رشد قبل از تولد

زندگی داخل رحمی به دو دوره آمبریونیك و فتال تقسیم می شود كه ۸ هفته اول حاملگی را گویند و بعضی ها ترجیح می دهند كه ۱۲ هفته اول را امبریونیك گویند و زمان بین ۱۲-۴۰ هفته حاملگی را فتال می گویند.
هفته اول زندگی ژرمینال كه تقسیم سلول و در هفته دوم اكتودرم و آندودرم و در هفته سوم مزودرم اضافه میشود.
در هفته هشتم وزن جنین ۱ گرم و در حدود ۵/۲ سانتی متر طول دارد در هفته ۱۲ وزن جنین حدود ۱۴ گرم وقد حدود ۵/۷ سانتی متر است و اواخر تریمستر اول جنس جنین مشخص می گردد،در اواخر تریمستر دوم (۲۸ هفته)وزن جنین حدود ۱۰۰۰ گرم و قد ۳۵ سانتی متر است(۱۴ اینچ)، در هنگام تریمستر سوم اندازه جنین باز هم افزایش می یابد و در جنین غضلات و نسوج تحت جلدی اولیه ایجاد می شود،سیستم گردش خون در بین هفته ۸-۱۲ كامی می شود،حركات تنفسی در هفته ۱۸ انجام اما تكامل ساختمانهای آلوئولر معمولا كافی نیست تا هفته ۲۴-۲۶ جنین تكامل می یابد.
ماده سورفا كتان ریوی در هفته ۲۰ در حال تكامل یافتن می باشد و شاید تا تریمستر سوم كامل نباشد در اواخر حاملگی زمانی كه مایع آمنیوتیك شامل سلول های زیادی است ممكن است مكونیوم به آلوئل آسپیره شود و باعث اشكالات تنفسی متعاقب زایمان گردد.
خموگلوبین جنین اكثریت هموگلوبین F می باشد كه حامل اكسیژن بیشتری است هموگلوبین A در اواخر دوره جنینی حدود %۳۰ می رسد در هفته ۱۲ حاملگیBILE تشكیل و بزودی آنزیم های هاضمه ایجاد میشود حركات بلع در هفته ۱۴ ظاهر می شوند در هفته ۲۶-۲۸ (ساكینگ) مكیدن جنین شروع می شود.جفت یك راه عمده تعویض متابولیك بین مادر و جنین می باشد در اواخر حاملگی IgG و كلسیم و آهن از جفت عبور كرده و لذا در نوزادان پرماجور بیشتر احتیاج به كلسیم-آهن دارندو استعداد به عفونت نیز زیادتر می باشد.
رفلكس گراسپینكGRASP REFLES در هفته ۱۷ ظاهر و در هفته ۲۷ تكمیل می شوند مرگ و میر دوران آمبریونیك از تمام زمان های دیگر بیشتر است ومربوط به اختلالات ژنیتیك-كروموزومی-سن مادر-عفونت های مادری ویا تجویز دارو به مادر در دوران تریمستر اول می باشد مرگ و میر در دوران فتال مربوط به فاكتور های داخل رحمی می باشد كه شامل اكسیژناسیون ثانوی به اختلالات جفت-بند ناف-عفونت های باكتریال-و ویرال پروتوزوئری – اشعه-تروما عوامی شیمیایی اختلالات ایمونولژیك و تغذیه ای می باشد سوء تغذیه حتی روی نورون های مغزی نیز تاثیرگذار می باشد.
وزن متوسط نوزادان در موقع تولد حدود ۴۰۰/۳ (۵/۷ پوند) می باشد كه پسر ها مختصری بیشتر از دختران وزن دارند و در حدود ۹۵% نوزادان فول ترم وزن بین ۵۰۰/۲-۶۰۰/۴ كیلوگرم دارند(۱۰-۵/۵ پوند) و قد متوسط ۵۰ سانتی متر (۲۰ اینچ) و در حدود ۹۵% نوزادان قد بین ۴۵-۵۵ سانتی متر (۲۲-۱۸ اینچ) متوسط دور سر در حدود ۳۵ سانتی متر(۱۴ اینچ) یعنی بین ۱/۳۷-۶/۳۲ سانتی متر می باشد شكم نسبتا برجسته و انتهاها نسبتا كوتاه و نقطه وسط قد نوزاد نزدیك ناف می باشد در حالیكه در بالغین در سمفیزپوبیس می باشد.
