدرسه سلطانی یا چهارباغ و... همچنین شهر تاریخی کاشان در استان اصفهان نیز ده ها جاذبه دیدنی دارد که باغ فین و خانه بروجردی ها سرآمد آنهاست. روستای تاریخی ابیانه، آبشار نیاسر، باغ های گل محمدی قمصر، مشهد اردهال و... از دیگر جاذبه های توریستی منطقه است.
● ایلام
سرزمین ایلام با کوهستان های سلسله وار و دشت های پهناور، زیستگاه انواع گونه های گیاهی و جانوری است که چشم اندازهای زیبای طبیعی را در این منطقه به وجود آورده اند. این منطقه که بر دامنه کوه های خود سبزی جنگل های بلوط را دارد؛ در برگیرنده و رودخانه ها و آبشارهای زیادی است که هر یک جاذبه های خاص و مناظر روح پروری را به نمایش می گذارند. ایلام که از بکرترین مناطق سرزمین ایران است؛ از قابلیت های برجسته و با ارزشی در زمینه گردشگری طبیعی برخوردار است.پیشینه تاریخی و باستانی این خطه از ایران سبب شده جاذبه های با ارزشی در این منطقه وجود داشته باشد که نام آنها یادآور اساتیر افسانه ای ایران باستانی است. جاذبه های اجتماعی و فرهنگی استان ایلام از دیگر زیبایی های منطقه هستند که بر جاذبه های گردشگری استان می افزاید.
فصل بهار که زمان رویش گل های زیبا وحشی در این خطه است و فصل تابستان با رودخانه های خروشان و آبشارهای زیبا مناسب ترین زمان سفر به ایلام است. ایلام حدود ۳۰ قلعه تاریخی دارد که چوار «قله»، پوراشرف، میرغلام هاشمی و تاجمیر از آن جمله اند. همچنین آتشکده های سیاهگل ایوان موشکان و طاقی از دیگر آثار به جای مانده از دوران بیش از اسلام است.میهمانان نوروزی در سفر به ایلام از کاخ فلاحتی، مجموعه کاخ قلعه والی، قلعه قیران که مشرف به ناحیه جنگلی بسیار زیبایی به نام ششدار، تپه و رده کبود در نزدیکی رود کشکان و سنگ نوشته آشوری «گل گل» که روی دیوار، کوهی در جوار روستای گل گل حکاکی شده می توانند دیدن کنند. سنگ نوشته های دیگری در ایلام هستند که نشان از قدمت تاریخی این استان کوهستانی غرب کشورمان دارد.
● بوشهر
هوای معتدل پاییز و زمستان، چشمه های آب معدنی، سواحل دریای مشهور و زیبای خلیج فارس، جزیره های متعدد، تالاب های کم نظیر و ارزشمند، ویژگی های ژئومورفولوژی و زمین شناسی منحصر به فرد، پوشش گیاهی نواحی گرمسیری، جانوران خاص مناطق خشک و دریایی همراه با جاذبه های تاریخی و اجتماعی در این منطقه؛ همگی دست به دست هم داده و یکی از پرجاذبه ترین نواحی طبیعی جمهوری اسلامی ایران را به وجود آورده است.
استان بوشهر همواره تعداد زیادی از دوستداران طبیعت را به سوی خود جذب می کند و نقش ارزنده ای در صنعت گردشگری کشور ایفا می نماید.
رودخانه های متعددی در این استان جریان دارند که سواحل آنها را می توان جزو جاذبه های طبیعی و مهم استان به شمار آورد. علاوه بر آن می توان از چشمه های آب گرم استان به عنوان مکان های جالب توجه نام برد که در این میان چشمه آب گرم نیلو و چشمه آب گرم گنویه اهمیت بیشتری دارند.
جزیره خارک، مساجد، کلیساها و عمارت های قدیمی، باغ ها و برج ها و قلعه ها و تپه های تاریخی زیادی از جمله تل خندق از آثار دیدنی استان بوشهر به شمار می روند.
از میان بناهای قدیمی منطقه می توان از کاخ کوروش، کاخ سنگ سیاه، گوردختر، کوشک اردشیر در دشتی، گورستان باستانی خارک واقع در تنگستان، مسجد توحید و کلیسای بوشهر نام برد.
● تهران
تهران بزرگ، شهر آدم و آهن در روزگار نه چندان دور دهکده کوچکی در شمال ری بود. جایی خوش آب و هوا و سرشار از باغ های میوه. گفته می شود تهران دارای محلاتی بوده که در زیرزمین ساخته شده بود و اهالی در آن بیتوته می کردند. آبادانی تهران از دوران صفویه شروع شد. حدود تقریبی تهران قدیم از جنوب به خیابان مولوی و حاج ابوالفتح ، از شرق به خیابان ری، از غرب به وحدت اسلامی و از شمال به خیابان امیرکبیر و امام خمینی(ره) محدود می شد. محله های عودلاجان، سنگلج، بازار و چاله میدان از مناطق قدیمی تهران محسوب می شوند.
اماکن مذهبی تهران شامل حرم حضرت امام خمینی(ره) در بهشت زهرا، حرم حضرت امام عبدالعظیم، جوانمرد قصاب و بی بی زبیده در شهر ری، امامزاده در کوهپایه های شمال فرحزاد، امامزاده پنج تن واقع در لویزان، بقعه آقا شیخ هادی در خیابان شیخ هادی، امامزاده اسماعیل در خیابان شریعتی، بقعه هفت تن در پانزده خرداد، بقعه ابن بابویه در شمال شرقی شهرری حسینه جماران و حسینه ارشاد می باشد.
تهران آبشارهای زیبایی دارد. آبشار شکرآب در بخش رودبار قصران شهرستان شیران، لار در نزدیکی روستای وانا کفترلو در روستای کندعلیا، پن قلع، در ارتفاعات شمال تهران، نادران در لواسان کوچک، سنج از توابع بخش چندار، لاریجان در حاشیه روستای لاریجان، و آیکان، کلارود و شل بن در ارتفاعات طالقان، اوسون در منطقه دربند شمیران، آبشار دوقلو در بلندی های البرز و آبشار کر که در شمال شرقی روستای کرکیود در میان دره های عمیق واقع شده است. آب این آبشار پس از ریزش بر صخره سنگی کف دره جاری شده و پیچش و جریان آن جلوه بسیار زیبایی را فراهم می آورد.● چهارمحال و بختیاری
در ۳۵ کیلومتری شهرکرد مرکز چهارمحال و بختیاری بقایای بنای باشکوهی در روستای دزک قرار دارد و در دو طبقه و به دستور لطفعلی خان امیر مفخم بختیاری ساخته شده است.
