تلاش برای حل اختلاف ۳۰ ساله

● نگاهی به طرح اسپانیا برای حل مسأله صحرای باختری
نخست وزیر اسپانیا با اعلام پشتیبانی از طرح مغرب برای اعطای خودمختاری به صحرای باختری، از جبهه پولیساریو و الجزایر خواست به مذاكرات بر سر این طرح بپیوندند.روزنامه ال پاییس چاپ مادرید گزارش داد: «خوزه لوییس رودریگز زاپاته رو» نخست وزیر اسپانیا معتقد است طرح جدید مغرب برای دادن خودمختاری به صحرای باختری - كه در آن به استقلال این منطقه اشاره نمی كند- دوره جدیدی را در حل این اختلاف ۳۰ساله خواهد گشود.
زاپاته رو كه به مغرب رفته بود، در رباط پایتخت این كشور از طرفهای مساله صحرا خواست مذاكرات را از سر بگیرند.به عقیده وی، تمایل مغرب برای گفتگو در این زمینه روشن است و اكنون باید جبهه پولیساریو و الجزایر اراده خود را نشان دهند.این اظهارات نخست وزیر اسپانیا در شرایطی صورت می گیرد كه پادشاه و ملكه این كشور به زودی برای انجام یك دیدار رسمی به الجزیره سفر می كنند.
الجزایر از جبهه پولیساریو حمایت می كند كه خواهان استقلال صحرای باختری و تشكیل جمهوری دموكراتیك عربی صحرای باختری است، حال آنكه مغرب صحرای باختری را بخشی از خاك خود می داند و اكنون فقط با اعطای خودمختاری محدود به آن موافقت خود را اعلام داشته است.این دومین طرح ارایه شده از سوی مغرب برای خودمختاری صحرای باختری است اما تاكنون جزییات آن فاش نشده است.
صحرای باختری منطقه ای به وسعت ۲۶۶هزار كیلومتر مربع و ۲۶۷هزار نفر جمعیت مسلمان در شمال غرب قاره آفریقا است كه از هنگام خروج استعمار اسپانیا از منطقه در سال ۱۹۷۶میلادی، از نظر سیاسی در حالتی بحرانی و بلاتكلیف بسر می برد.
با خروج استعمار اسپانیا، جبهه پولیساریو در سال ۱۹۷۶در صحرای باختری اعلام استقلال كرد و نام جمهوری عربی صحرای دموكراتیك را بر آن نهاد اما دولت مغرب با تاكید بر اینكه صحرای باختری بخشی از خاك آن كشور است، همه منطقه را به اشغال خود در آورد. سازمان ملل نیز تاكنون صحرای باختری را به عنوان یك كشور به رسمیت نشناخته است.
پس از مدتها درگیری نظامی بین دو طرف كه به مهاجرت بیش از نیمی از جمعیت حدود نیم میلیون نفری صحرا منجر شد، سازمان ملل در سال ۱۹۹۱میلادی برای حل این مساله فعال شد و از آن زمان تاكنون حالت «نه جنگ، نه صلح» در منطقه وجود دارد.پس از آن، پنج طرح متفاوت برای برون رفت از وضعیت كنونی مطرح شده است كه مهمترین آن، طرح «جیمز بیكر» نماینده ویژه دبیركل سازمان ملل برای صحرا به شمار می رود.
این طرح، خواستار اعطای حق خودمختاری به منطقه و سپس انجام یك همه پرسی در صحرای باختری برای تعیین سرنوشت آن است.دولت مغرب همواره با استقلال صحرای باختری مخالفت كرده است اما اكنون می گوید حاضر است به این منطقه، خودمختاری اعطا كند. جبهه پولیساریو این طرح را رد كرده است.با این وجود، ال پاییس گزارش داد «دریس جتو» نخست وزیر مغرب در چارچوب هشتمین نشست مشترك اسپانیامغرب به زاپاته رو در مورد این طرح توضیح داده است.بر اساس این گزارش، زاپاته رو پس از مذاكره با جتو، طرح مزبور را با ارزش خواند و حمایت خود را از آن اعلام داشت.
جتو در مصاحبه مطبوعاتی با زاپاته رو در رباط اعلام كرد مغرب در ماه آوریل این طرح را از طریق سازمان ملل به پیش خواهد برد. نخست وزیر مغرب در مورد استقلال صحرای باختری در ضیافت شامی كه به افتخار هیات اسپانیایی برگزار كرده بود، نیز اظهارداشت: اراده «محمد ششم» پادشاه مغرب پیشبرد طرح یادشده برای جلوگیری از خطر بالكانی شدن منطقه و بروز بی ثباتی است كه ممكن است از وجود یك كشور صحرای مستقل ایجاد شود.
جتو افزود: هدف از طرح پیشنهادی مغرب، دستیابی به یك راه حل با اتفاق نظر است كه در آن، به یكپارچگی سرزمین مغرب و حاكمیت آن در چارچوب سازمان ملل احترام بگذارد.در بیانیه نهایی نشست مشترك دو كشور نیز تصریح شده است: نظر اسپانیا در مورد طرح خودمختاری برای صحرا می تواند راه را برای حل این اختلاف باز كند و تضمینی برای آغازخودمختاری آن باشد.
بر اساس این بیانیه، دو كشور علاوه بر مساله صحرا، در نشست مشترك خود در مورد سرمایه گذاری ۲۰۰میلیون یورویی مشترك شركتهای اسپانیایی در مغرب، پرداخت ۱۶میلیون یورو برای بازسازی ناوگان ماهیگیری مغرب پس از باز كردن مناطق صید خود به روی كشتیهای ماهیگیری اسپانیا و بررسی ایجاد خط آهن زیر دریایی كه از تنگه جبل طارق عبور خواهد كرد، توافق كردند.

منبع : روزنامه ابرار