همانطور كه ذكر شد فقر و سوء تغذیه با كم وزنی و زایمان بیش از موقع ارتباط دارد.سوء تغدیه در سه ماهه سوم اغلب منجر به كم وزنی می شود افزایش وزن مادر در دوران حاملگی به وزن جنین بستگی دارد وزن متوسط شیرخواران در یك كشور معیار خوبی برای وضعیت تغذیه ای آن مملكت است در كشور های شرقی كه وضع تغذیه ای خوبی ندارند وزن متوسط تواد ممكن است ۳ كیلوگرم (۵/۶ پوند) و یا كمتر باشند.
مسمومیت حاملگی در مادر و نارسائی جفتی به طور شایعی با كم وزنی همراه هستند استعمال بیش از حد دخانیات به وسیله مادر نیز باعث كم وزنی نوزادن در موقع تولد می شود .حاملگی متعدد: در دوقلو ها وزن متوسط ۴۰۰/۲ كیلو و در ۳ قلوها ۸۰۰/۱ كیلو و در چهار قلو ها ۴۰۰/۱ ذكر می شود.
دیابت به طور شایعی با افزایش وزن نوزاد موقع تولد مواجه است.نوزادان در ۴۸-۲۴ ساعت بعد از تولد حدود [۱۰-۵] % وزن خود را از دست می دهند كه مربوط به از دست دادن اب می باشد و در نوزادان فول ترم حدود روز های ۱۴-۱۰ وزن تولد را دارا خواهند بود.
▪ تعداد تنفس:
نوزاد مابین ۵۰-۳۵ در دقیقه است.
▪ تعداد نبض نوزاد:
مابین ۱۲۰-۱۶۰ در دقیقه است.
رفلكس Rooting – ساكینگ Sucking و گاگینگgagikg بلع SWALLOWING فعال است در آخر هفته اول فاصله تغذیه حدود ۲ تا ۵ ساعت می باشد اولین مدفوع كه مكونیوم نامیده میشود در ظرف ۲۴ ساعت بعد از تولد انجام می شود تعداد دفعات اجابت مزاج نوزاد بستگی به شیر خوردن او دارد ولی متوسط ۳-۵ مرتبه در روز می باشد و درشیر مادر خواران تا حدود ۷-۶ مرتبه ممكن است باشد.
در موقع تولد ۵۵ كیلو كالری پر كیلوگرم در روز احتیاج می باشد و در آخر هفته تولد ۱۱۰ كیلوكالری به ازاء هر كیلوگرم وزن در ۲۴ ساعت و در انتهای هفته اول حدود ۱۲۰-۱۵۰ سی سی پر كیلو مایع باید در نظر گرفته شود.
در هفته اول تولد پروتئینوی شایع استBUN بطور گذران ممكن است افزایش یابد هموگلوبین نوزاد مابین ۱۷-۱۹ گرم در دسی لیتر و افزایش رتیكولوسیت خفیف و نرموبلاست در روزهای اول تولد گزارش می شود.
تعداد گلبول های سفید نوزاد ۱۰۰۰۰ در موفع تولد كه در ظرف مدت ۲۴ ساعت افزایش می یابد و به ۲۵-۳۵ هزار می رسد با ارجحیت نوتروفیل بعد از هفته اول WBC كاهش می یابد و به ۱۴ هزار با ارجحیت لنفوسیت می رسد.
عبور هورمون های مادری از جفت ایجاد تغییرات موقتی در سینه ها و دستگاه تناسلی نوزاد می نماید هیپرگلیسمی مادر ممكن است باعث هیپرانسولینسیم نوزاد و در نتیجه هیپوگلیسمی شود قند وكلسیم در نوزاد ممكن است به طور نرمال كاهش یابد و باعث تشنج شود.
گاماگلوبولین نوزاد مختصری بالاتر از مادر كه بر ضد بسیاری بیماری های باكتریال و ویرال عمل می نماید ولی IGM معمولا عبور نمی كند كه در مواقع عفونت ها به خصوص گرم نگاتیو وجود دارد گاماگلوبولین نوزاد در ظرف سه ماه كاهش می یابد.

پروفسور محمد حسین سلطان زاده
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

منبع : پروفسور محمدحسین سلطان‌زاده