جونقان یا جونقون نیز شهر کوچکی است در ۳۸ کیلومتری شهر کرد که مقر سکونت خان های بختیاری بود. علیقلی خان سردار اسعد در سال ۱۳۱۸ هـ .ق، قلعه یا کاخی در این محل برای سکونت خود ساخت که ۱۴ هزار مترمربع مساحت و نماهای بیرونی متفاوتی داشت. ستون های سنگی آن هر کدام چند قطعه در اشکال مختلف بنا شده، به طوری که در قسمت بالا، این ستون ها چهارگوش است. در چند سال اخیر بخش اعظم تزئینات بنا از بین رفته است و به جز قسمت محدودی از قلعه که اختصاص به کتابخانه عمومی داشت، بقیه رو به نابودی است. این کتابخانه نیز چند سال پیش از قلعه جونقان انتقال داده شده است.
● زنجان
تاریخ بنای شهر زنجان را با سلطنت اردشیر بابکان دانسته اند و در آن زمان، آن را شهین، یعنی منسوب به شاه می نامیده اند. این نام طی قرون و اعصار به زنگان و سپس به زنجان تبدیل شد.از مراکز تاریخی زنجان می توان به عمارت ذوالفقاری که در مرکز بافت قدیمی شهر زنجان واقع شده است، اشاره کرد. بنای تاریخی رخت وشوی خانه زنجان نیز در محلی معروف به باباجامال چوقوری (گودال باباجمال) ساخته شده است.
از دیگر دیدنی های شهر زنجان می توان حصار شهر زنجان مربوط به دوران سلجوقی، قلعه شمیران، قلعه سانسیر (گور قلعه)، حمام قدیمی قیصریه، حمام قدیمی حاجی داداش و پل میربهاءالدین را نام برد. جاذبه های طبیعی زنجان شامل رودخانه قرن اوزن که از کوه های کردستان سرچشمه می گیرد، زنجان رود معروف به رود چای، چشمه معدنی وننق در دهکده وننق، غار خرمنه سر در روستای شاه نشین و در بلندای کوه خرمنه سر، غار گلجیک در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی زنجان در ارتفاعات مشرف به روستای حاج آرش و منطقه حفاظت شده انگوران است.
غار کتله خورنیز جذابیت زیادی دارد.این غار که در جنوب زنجان، در نزدیکی شهر کوچک گرماب واقع است، غاری است آهکی. از نظر سنی تقریبا همسن غار علیصدر همدان است، اما تقریبا خشک. همچنین یکی از عجایب و زیبایی های این غار تعدد طبقات آن است که اینگونه غارها در جهان بسیار کم نظیر هستند.
● خراسان جنوبی
طبیعت خاص استان خراسان جنوبی، دشت بزرگ لوت و چشم اندازهای زیبای آن در جنوب استان خراسان جنوبی به همراه اشکال ژئومورفولوژی موجود در این استان در کنار ییلاق های کوهستان های شمال خاوری استان خراسان جنوبی از جمله مهمترین مناطق توریستی - طبیعی خاص به شمار می روند.
استان خراسان جنوبی از مناطق تاریخی و بناهای معماری قابل توجهی برخوردار است. بیرجند، خوسف، سربیشه و نهبندان هر یک دربرگیرنده جاذبه های تاریخی و معماری با اهمیتی هستند که به لحاظ معماری و تاریخی استان خراسان جنوبی را غنی و پربار ساخته اند. از نظر تاریخی خوسف یکی از کهن ترین و قدیمی ترین شهرهای جنوب خراسان به شمار می رود که وجود بافت قدیمی با آثار تاریخی ارزشمند از ویژگی های شاخص این شهر محسوب می شود.
آثاری از قبیل محوطه های باستانی، قلعه و خانه های قدیمی، غارها و روستاهای شگفت انگیز در این منطقه دیده می شوند. قلعه بزرگ نهبندان که از خشت و چینه ساخته شده، در داخل شهر نهبندان قرار گرفته و سابقه آن به دوران اشکانیان و ساسانیان می رسد.
بیرجند نیز از تاریخی ترین و مهمترین مناطق استان خراسان جنوبی به شمار می آید. این منطقه دربرگیرنده شاخص ترین بناهای معماری، باغ های قدیمی و حمام های تاریخی است که قدمت بیشتر آنها به دوره قاجاریه و زندیه بازمی گردد. از شاخص ترین بناهای تاریخی بیرجند؛ ارگ کلاه فرنگی در حاشیه خیابان شهید مطهری را می توان نام برد که در شش طبقه و به سبک زیگورات ساخته شده است.
یکی دیگر از مهمترین جاذبه های شهر تاریخی بیرجند؛ محور فرهنگی - تاریخی چهار درخت است که از مدرسه شوکتیه آغاز و به مسجد جامع عاشورا ختم می شود. بیست اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار تاریخی قرار دارد که هریک دارای ویژگی های خاص معماری است. این محور چندین مدرسه، خانه، حسینیه، مسجد و آب انبار را در خود جای داده است. مسجد چهار درخت، مجموعه باغ و عمارات اکبریه نیز از آثار دیدنی بیرجند محسوب می شوند.
● خراسان شمالی
اقلیم مدیترانه ای خراسان شمالی که تفاوت چشمگیری با سرزمین های مجاور خود از نظر برخورداری از مواهب طبیعی دارد در حقیقت دروازه شمالی خراسان قدیم محسوب می شود. خراسان شمالی از نظر طبیعی محصور بین دو رشته کوه کپه داغ در شمال و دنباله البرز یعنی آلاداغ و شاه جهان درجنوب و مجموعا سرزمینی کوهستانی با دشت های حاصلخیز در میان کوه ها می باشدکه شرایط بسیار مساعدی برای کشاورزی و دامپروری دارد.
