پیوند تراشه‌ها به مغز

شاید یکی از بزرگ ترین آرزوهای جهان پزشکی این باشد که روزی بتوان معلولین را درمان کرد. پیوند تراشه های کامپیوتری به مغز، یکی از تازه ترین شیوه های جراحی در این زمینه است. امید آن می رود تراشه های کامپیوتری بتوانند ارتباط قطع شده میان سیگنال های مغزی و اعضای بدن را دوباره برقرار کنند.
اگر سالم هستید و می توانید دست و پایتان را تکان دهید، بعضی وقت ها یادتان می رود که چقدر خوشبخت اید! جنیفر فریج دختر جوانی است که روی صندلی چرخدار می نشیند. ۹ سال پیش، در سانحه ای هنگام اسکی پایش فلج شده است.
بزرگ ترین آرزوی او این است که روزی دوباره بتواند راه برود. پس از چندین عمل جراحی، جنیفر اکنون می تواند روی پایش بایستد. با اینکه از جا برخاستنش کمی غیرعادی و ماشینی به نظر می رسد اما مهم این است که می تواند دوباره بایستد. ایستادنی که مدیون تعداد زیادی قطعه مصنوعی است که درون عضلات پایش کاشته شدند. با فشار دکمه ای که روی دستگاه کنترل از راه دور است جنیفر می تواند از جا برخیزد.
جنیفر؛ نوامبر سال ۱۹۹۹ تراشه ها به من پیوند زده شد. همینطور که می بینید می توانم بایستم و حرکت کنم و یا کارهایی بکنم که در حالت نشسته هرگز نمی توانستم انجام دهم و مهمتر از همه اینکه می توانم به جایی که می خواهم بروم ، جاهایی که با صندلی چرخدار نمی توانستم بروم.
با فشار دکمه روی دستگاه کنترل از راه دور، قطعات مصنوعی که درون پا کار گذاشته شده اند با فرستادن تکانه ای الکتریکی عضلات پا را تحریک می کند و با این تحریک جنیفر می تواند سر پا بایستد. دوباره سر پا ایستادن برای معلولی که پایش فلج است پیشرفت بسیار بزرگی است. با وجود این متخصصانی مانند جان داناهو از دانشگاه بران در آمریکا معتقدند می توان حتی از این هم فراتر رفت. جان داناهو و همکارانش در حال طراحی قطعه ای هستند که بدون دستگاه کنترل از راه دور کار می کند.
این قطعه، تراشه بسیار کوچکی است که به مغز پیوند زده خواهد شد. محل پیوند بخشی از لایه خارجی مغز است که مسوول حرکت اندام هاست. تراشه سیگنال های حرکتی را از این بخش مغز دریافت می کند و آنها را از طریق یک کابل به بیرون از جمجمه هدایت می کند. داناهو نحوه عمل تراشه را اینطور توضیح می دهد؛ از این مدل تراشه ها تا به حال اینطور استفاده می شد که پس از پیوند تراشه به مغز معلول، فرد مثلا می توانست با قدرت تصمیم گیری ماوس را روی صفحه مانیتور به حرکت درآورد. تراشه ها مدتی بعد مجهزتر شدند، با مدلهای کنونی فرد می تواند تصمیم بگیرد کلیک کند و کلیک می کند!
قطعه کوچکتری که داناهو و همکارانش طراحی کرده اند قابلیت های بیشتری دارد. جان داناهو؛ به کمک این تراشه دیگر لازم نیست که معلول دکمه ای را فشار دهد تا قطعه مصنوعی که درون عضلاتش کار گذاشته شده است تحریک شود. نه! فقط کافی است که تصمیم بگیرد بلند شود، تراشه درون مغز، سیگنال را دریافت کرده و به کمک کامپیوتر به عضلات پا منتقل می کند بعد هم فرد می تواند از جا بلند شود. این تراشه کامپیوتری تا کنون به مغز چهار بیمار پیوند زده شده اند. این نوع جراحی هنوز در مرحله آزمایش است. هدف اول از تکمیل این تراشه ها کمک به افرادی است که تمام بدنشان فلج است. طراحان این قطعه امیدوارند این دسته از معلولین بتوانند دستکم به تنهایی غذا بخورند.
علاوه بر این نوع تراشه ها که مخصوص معلولین حرکتی است، متخصصان چشم پزشکی به تازگی تراشه ای طراحی کرده اند که تا حدی بینایی از دست رفته را بازمی گرداند. پروفسور مارک همایون از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در لس آنجلس که مدیر پروژه طراحی این تراشه است، می گوید؛ این سیستم شامل یک بخش قابل حمل و بخشی است که پیوند زده می شود.
بخش قابل حمل دوربین کوچکی است که حوادث را ضبط می کند و بعد آن را بصورت سیگنال به کامپیوتر جیبی روی کمربند نصب شده منتقل می کند. کامپیوتر سیگنال ها را کمی تغییر می دهد و بدون سیم به تراشه ای که در شبکیه مغز کار گذاشته شده می فرستد. سیگنال ها شبکیه را تحریک می کنند و اعصاب بینایی اطلاعات را به مغز می رسانند.
شرط اول موفقیت پیوند این تراشه در این است که اعصاب بینایی سالم باشند. این تراشه تا به حال به شش نفر که بینایشان را در اثر بیماری از دست داده بودند، پیوند زده شده است. مارک همایون در مورد نتیجه می گوید؛ واقعا اعجاب آور است که بیمار تا چه حد می تواند تشخیص دهد. در اصل ما انتظار داشتیم که بیمار تیره و روشن را از هم تشخیص دهد، اما این افراد می توانند چنگال را از چاقو تشخیص دهند. حتی وقتی چیزی در نزدیکی شان حرکت می کند متوجه می شوند. این خیلی غافلگیرمان کرد.
معلوم است که مغز در موقعیتی است که می تواند از سیگنال هایی که چیپ می فرستد، اطلاعات را بیرون آورد.این تراشه در سال جاری میلادی بعد از کمی تغییر به پنجاه نابینای داوطلب دیگر پیوند زده خواهد شد. در صورت موفقیت آمیز بودن پیوند ها، تراشه تا دو سال دیگر مجوز خواهد گرفت. پروفسور همایون که به نتیجه بسیار خوش بین است. معتقد است این تراشه بینایی از دست رفته میلیون ها نفر را با آنها باز خواهد گرداند.

منبع : روزنامه کارگزاران