یک منبع غنی غذایی

سیب زمینی پس از برنج، دومین ماده غذایی مصرفی در سطح جهان به شمار می رود و یکی از پرطرفدارترین محصولات کشاورزی است که تاکنون توسط بشر کشت شده است.
وجود سیب زمینی همراه با شیر در رژیم غذایی می تواند منبع عظیم انرژی، ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن باشد. این گیاه غده ای، از خانواده تاجریزی هاست و باید در جای تاریک و خشک نگهداری شود. تابش نور باعث ایجاد ماده ای به نام سولانین در پوست سیب زمینی می شود و در نهایت، پوست سیب زمینی سبزرنگ می شود.
این ماده سمی، برای بدن مشکل جدی ایجاد نمی کند ولی سیب زمینی، کمی تلخ مزه می شود و ممکن است در بعضی افراد مشکلات گوارشی ایجاد کند. پس بهتر است پوست سبز را از سیب زمینی جدا کرده سپس مصرف کنید. یک سیب زمینی متوسط حاوی ۴۵ درصد ویتامین C، ۱۵ درصد تیامین، ۸ درصد نیاسین، ۱۴ درصد ویتامین B۶، ۱۴ درصد فولاسین، ۶ درصد اسید پانتوتنیک، ۶ درصد فسفر، ۱۲ درصد منیزیم و ۹ درصد آهن است.
برخلاف تصور همگان، سیب زمینی میزان کالری بالایی ندارد. یک سیب زمینی متوسط حاوی ۱۱۰ کالری است این در حالی است که یک پرس برنج دارای ۲۲۵ کالری و یک پرس ماکارونی حاوی ۱۵۵ کالری است.
سیب زمینی یکی از بزرگترین و بهترین منابع غذایی است. یک سیب زمینی متوسط میزان کالری کمتری از یک عدد گریپ فروت و پتاسیم بیشتری از موز دارد. آهن موجود در سیب زمینی از سایر سبزیجات، کارآیی بیشتری دارد و فاقد چربی است. به علاوه سرشار از کربوهیدرات و حاوی فیبر است. بیش از ۳۰۰ نوع سیب زمینی مختلف در جهان وجود دارد.
● تاریخچه سیب زمینی
کشاورزان کلمبیایی برای اولین بار، سیب زمینی را ۷۰۰۰ سال پیش کشف و به کشت آن اقدام کردند. طبق شواهد باستان شناسی حدود ۴۵۰۰ سال پیش در مناطق کوهستانی پرو سیب زمینی کشت می شده است زیرا این آب و هوا برای رشد گندم یا هر محصول دیگری بسیار سرد و نامناسب است.
این سیب زمینی ها از اندازه گردو تا یک سیب و در رنگ های متنوع قرمز و طلایی تا آبی و سیاه بودند. اسپانیایی ها در سال ۱۵۳۷ در دهکده آندین سوروکاتا سیب زمینی را کشف کردند. در اسپانیا، سیب زمینی، غذایی برای طبقه محروم جامعه محسوب می شد و جزو برنامه غذایی افراد بستری در بیمارستان بود.
اسپانیایی ها در بازگشت به اروپا، این ماده غذایی را با خود به آنجا بردند ولی در اروپا با استقبال زیادی مواجه نشد و از آن به عنوان ماده ای سمی و شیطانی یاد شد.
یک گروه گیاه شناس آماتور شروع به کشت سیب زمینی کردند و سه دهه طول کشید تا این ماده سرشار از مواد غذایی، جای خود را در اروپا باز کند. با تلاش پادشاه پروس و انگلستان، سیب زمینی در سال ۱۷۸۰ به ایرلند معرفی شد و خیلی زود در سراسر اروپا محبوب خانواده ها شد. مردم ایرلند اعم از ثروتمند و فقیر این ماده غذایی ارزشمند را در سبد غذایی خود قرار دادند و در ابتدای سال ۱۸۰۰ در ایرلند انفجار جمعیت رخ داد.
در فرانسه نیز مردم رغبتی به آن نشان نمی دادند. «آنتونی آگوستین پارمن تیر» که شیمیدان و داروساز بود وقتی نتوانست فرانسوی ها را متقاعد به استفاده از سیب زمینی کند یک قطعه زمین فقیر را در حومه شهر پاریس انتخاب کرد و ۵۰ جریب را سیب زمینی کاشت در طی روز نیز در اطراف این زمین نگهبانی می داد.