خراسان شمالی با مرکزیت بجنورد دارای شهرستان های اسفراین، شیروان، جاجرم، مانه و سملقان و فاروج است.ترکیب قومیت های این استان در ایران و بلکه دنیا بی نظیر است کرمانج ها، فارس ها، ترک ها، ترکمن ها و اقوام عرب، بلوچ، لر، و “ در این استان سکونت دارند. این استان کانون وحدت قومیت ها و مذاهب (گنجینه فرهنگ ها ) می باشد.تاریخ و تمدن شهرستان های خراسان رضوی بسیار کهن است.
اسفراین یکی از شهرستان های این استان را اسپرآیین به معنی سرزمین سلحشوران و جنگاوران نیز می گویند. شهر بلقیس، دهکده ودره توریستی رویین، دره ییلاقی بیدواز، دره ییلاقی اردغان، دره ییلاقی کاویان، آبشارایزی، سدبیدواز، منطقه حفاظت شده ساری گل وسالوک، مناظر طبیعی شاه جهان، مناظر طبیعی سیاه خانه، غارگسک، غار نوشیروان، غار گورپان، قلعه دولت آباد، بابا قدرت، کاروانسرای راونیز، شیخ آذری، شیخ بیدوازی، بقعه لالان، بقعه شیخ گورپان، امامزاده موسی و “ از دیدنی های این شهرستان است.
هرساله سیزده و چهارده فروردین ماه در بهار طبیعت بزرگ ترین مراسم کشتی چوخه ایران در شهرستان اسفراین برگزار می شودکه از این مراسم در حدود۳۰۰ هزار نفر از اقصی نقاط کشور دیدن می کنند .
همچنین بنای سنگی اسپاخو ( قدیمی ترین اثر باستانی شمال شرق کشور )، امامزاده دلاور، امامزاده قاسم، قسمت اعظم پارک ملی گلستان، آبشاربیار، روستای توریستی درکش و موزه حیات وحش رباط قره بیل از آثار گردشگری مانه و سملقان است.
در شیروان نیز از ییلاق اوغاز، ییلاق زوارم، ییلاق گلیل نامانلو، غارکافرقلعه، غارپوستین دوز، غارسلیمان، مقبره چهارطاقی تیموری، مقبره امامزاده حمزه ابن موسی الرضا و آرامگاه باباتوکل می توان دیدن کرد.
‌● خراسان رضوی
خراسان رضوی یکی از قدیمی ترین مناطق شمال خاوری ایران و یکی از جدید ترین استان های ایران است که از تقسیمات جدید استان خراسان به وجود آمده است. خراسان رضوی یکی از پرجاذبه ترین مناطق ایران است که دربرگیرنده حرم مطهر حضرت رضا (ع) بوده و یکی از مهمترین قطب های گردشگری مذهبی - فرهنگی ایران را تشکیل می دهد. وجود مرقد مطهر حضرت امام رضا(ع) در شهر مشهد نیز در گسترش، رشد و رونق این استان نقش بسیار موثری داشته و مهمترین جاذبه گردشگری مذهبی ایران را تشکیل می دهد.
استان خراسان رضوی یکی از مهمترین قطب های گردشگری ایران است و از جاذبه های طبیعی و مکان های دیدنی مذهبی و تاریخی بسیار ارزشمندی برخودار است.
مهمترین اماکن دیدنی استان خراسان رضوی عبارتند از؛ حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) و مجموعه آستان قدس رضوی، مسجد گوهرشاد، مدرسه پریزاد، مدرسه دودر، بقعه خواجه ربیع، بقعه گنبد سبز، آرامگاه نادرشاه افشار، مصلای مشهد، طرقبه، شاندیز، پارک وکیل آباد، کوه سنگی، بندگلستان، خواجه اباصلت، خواجه مراد و مقبره گوهرتاج (در مشهد)، مسجد پامنار، آرامگاه ملاهادی سبزواری، مناره خسروگرد، رباط مهر، آرامگاه سیدحسن غزنوی و مسجد جامع (در سبزوار)، گنبد هارونیه و آرامگاه فردوسی (در توس)، کتیبه نادری، عمارت خورشید، ارغون شاه و مسجد کبود گنبد (در کلات نادری)، شهر عتیق، تپه بام و مدرسه عرضیه (در قوچان)، آرامگاه شاه قاسم انوار و مقبره شیخ احمد جامی (در تربت جام)، برج کرات (در تایباد)، باغ گلشن (در طبس)، ارگ کلاه فرنگی، دریاچه گل بی بی و آرامگاه بابا لقمان (درسرخس)، قدمگاه رباط عباسی و آرامگاه های عطار، کمال الملک و خیام (در نیشابور)، برج علی آباد، مناره فیروزآباد، باغ مزار و آرامگاه مدرس (در کاشمر) و مقبره شیخ حیدر و مسجد ملک (در تربت حیدریه). سنگ فیروزه، زعفران، ادویه و مهر و تسبیح از سوغاتی های استان خراسان رضوی است.
● خوزستان
کارون پرآب ترین رود خاورمیانه سرمنشاء جذابیت های طبیعی در استان خوزستان است. این رود به همراه رودخانه های دز، کرخه، اروند، جراحی و گتوند خوزستان را به یکی از مساعدترین استان ها برای اجرای طرح های کشاورزی مبدل کرده است.
دیدن سدهای مسجد سلیمان و تاسیسات عظیم کارون ۳ در شمال خوزستان هر ایرانی را به وجد می آورد. مسجد سلیمان نخستین چاه نفت را دارد که دیدن آن خالی از لطف نیست.
همچنین هیات دولت مناطق شوشتر، شوش و چغازنبیل، سد کارون ۳، تالاب شادگان، هندیجان، بهبهان، جزیره مینو، سدهای دز و کرخه، باغ ملک، سد شهید عباسپور و لالی را به عنوان مناطق نمونه گردشگری در استان خوزستان مصوب کرد.
