ضیافت رفقای خوب در شب اسکار

هفتاد و نهمین دوره جایزه سینمایی «اسکار»، دیروز در کداک تیه تر لس آنجلس برگزار شد و داوران آکادمی، بالاخره مجسمه طلایی را به «مارتین اسکورسیزی» کارگردان کهنه کار سینمای امریکا هدیه کردند. اسکورسیزی، زمانی که نامش به عنوان بهترین کارگردان اعلام شد، گفت «لطف کنید و دوباره پاکت اسامی را مرور کنید تا همه مان مطمئن شویم. آدم های زیادی در همه این سال ها آرزو داشتند من این جایزه را ببرم.
از همه شان ممنونم.» فیلم های این استاد مسلم سینما، به قول بسیاری از منتقدان سینمایی چیزی کم از فیلم های «اورسن ولز»، «آلفرد هیچکاک» و «جان فورد» ندارند. اما آکادمی اسکار هیچ وقت به فیلم های او روی خوش نشان نداد و در همه این سال ها، هر وقت فیلمی از او نامزد جایزه بهترین فیلم یا بهترین کارگردانی بود، داوران جایزه را به کسانی دیگر بخشیدند. خود استاد، چند سال پیش، در تکه یی از فیلم مستند «سفری شخصی با مارتین اسکورسیزی در سینمای امریکا» گفته بود «رابطه هالیوود با کسانی که قواعدش را زیر پا گذاشته اند، همیشه ترکیبی بوده از عشق و نفرت؛ گاهی آن کارگردان ها را به عرش برده و لحظه یی بعد به فرش کشانده.» با این همه، دوره هفتاد و نهم اسکار برای اسکورسیزی خوش یمن بود و طلسم بی اعتنایی آکادمی شکسته شد.
«مرحوم» هم جایزه بهترین کارگردانی را نصیب اسکورسیزی کرد، هم بهترین فیلم را. جایزه بهترین فیلم نامه و بهترین تدوین هم به این حماسه پرشور اسکورسیزی رسید تا مرحوم، خوش اقبال ترین فیلم «مارتی بزرگ» در این سال ها باشد.
«جرج لوکاس»، «استیون اسپیلبرگ» و «فرانسیس فورد کاپولا» روی صحنه کداک تیه تر آمدند تا «بچه های بداخلاق سینما» دوباره کنار هم جمع شوند. تنها غایب این جمع درجه یک، «برایان دی پالما» بود که «کوکب سیاه»اش به مذاق داوران آکادمی خوش نیامد. شاید اگر دی پالما هم روی صحنه کداک تیه تر حاضر می شد، عکاس های این مراسم، یک عکس تاریخی از نابغه های دهه ۱۹۷۰ می گرفتند؛ هرچند همین عکس های چهار نفره هم دیدنی تر از بعضی فیلم های «اسکار»ی امسال هستند.
نیویورکی های مخالف خوان و شورشی، از این به بعد می توانند امیدوار باشند که آکادمی اسکار گاهی هم گوشه چشمی به آنها دارند. اسکورسیزی، بی شک از گرفتن مجسمه طلایی خوشحال است؛ اما دلیل اصلی این خوشحالی، پیروزی «کارگردان نیویورکی» در این «جدال نابرابر» است. استاد اسکورسیزی، یک بار نخل طلای کن را برده و سه تا از فیلم هایش راننده تاکسی، رفقای خوب و گاو خشمگین معمولاً در همه فهرست هایی که قرار است بهترین فیلم های تاریخ سینما را معرفی کنند، حضور دارند.
«شاگرد خوب سینما» را باید در رده همان شمایل شکن هایی قرار داد که خودش راجع به آنها حرف زده است؛ خیال پردازها، مخالف خوان ها و شورشیانی که با سیستم هالیوود مقابله می کنند و فرم هنری را گسترش می دهند. گاهی شکست می خورند و گاهی کاری می کنند که سیستم، خودش را در خدمت آنها قرار دهد.
داوران آکادمی در دوره هفتاد و نهم، اسکورسیزی را به «کلینت ایستوود» ترجیح دادند، همان طور که در دوره هفتاد و هفتم، «دخترک میلیون دلاری» را به «هوانورد» ترجیح دادند و حواسشان نبود که اسکورسیزی رویاهایش را به فیلم تبدیل کرده و فیلمی در ستایش سینما و یکی از سینمادوستان هوارد هیوز افسانه یی ساخته است.