مردم محلی بسیار وسواس و کنجکاو شدند و در صدد برآمدند دلیل این همه مراقبت را بفهمند. هنگام شب که او نگهبانی نمی داد، بسیاری از دهقانان و روستاییان چند سیب زمینی را از زمین درآوردند و در باغ خود کاشتند. به این ترتیب حضور سیب زمینی به تدریج در این منطقه نیز گسترش یافت.
این ماده غذایی در آمریکا چندان محبوب نبود تا اینکه بنیامین فرانکلین به عنوان نماینده رسمی به فرانسه سفر کرد. او در یک میهمانی باشکوه حضور یافت که سیب زمینی با بیست روش مختلف طبخ شده بود. این مسئله فرانکلین را به شدت تحت تاثیر قرار داد و سبب کشت سیب زمینی حتی در مناطق دورافتاده آمریکا شد.
در ماه می ۱۸۱۱، دوازده عدد سیب زمینی کهنه و چروکیده شده توسط کشتی تانکوئین به اتریش رسید و پس از کشت آن، تعداد سیب زمینی ها به ۱۹۰ عدد رسید. از سال ۱۸۱۲ نیز کشت گسترده آن آغاز شد و همچنان ماده اصلی سازنده نان محسوب می شد تا زمانی که میزان کشت گندم به میزان مورد نیاز رسید.
پس از گسترش سیب زمینی در جهان، نوبت به تنوع این ماده مغذی رسید. سیب زمینی سرخ کرده یکی از این مواد بود که توسط پرزیدنت توماس جفرسون به آمریکایی ها معرفی شد. یکی دیگر از محصولات متنوع و پرطرفدار چیپس است. در تابستان سال ۱۸۵۳ جرج کرام به عنوان سرآشپز در یک رستوران بزرگ، در نیویورک مشغول به کار بود. او در منوی غذای خود سیب زمینی سرخ کرده را هم داشت.
سیب زمینی ها در قطعات ضخیم و استاندارد برش داده و سرخ می شدند. یکی از مشتریان از سیب زمینی سرخ کرده او خوشش نیامد و آن را پس داد. «کرام» نیز با عصبانیت، سیب زمینی ها را به آشپزخانه برگردانید، تعدادی ورقه نازک سیب زمینی را همراه با نمک در روغن سرخ کرد و با عصبانیت آن را به مشتری ارائه داد.
این غذا آنچنان به مذاق مشتری خوش آمد و از آن تعریف کرد که سایر مشتریان رستوران نیز درخواست آن را کردند. پس از مدتی، نام چیپس نیز در منوی رستوران وارد شد و طرفداران زیادی پیدا کرد. تا اینکه در سال ۱۹۲۰ دستگاه مکانیکی برای کندن پوست سیب زمینی و برش دادن آن اختراع شد و چیپس گسترش بیشتری یافت.
در سال ۱۹۲۰، «هرمان لی» فروشنده مسافری در جنوب بود که به محبوب شدن و گسترش این ماده غذایی از طریق آتلانتا کمک شایانی کرد. او فروشنده دوره گردی بود که ابتدا چیپس را با گشت و گذار در شهر می فروخت.
پس از مدتی سوپرمارکت کوچکی خرید و به تدریج به یکی از پررونق ترین و موفقیت آمیزترین تجارت ها تبدیل شد. در سال ۱۹۶۱، او همکاری اش با شرکت فریتو را آغاز کرد و بر رونق آن افزود. امروزه آمریکایی ها یکی از بزرگترین مصرف کننده های چیپس در سراسر دنیا محسوب می شوند.
هر فرد آمریکایی سالانه به طور متوسط ۷/۱۳۲ پوند سیب زمینی مصرف می کند یعنی سالانه حدود ۳۶۵ عدد سیب زمینی یا به عبارت دیگر روزی یک عدد سیب زمینی در برنامه غذایی شان جای دارد. سیب زمینی به صورت سیب زمینی سرخ شده، چیپس، غذاهای آماده، سوپ، کیک و... در سراسر جهان مصرف می شود.

ترجمه؛ میترا جلیلی

منبع : روزنامه کارگزاران