نهر زیبای داریون، رودخانه دست ساز گرگر - پل بند میزان- آسیاب ها و آبشارهای شوشتر، پل بند شادروان، پل لشگر، پل بند ماهی بازان و بند خداآفرین ازجمله مکان های جالب و زیبای خوزستان است. شوش دانیال نیز یکی از کهن ترین مراکز تمدن جهان است.
بارگاه دانیال نبی، کاخ و موزه شوش، کاخ شاوور هفت تپه، معبد چغازنبیل و قلعه و مجموعه کاخ های هخامنشی شوش از دیگر مکان های تاریخی این منطقه است. همچنین مجموعه آبشارهای شوشتر، مسجد جامع، پل و سد شادروان، قلعه سلاسل، بند میزان، دخمه های زرتشتی، کاروانسراها، چشمه سیزنگر، توکمری، توعاشقون، بافت قدیم شوشتر، بند ماهی بازان، پل بند لشکر، بند خاک، بند برج عیار، بند شرابدار و پل های حاج خدایی باطنی و مستوفی و پل شاه علی از دیگر مراکز دیدنی خوزستان به شمار می روند.
دزفول نیز به دلیل جاذبه های گردشگری طبیعی و باستانی ازجمله جندی شاپور، مقبره یعقوب لیث صفاری و آرامگاه های زیارتی هر ساله پذیرای میهمانان نوروزی زیادی است. در شهر اهواز نیز حاشیه رود کارون گردشگاه مسافران خواهد بود، از زیبایی های ماهشهر، دشت آزادگان، شادگان، بهبهان، آبادان و خرمشهر نیز نباید غافل بود.
● سمنان
قبل از ظهور زرتشت عده ای در منطقه فعلی سمنان، سمنی مذهبی بودند به همین دلیل این شهر به مرور سمنان نام گرفت. موزه پهنه بازار، مسجد جامع و مسجد سلطانی از ساخته های فتحعلی شاه قاجار از جاذبه های تاریخی این شهر هستند. دروازه ارگ سمنان آثار به جای مانده از دوره انوشیروان میرزاضیاءالدوله حاکم ایالت قومس (نام قدیمی استان سمنان) است.
سنگسر نیز در نزدیکی شهر سمنان است که از گذشته های دور خانه ها را روی سنگ ها بنا می کردند. در این شهر کاخ هژبر یزدانی سرمایه دار مشهور و فراری رژیم سابق قرار دارد که در حال حاضر پس از تغییراتی به هتل سنگسر تبدیل شده است. همچنین در شهمیرزاد تفرجگاه زیبایی در بالادست شهر واقع شده که آب مصرفی شهر از چشمه ای واقع در این محل تامین می شود که محوطه سرسبز و باصفایی برای گردش و تفریح دارد. تفرجگاه مصفای چشمه علی دامغان هم دارای آب زلال و روح افزایی است. مناظر زیبای اطراف آن در کنار عمارت فتحعلی شاهی و محمدشاهی در میان آب چشم های هر بیننده ای را می نوازد.
مسجد تاریخانه (خانه خدا)، برج و باروی کهن، مسجد جامع متعلق به دوره غزنویان، آرامگاه پیرعلمدار، برج چهل دختر، امامزاده جعفر، امامزاده محمد و مقبره شاهرخ تیموری دامغان نیز دیدنی است. در سفر به استان سمنان از زیارت عبادتگاه و آرامگاه بایزید بسطامی در شاهرود نیز نباید غافل شد. خانه یغمائیان، آب انار سه قلعه، کاروانسراهای میامی و میاندشت در شاهرود و نیز جنگل ابر جذابیت های بی بدیل شاهرود هستند.● سیستان و بلوچستان
در تعطیلات نوروزی از سیستان و بلوچستان نباید غافل شد. این استان پهناور که بیش از ۱۱ درصد از وسعت کل کشور را در برگرفته، زادگاه کیقباد، کیکاووس و رستم دستان بوده است. رستم یلی بود از سیستان و حکیم ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه به جهانش شناساند. از آنجا که شهرهای استان زمانی در یک بنای مستحکم بنا شده بودند که نشان دهنده اوج تاخت و تازهای تاریخی در این استان بوده است، نشانه های تاریخی بسیاری می توان یافت که برای دوستداران ایران زمین و مشتاقان شناخت این دیار بسیار جذاب و دیدنی است. نوار ساحلی استان از مناطقی است که به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب در ایام نوروز مسافران و گردشگران زیادی را به سوی خود جلب می کند. از سویی قرار گرفتن منطقه آزاد چابهار امکان گردش و خرید را برای مسافران فراهم می کند.
سوزن دوزی از هنرهای اصیل و زیبای زنان سیستانی است که جلوه گر لباس های رنگارنگ محلی است که این دسترنج زنان هنرمند سیستانی سوغاتی مناسب و ارزشمندی برای مسافران این دیار است.
شهر سوخته در غرب زابل سواحل صخره ای، کوه های مریخی، گل فشان ها، تالاب لیپار، تمساح های پوزه کوتاه و بقایای قلعه پرتغالی ها در چابهار و شن های طلایی و مزارع کشت و پرورش درختان گرمسیری زاهدان از دیگر نقاط دیدنی استان است. همچنین بادهای شنی ۱۲۰ روزه در منطقه زابل و توتن سواری روی دریاچه هامون همراه با مرغ ها و گیاهان دریایی، دنیایی از رمز و راز زندگی را پیش روی شما می گشاید.
● فارس
استان فارس تقریبا در جنوب ایران قرار دارد. این استان خاستگاه سلسله بزرگ هخامنشی و ساسانی است و از دوران قبل از اسلام تا قرن ها پس از ورود اسلام به ایران از جایگاه خاصی در کشور برخوردار بود که آثار باستانی و تاریخی بسیاری از آن دوران به یادگار مانده است.
ویرانه های بیشاپور، تخت جمشید، فیروزآباد و پاسارگاد از قدیمی ترین آثار تاریخی منطقه می باشد. از دیگر آثار تاریخی استان می توان به دروازه قرآن، آرامگاه های حافظ و سعدی، مسجد جامع نی ریز، نقش رستم، نقش رجب، باغ دلگشا، ارگ کریم خان، دام شاه چراغ، برج های سنگی، کاخ اردشیر بابکان، بازار و حمام وکیل، قلعه دختر، مقبره شاه شجاع، آرامگاه خواجوی کرمانی، باغ هفت تنان و... اشاره کرد. سوغات استان فارس شامل شیشه، چرم، خاتم، سرامیک، سفال، گیوه آباده، گلیم، جاجیم، آبلیمو، داروهای گیاهی، عرقیات، ادویه، مسقطی و خرما هستند.