در دوره هفتاد و نهم، اسکورسیزی را به عرش بردند و ایستوود را به فرش کشاندند. در رشته بهترین فیلم، «بابل»، «دوشیزه سان شاین کوچولو»، «ملکه» و «نامه های ایووجیما» هم نامزد بودند و هرچند خیلی ها فکر می کردند جایزه به بابل می رسد، مرحوم این جایزه را گرفت. در رشته بهترین کارگردانی، «کلینت ایستوود» نامه های ایووجیما، «استیون فریرز» ملکه، «الخاندرو گونسالس ایناریتو» بابل و «پل گرین گراس» یونایتد ۹۳ف هم نامزد بودند که داوران، اسکورسیزی را ترجیح دادند. در بخش بهترین فیلمنامه اقتباسی، «بورات»، «بچه های کوچک»، «یادداشت هایی درباره رسوایی» و «بچه های بشریت»، رقیبان مرحوم بودند و ظاهراً هیچ کدام از این فیلم نامه ها، به نظر داوران، به خوبی مرحوم نبوده است.
جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی را «ویلیام موناهان» گرفت. در رشته بهترین تدوین نیز مرحوم توانست از «بابل»، «یونایتد ۹۳»، «الماس خونین» و «بچه های بشریت» پیشی بگیرد و «تلما شون میکر» غظاهراً تلفظ درستش اسکون میکر استف، همکار و دوست همیشگی اسکورسیزی غکه حتی فیلم اولش «کیه داره در می زنه؟»
را هم تدوین کردهف این مجسمه طلایی را گرفت تا اسکار ۲۰۰۷، برای عوامل فیلم مرحوم سالی به یادماندنی شود. جایزه بهترین بازیگری، عملاً، به همان بازیگرهایی تعلق گرفت که پیش از این کارشناسان سینمایی حدس می زدند. «فارست ویتاکر» غدر ایران او را بیش تر به خاطر بازی در گوست داگ؛ مرام سامورایی می شناسند.
که در فیلم «آخرین پادشان اسکاتلند»، نقش «ایدی امین» را بازی کرده بود، برنده جایزه بهترین بازیگر مرد شد. ویتاکر روی صحنه کداک تیه تر گفت «هیچ وقت فکر نمی کردم روزی روزگاری بتوانم در یک فیلم بازی کنم، ولی جایزه یی که امشب گرفتم ثابت کرد که این کار شدنی است.» «لئوناردو دی کاپریو» الماس خونین، «رایان گاسلینگ» نیمه نلسن، «پیتر اوتول» ونوسف و «ویل اسمیت» در جست وجوی خوشبختی نامزدهای دیگر این بخش بودند. کارشناس های سینمایی، پیش تر نوشته بودند که اگر دی کاپریو به خاطر بازی در فیلم مرحوم نامزد می شد، می توانست جدی ترین رقیب ویتاکر محسوب شود؛ اما با توجه به فهرست فعلی، هیچ خطری ویتاکر را تهدید نمی کرد.
«هلن میرن» هم به خاطر بازی در فیلم «ملکه»، برنده جایزه بهترین بازیگر زن شد تا گنجینه افتخارات این فیلم زندگی نامه وار را کامل کند. میرن نیز زمانی که روی صحنه رفت، گفت «اگر ملکه نبود، من هم این جا نبودم که جایزه اسکار را بگیرم. خانم ها و آقایان؛ من ملکه را به شما تقدیم می کنم.» خبرهای غیررسمی حکایت از این دارند که ظاهراً وقتی نام میرن به عنوان بازیگر این فیلم مطرح می شود، بعضی از اعضای خاندان سلطنتی انگلیس، اعتراض می کنند و می گویند بهتر است بازیگر دیگری نقش ملکه انگلیس را بازی کند.
با این همه، انبوه جایزه ها و خروار خروار ستایشی که نثار هلن میرن شد، ظاهراً به این اعتراض ها پایان داده است. «دوشیزه سان شاین کوچولو» جاناتان دیتن و والری فریس که به قولی مستقل ترین فیلم هالیوودی سال است، جایزه بهترین فیلمنامه اریژینال را گرفت و «آلن آرکین» بازیگر نقش بابابزرگ برنده جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد.