● قزوین
قلعه الموت یکی از منحصر به فردترین دژهای تاریخی ایران است که در منطقه رودبار الموت از توابع قزوین واقع شده است. نام الموت در تاریخ ایران با نام اسماعیلیه گره خورده است و حسن صباح به عنوان رهبر فرقه اسماعیلیه از این قلعه به عنوان پایگاه حکومت خود و ترویج عقاید اسماعیلیه بهره می برده است و افرادی که در آن می زیسته اند از مرتبه اجتماعی خاصی برخوردار بوده اند. یکی از شگفتی های قلعه حسن یا الموت، سیستم پیچیده آبرسانی با تنبوشه هایی به قطر ۱۰ سانتی متر است که از چشمه کلدر آب را به دژ رسانده و در حوض های سنگی ذخیره می کرده اند.
در جنوب باختری این قسمت از قلعه، در میان شیب بسیار تندی که به پرتگاه های عمیق می رسد؛ حوضی در دل سنگ به ابعاد تقریبی پنج در هشت متر کنده اند که هیچ گاه از آب خالی نشده است. این قلعه بسیار مورد توجه گروه های گردشگری است و هر ساله مورد بازدید گروه های گردشگری ایرانی و خارجی زیادی قرار می گیرد.
در پایان ده هرزویل آنجا که آخرین خانه های ده قرار دارند از بالای دامنه تا کف دره یک برجستگی سنگی به طور عرضی و عمود بر دره مشاهده می شود که آن سوی آن یکباره شیب تندی وجود دارد و به این ترتیب یک عامل طبیعی مانع توسعه و ادامه خانه های ده در جهت طولی آن گشته است. همچنین دروازه تهران قدیم که در انتهای خیابان تهران قدیم واقع است، از بناهای دوره قاجاریه می باشد. سابقا از زیر طاق بزرگ آن مردم و وسایل نقلیه رفت و آمد می کردند ولی اکنون در میان میدانی محفوظ شده است.
مسجد و مدرسه وسیع «صالحیه» در خیابان مولوی، مسجد پنجه علی در خیابان «پیغنبریه»، مدرسه التفاتیه، مسجد و مدرسه سردار و نیز مسجد جامع و بازار شهر با سرسرای سعدالسلطنه، وزیر و حاج رضا از دیگر دیدنی های قزوین هستند. عمارت چهلستون قزوین نیز که موزه ای در آن برپا شده یادگار دوره شاه طهماسب اول است.
● قم
استان قم از مناطق جهانگردی زیارتی و مذهبی مهم ایران بوده و یکی از قطب های بزرگ توسعه توریسم مذهبی کشور به شمار می آید. جریان فرهنگی دینی و مذهبی، شهر قم را به یکی از بزرگ ترین مراکز آموزش علوم دینی و آیین های مذهبی تبدیل کرده است.
در این منطقه مراسم اعیاد و سوگواری های دینی و مذهبی باشکوه فراوانی برگزار می شوند. در استان قم بیش از ۳۱۷ مورد تاریخی و مذهبی به ثبت رسیده که به لحاظ جهانگردی مذهبی دارای پتانسیل و جایگاه ویژه ای است. دریاچه نمک و دریاچه حوض سلطان نیز به لحاظ طبیعی از اهمیت توریستی و علمی زیادی برخوردار هستند. این استان به دلیل قرار گرفتن در مرکز ایران و همسایگی با دشت کویر از جاذبه های توریستی و بیابان گردی کم نظیری برخوردار است .
شهرستان قم دارای دیدنی های مذهبی، طبیعی و تاریخی زیادی است که اهمیت بناهای مذهبی؛ این منطقه را به یکی از قطب های گردشگری مذهبی ایران تبدیل کرده است. آستانه مقدس حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران در شهرستان قم؛ مهمترین بنای تاریخی - مذهبی منطقه به شمار می آیند که همواره پذیرای بازدیدکنندگان انبوه خودهستند. در میان منابع طبیعی قم، دریاچه نمک و دریاچه حوض سلطان از اهمیت بسزایی برخوردارند و جزو گردشگاه های شهرستان قم به شمار می آیند. غار وشنوه و غار کهک در کنار آثار متعدد تاریخی و مذهبی شهرستان قم، از مکان های دیدنی منطقه به شمار می آیند.
قالیبافی بخصوص فرش های ابریشمی، منبت کاری، درودگری و آجرپزی از جمله صنایع دستی رایج قم هستند.
● کردستان
کردستان استان مرتفع و کوهستانی کشورمان مرکز سرسبز و خرمی به نام عقاب دارد. برای رسیدن به شهر سنندج پس از عبور از قروه باید از گردونه زیبای صلوات آباد گذشت. رقص های محلی از جاذبه های استان است. اصولا مردم کرد برای هر موضوعی از شادی و عزا،مراسم خاصی دارند. رقص بزمی و رزمی نیز از آن جمله اند. لباس کردی انواع مختلفی دارد که قشنگ ترین آن مربوط به منطقه کردستان ایران است.
سقز نیز گنجینه ارزشمندی است. پل قشقلاق آن در دوره ساسانیان بنا شده است. تپه طوس منطقه قدمت هزار ساله دارد. در سفر به کردستان از عسل طبیعی، توت فرنگی و نیز صنایع دستی آن مثل جاجیم حتما تهیه کنید. آدامس ون هم از سوغاتی های سنندج بوده که صددرصد طبیعی است.نزدیک قروه معدن طلا وجود دارد.
در «اورامانات» شهرستان سروآباد نیز دیدنی است. اورامانات شامل «اور» و «امان» به معنای «آتش به تو پناه آوردیم» است.
مراسم عروسی پیر شالیار واقعا جذاب و دیدنی است. رودخانه شوشیه (به معنی ناله های شب) در ۶۵ کیلومتری غرب سنندج از مناظر طبیعی منطقه است.برای سفر از سنندج به مریوان باید از جاده های صعب العبور زیبا و سرسبز کوهستانی و پیچ در پیچ معروف به آلپ ایران عبور کرد. روستای قلعه جی که شبیه ماسوله است در این مسیر قرار دارد.
مریوان دریاچه زیبایی به نام «زریوار» دارد که آب آن از چشمه های جوشان تامین می شود و ماهی های خوشمزه ای دارد. از زیبایی ها و جاذبه های کردستان هرچه بگوییم کم است، حیف است طبیعت بکر این استان را از نزدیک نبینید.
از جاذبه های فرهنگی استان می توان به قلعه تاریخی قمچقای بیجار قلعه «هه لوخان» مریوان، مسجد دارالاحسان سنندج (مسجد جامع)، عمارت آصف، عمارت خسروآباد (سنندج) و گنجینه سنندج اشاره کرد.
● کرمان
برای دیدن یکی از بزرگ ترین مساجد کشور باید به کرمان رفت. «مسجدجامع کبیر (مظفری)» این مسجد در قرن هشتم هجری و در طی حکومت پادشاهان آل مظفر ساخته شده است. مسجد امام خمینی (ره) (ملک)؛ نیز در طی حکومت تورانشاه سلجوقی ساخته شده و دارای شبستان های متعددی است. در نیمه دوم قرن پنجم هجری قمری حیاطی بزرگ و آب نماهایی به این مسجد اضافه شد.
مسجد امام (ره) که در گذشته به مسجد ملک شهرت داشته است بزرگ ترین و قدیمی ترین مسجد کرمان و با ۹۰۰ سال قدمت یکی از کهن ترین مساجد ایران محسوب می شود. مسجد ملک سه در ورودی و چهار ایوان دارد.
حمام گنجعلیخان نیز بخشی از مجموعه گنجعلیخان است که شامل مدرسه، کاروانسرا، بازار، آب انبار و میدان و در بخش جنوبی میدان گنجعلیخان واقع است. این ساختمان آمیزه ای است از هنر، معماری و مجسمه های موجود در حمام یادآور صحنه هایی از گذشته است.
حمام در بازار اصلی کرمان واقع شده و امروزه موزه مردم شناسی است و تعداد بسیار زیادی از جهانگردان و ایرانگردان را به سوی خود می خواند. این حمام از بعد معماری دارای کاشیکاری بی نظیر، نقاشی های دیدنی، گچکاری و طاق های زیباست و تا حدود ۶۰ سال قبل دایر بوده است.
مدرسه، حمام و شاه نشین مجموعه ابراهیم خان ظهیرالدوله را نیز باید از نزدیک دید.کاشیکاری مدرسه این مجموعه جذابیتی درخور تحسین دارد. علاوه بر آن قیصریه جنب مدرسه و آب انبار و حمام هم دیدنی است. آتشکده گنبد جبلیه، گنبد سبز (قبه سبز) قلعه دختر با معبد آناهیتا، گنبد مشتاقیه و چاپخانه حمام وکیل نیز از مراکز دیدنی کرمان هستند.
یکی از جالب ترین نقاط تاریخی کرمان بازار شهر است که شامل بازار مسگری، بازار گنجعلیخان، بازار اختیاری و بازار وکیل است.
● کرمانشاه
استان تاریخی کرمانشاه همچون دیگر نقاط کشور کهنسال ما آثاری از روزگار مجد و عظمت ایران را در سینه کوه ها و پهن دشت های خود محفوظ کرده است. برخلاف سایر نقاط ایران که به صورت مقطعی مورد سکونت قرار گرفته اند، این استان بدون وقفه در ادوار مختلف تاریخ سکونتگاه مردم بوده است. غار شکارچیان بیستون نکات جالبی را درباره سابقه زندگی بشری در دوران پارینه سنگی در ایران روشن می کند.
از مهمترین آثار باستانی دیدنی در این استان می توان به مسجد عمادالدوله اشاره کرد که یکی از باشکوه ترین مساجد قاجاریه شهر کرمانشاه است که در سال ۱۲۸۵ هجری قمری توسط امامقلی میرزا عمادالدوله والی غرب در بازار زرگرها ساخته شده است. بازار و کاروانسرای عمادالدوله که از صدها مغازه و حجره تشکیل شده وقف بر مصارف این مسجد است. از دیگر مساجد دیدنی استان مسجد جامع پاوه است . بنای این مسجد در شمال شهر پاوه بر روی بقایایی از آتشکده دوره ساسانی پی ریزی شده است. این مسجد فاقد صحن بوده و از یک شبستان مستطیل شکل تشکیل شده است.
تکیه بیگلربیگی که در محله قدیمی فیض آباد واقع شده از آثار دیدنی کرمانشاه به شمار می آید. در حال حاضر تکیه بیگلربیگی به عنوان موزه خط و کتابت مورد بازدید عموم قرار می گیرد.
سوغاتی را که مسافران و گردشگران از این خطه با خود می توانند به شهرهایشان ببرند، علاوه بر صنایع دستی از قبیل گلیم، موج، سجاده، قلمکاری، چاق، نمد، گیوه می توان به شیرینی هایی مانند کاک، نان برنجی، نان خرمایی و روغن دان (روغن حیوانی) اشاره کرد. گیوه کشی یکی از هنرهای دستی کرمانشاه است. مسافران قدیم برای پیاده پیمودن مسیرهای طولانی باید پای پوشی مقاوم انتخاب می کرند که ضمن سبکی و خنکی، در گرما و سرما پوشش مناسبی برای حفاظت از پا باشد.● کهگیلویه و بویراحمد
استان کهگیلویه و بویراحمد از نظر موقعیت جغرافیایی در جنوب غربی ایران واقع شده و با مرکزیت یاسوج، دارای چهار شهرستان بویراحمد، کهگیلویه، دنا و بویراحمد می باشد و با حدود ۱۶ هزار و ۲۴۹ کیلومتر مربع مساحت سرزمینی مرتفع و کوهستانی است.