جایزه بهترین انیمیشن به «گام های خوشبختی» رسید و این انیمیشن پنگوئنی، بیش از «ماشین ها» و «خانه هیولا» به مذاق داوران خوش آمد. «زندگی دیگران» ساخته «فلوریان هنکل فن دونرس مارک» غمحصول آلمانف بهترین فیلم خارجی غیرانگلیسی زبان شد و «هزارتوی پن» ساخته تحسین شده «گی یرمو دل تورو» که در این بخش نامزد بود، برنده بهترین فیلم برداری، بهترین کارگردانی هنری و بهترین گریم شد.
«دختران رویایی» بیل کاندون هم جایزه بهترین ترکیب صدا و بهترین بازیگر نقش مکمل زن جنیفر هادسن را گرفت و اصلاً فیلم جنجالی سال نشد. «بابل» ساخته تحسین شده «الخاندرو گونسالس ایناریتو»ی چهل و سه ساله، که نامزد دریافت هفت جایزه اسکار بود، در کمال تعجب و حیرت، فقط جایزه بهترین موسیقی متن را گرفت تا ایناریتو، در کنار کلینت ایستوود، یکی از دو ناکام بزرگ دوره هفتاد و نهم اسکار باشد.
هفتاد و نهمین دوره اسکار، البته ناکام های دیگری هم داشت. «پیتر اوتول» که گمان می کرد بازی اش در «ونوس» دست کمی از بازی های دوره جوانی اش ندارد، به چشم داوران نیامد و «پنه لوپه کروس» که بازی اش در «بازگشت» غپدرو آلمودوبارف تحسین همه را برانگیخته بود، در کنار هلن میرن اصلاً دیده نشد.
«اسکار»، بی شک مهم ترین و جذاب ترین «بازی» سینمایی سال است که طرفداران بسیاری دارد و قطعاً همه آن کسانی که پیش از این، مشغول پیش بینی نتایج بوده اند، احتمالاً به این نتیجه رسیده اند که هیچ بازی را نمی شود واقعاً پیش بینی کرد. اسکار یک بازی جهانی است و همه آن ها که مخاطب سینما هستند، در این بازی شرکت می کنند تا در آن لذتی که از فیلم ها برده اند، شریک باشند. احتمالاً دوره هشتادم اسکار، شگفتی های دیگری را برای تماشاگرانش به ارمغان می آورد. کاش می شد آینده را پیش بینی کرد.
● فهرست برندگان هفتاد و نهمین دوره اسکار
▪ بهترین فیلم: مرحوم ـ مارتین اسکورسیزی
▪ بهترین کارگردان: مارتین اسکورسیزی ـ مرحوم
▪ بهترین بازیگر زن: هلن میرن ـ ملکه
▪ بهترین بازیگر مرد: فارست ویتاکر ـ آخرین پادشاه اسکاتلند
▪ بهترین بازیگر نقش مکمل زن: جنیفر هادسن ـ دختران رویایی
▪ بهترین بازیگر نقش مکمل مرد: آلن آرکین ـ دوشیزه سان شاین کوچولو
▪ بهترین فیلم خارجی: زندگی دیگران ـ فلوریان هنکل فن دونرس مارک/ محصول آلمان
▪ بهترین انیمیشن بلند: گام های خوشبختی
▪ بهترین فیلمنامه اقتباسی: مرحوم ـ ویلیام موناهان
▪ بهترین فیلمنامه اریژینال: دوشیزه سان شاین کوچولو ـ مایکل آرنت
▪ بهترین موسیقی: بابل ـ گوستابو سانتااولالا
▪ بهترین ترانه: حقیقت تلخ ـ ملیسا اتریج
‌▪ بهترین فیلم مستند بلند: حقیقت تلخ ـ دیویس گوگن هایم
▪ بهترین جلوه های ویژه: دزدان دریایی کارائیب؛ صندوقچه مرد مرده
▪ بهترین فیلمبرداری: هزارتوی پن
▪ بهترین کارگردانی هنری: هزارتوی پن
▪ بهترین انیمیشن کوتاه: شاعر دانمارکی
▪ بهترین فیلم کوتاه: داستان کرانه باختری

محسن آزرم

منبع : روزنامه اعتماد