این استان دارای رودخانه هایی نظیر بشار، مارون، زهره، خرسان، نازماکن و... می باشد که از جذابیت خاصی برخوردار می باشند.
از نقاط دیدنی استان به پیست اسکی کاکان (دنا) می توان اشاره کرد. این پیست تنها پیست اسکی جنوب کشور در دامنه های رشته کوه زاگرس در یکی از مناطق بکر کوهستانی یاسوج جنب منطقه «آب نهر» کاکان واقع شده است و بهترین مکان طبیعی ورزش های زمستانی برای خانواده هاست.
شهرک توریستی سی سخت نیز برای کوهنوردان آشناست. این شهرک از اواخر پاییز تا اوایل بهار شاهد بارش برف سنگین زمستانی است. صنایع دستی و سوغات محلی استان کهگیلویه و بویراحمد شامل قالی، قالیچه، جاجیم، گبه، نمد، خورجین، گیمچه، سفره محلی، سیاه چادر، حور، زیربار، توبره (جای قرآن)، گردو، عسل، روغن محلی، کره و کشک، سیب، انگور، قره قوروت و کشک است.
از مناطق زیبای منطقه نیز می توان غار نول و تپه های باستانی یاسوج، تل مهره ای و تپه دم چنار را نام برد.
● گلستان
استان گلستان در بین استان های مازندران، سمنان و خراسان شمالی قرار دارد و مرکز آن گرگان است.یکی از مهمترین نقاط دینی این استان برج قابوس بن وشمگیر در گنبدکاووس است که بلندترین بنای آجری جهان به شمار می رود. همچنین امام زاده یحیی بن زید در همین شهرستان و آبشار علی آباد کتول از دیگر نقاط دیدنی گلستان به شمار می روند.
گفتنی است شهرستان گرگان با داشتن پارک های جنگل های مانند «نهار خوران» از نقاط دیدنی برای مسافران نوروزی به حساب می آید. از سوغات مهم این استان می توان به قالی، قالیچه، پشتی ترکمنی جاجیم، صنایع دستی و چوبی، ماهی، خاویار، پنبه، حلوا اماج، نان شیرینی(زنجبیلی- قطاب) اشاره کرد.یکی از نقاط دیدنی و بکر استان گلستان دشت سرسبز و زیبای مینوست.این دشت برای دوستداران طبیعت می تواند جذابیت فوق العاده ای داشته باشد.
● گیلان
در قسمتی از جلگه سرسبز و خرم حاشیه دریای خزر روی نقشه گربه سان ایران نام گیلان به چشم می خورد. استانی با زیبایی های بی بدیل که برنج و چای آن معروف است. طبیعت سرسبز و کناره های دریای خزر، جنگل و مزارع چای و فعالیت های مردم در مزارع جلوه های زیبایی از نشاط و جذابیت را به این ناحیه بخشیده و جاذبه های توریستی ویژه ای را فراهم آورده است. از مهمترین آثار باستانی و نقاط دیدنی استان گیلان می توان به آرامگاه سیدجلال الدین اشرف در شهرستان آستان اشرفیه و بقعه امامزاده سیدمحمود دینوری معروف به شاه میل رزاق و مزار پیر سیدشرفشاه عارف و شاعر گیلان، کاخ معروف اشرف و قلعه صلصال در شهرستان تالش اشاره کرد.
لاهیجان عروس شهرهای شمال، بندر انزلی، آستارا، رودبار و خصوصا ماسوله که هر یک جاذبه های گردشگری خاصی دارند همگی در این استان واقع اند. مرداب انزلی، آبشار سجیران، آبشار لونک، آرامگاه دکتر محمد معین، باغ محتشم، شیطان کوه، امارت شهرداری و امارت کلاه فرنگی رشت، قلعه کول، موزه چای و موزه کاکتوس از دیگر نقاط دیدنی این استان به شمار می رود. سوغات این استان نیز شامل برنج، زیتون، چای، انواع ماهی، کلوچه،نان کلوچه ای (فومنی)، نمد، حصیر، صنایع چوبی و... می باشد.
● لرستان
بر فراز تپه ای در مرکز خرم آباد، قلعه زیبا و دیدنی به مساحت پنج هزار و ۳۰۰ مترمربع به میهمانان این دیار خوشامد می گوید. نام قدیم آن که به دوره ساسانیان برمی گردد «دژ شاپور» بود و الان به فلک الافلاک مشهور است.
دور تا دور قلعه را پرتگاهی مخوف فرا گرفته که دارای پوشش گیاهی است و راه ورود به قلعه را دشوار می کند. نام این قلعه به مفهوم آسمان نهم و بالاترین فلک است که به طور مجازی دست نیافتنی بودن آن را می رساند. خرم آباد مرکز لرستان، شهری است که در دره واقع شده دره خرم آباد دارای چشمه های آب و هوای دلپذیر است.
عمده ترین جاذبه های طبیعی و تاریخی خرم آباد علاوه بر قلعه فلک الافلاک عبارت از؛ موزه مردم شناسی، مناره آجری، سنگ نبشته، گرداب سنگی، پل شکسته مقبره زیدبن علی، دریاچه و پارک کیو، آبشار نوژیان، بقعه شجاع الدین خورشید، سراب چنگایی و کاروانسرای میرزاسیدرضا (بازار طلافروشان) است. همچنین آبشار نوژیان در ۳۰ کیلومتری جنوب خاوری خرم آباد (بخش پایی) و در ناحیه ای جنگلی به همین نام یکی از زیبایی های طبیعی استان لرستان است.پارک جنگلی مخمل کوه در جاده الشتر، پارک شوراب در جاده خوزستان، پل کشکان، غار دوشه و گرداب سنگی نیز از جمله دیدنی های قابل ستایش لرستان محسوب می شوند.
● مازندران
با گذر از زیباترین جاده کشور «چالوس» به استانی جنگلی و خوش آب و هوا در شمال کشور در حاشیه خزر می رسیم. مازندران استانی که از دیرباز همواره میهمان پذیر بوده و هست و تصویر مناظر رویایی آن با خاطرات خوش در ذهن مسافران نقش بسته است.
این استان علاوه بر مناظر طبیعی موجود که دماوند (بام ایران)، دریای خزر (بزرگ ترین دریاچه جهان) و خاویار آن در تمام دنیا شناخته شده اند، ابنیه تاریخی زیادی دارد که منطقه شورچال گلوگاه، قلعه تماجیم سوادکوه، چشمه عمارت بهشهر، امامزاده مطهر کجور، قلعه ملک بهمن لاریجان و آرامگاه سه سیدمیرحیدرآملی از آن جمله اند. همچنین خاویار، ماهی، مرکبات، مربا، برنج، ترشی، صنایع چوبی، کلوچه و صنایع دستی شامل نمد، گلیم، حصیر، جاجیم و... از سوغات منطقه به شمار می روند.
● مرکزی
کمتر گردشگری است که نام مراسم بیل گردانی «نیم ور محلات» را شنیده و یا در این جشن شرکت کرده باشد. تنها این نیست. استان مرکزی جاذبه های گردشگری فراوانی دارد که بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی از وجود آنها بی خبرند. شهر باستانی و زیرزمینی آوه، خوره محلات، حمام چهار فصل، بازارهایی با معماری منحصر به فرد، هفتاد قله، شکارگاه مشهور موته در خمین، روستای باستانی الویر از جمله جاذبه هایی تاریخی این استان است که به دلایل مختلف بهره برداری گردشگری از آنها نشده است. البته برای آسودگی خاطر مسافران نوروزی لیست جاذبه های گردشگری استان مرکزی در مبادی ورودی شهرها به آنها تحویل داده می شود.
خمین، محلات، دلیجان، شازند، تفرش، آشتیان، ساوه، کمیجان و اراک شهر های استان مرکزی هستند که در سال جاری روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان مرکزی با مشخص کردن جاذبه های این شهرها و ارائه آنها به گردشگران قصد دارد نظر مساعد مسافران نوروزی را جلب کند. پارک سرچشمه، منطقه آبگرم، باغات گل، آتشکده آتشکوه و ستون های خورحه محلات و بیت حضرت امام خمینی (ره) و پارک نوجه خمین از جمله این جاذبه ها هستند.
● هرمزگان
استان هرمزگان به لحاظ اقلیمی می تواند در جذب گردشگری پیشرفت زیادی داشته باشد. زیرا در فصلی از سال که امکان جذب گردشگر در مناطق سردسیر نیست، در آب وهوای مناسب هرمزگان این امر امکان پذیر است.سواحل بندرعباس و هرمز، جنگل های زیبای حرا و جزایر قشم و کیش ازجمله جاذبه های طبیعی استان هرمزگان به شمار می رود.قلعه پرتغالی ها در جزیره هرمز که در ضلع شمالی جزیره و در ساحل دریا قرار دارد، مهمترین قلعه باقی مانده از روزگار تسلط پرتغالی ها بر سواحل و جزایر خلیج فارس است.
قلعه قشم و غارهای خربس از دیگر دیدنی های استان است.آبگرم گنو بندرعباس، جزیره کیش، مناطق حیات وحش حفاظت شده هرمزگان و جزیره قشم از مناطق مهم گردشگری هرمزگان به شمار می روند.حصیربافی رایج ترین و معمولی ترین صنعت دستی استان است.
● همدان
استان همدان ازجمله استان ها و مناطقی است که زیبایی ها و جاذبه های بکر و منحصر به فرد طبیعت را در کنار آثار تاریخی، فرهنگی و بناهای بازمانده از دوران باستان یکجا به مسافران و علاقه مندان هدیه می کند و به همین دلیل همه ساله جمع کثیری از ایرانگردان و جهانگردان خارجی در ایام مختلف از جاذبه های توریستی و سیاحتی آن دیدن می کنند.
۸۵۰ اثر تاریخی، فرهنگی و چشم اندازهای بی نظیر طبیعی استان همدان در انتظار مسافران نوروزی است.جاذبه های شهر همدان شامل آرامگاه های بوعلی و باباطاهر، کتیبه گنجنامه، مجسمه شیرسنگی، گنبد علویان، برج قربان، مسجد جامع، مقبره استرومردخای، سداکباتان، تپه عباس آباد، پیست اسکی تاریک دره، موزه بوعلی، موزه تاریخ طبیعی، موزه هگمتانه، امامزادگان شاهزاده حسین یحیی، محسن، هادی ابن علی، اهل بن علی و امامزاده اسماعیل.همچنین شهرهای ملایر، نهاوند، تویسرکان، اسدآباد، رزن و بهار نیز جاذبه های دیدنی بسیار دارد اما غار علیصدر و حمام سنگی کبودرآهنگ از معروفیت بیشتری برخوردار هستند.
● یزد
استان یزد از سرزمین های کهن و تاریخی ایران زمین است که مجموعه با ارزشی از جاذبه های معماری و تاریخی آن را به نمایشگاه خشتی تبدیل کرده است. در میان نقاط کویری کشور شاید کمتر منطقه ای را بتوان پیدا کرد که به لحاظ جاذبه های توریستی همپای یزد باشد. در بعضی از منابع، بنای اولیه برخی از شهرهای این استان چون میبد را به سلیمان پیغمبر، یزد را به ضحاک و اسکندر مقدونی و ابرکوه را به ابراهیم پیامبر نسبت داده اند.
آثاری چون دست افزارهای سنگی به دست آمده در دره های شیرکوه، نگاره های روی، تخته سنگ کوه ارنان و تکه سفال های منقوش نارین، قلعه میبد متعلق به دوره ایلامی، غارهای استان و آثار معماری و شهرسازی باستانی و... نشان می دهد، مدنیت یزد در چهار کانون باستانی مهریز، فهرج، یزد، رستاق میبد و اردکان متمرکز بوده است.شهر یزد به شهر بادگیرها، دوچرخه ها و شهر شیرینی شهرت دارد. یزد نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان است. مراکز دیدنی این شهرستان شامل مجموعه امیرچخماق، مسجد جامع کبیر، زندان اسکندر، مجموعه حمام و بازارخان، خانه لاری ها، موزه آیینه و... است.
تهیه و تنظیم: گلناز پناهی ابوذر ـ آوا کشاورز
منبع : روزنامه کارگزاران


همچنین مشاهده کنید