کاوشگر فضایی

کاوشگر فضایی سفینه ایست بی سرنشین که برای کاوش منظومه شمسی به فضا پرتاب می شود. کاوشگر حامل تجهیزات و دوربینهایی جهت گردآوری اطلاعات و ارسال آن به زمین به صورت علایم رادیویی است.کاوشگرها از ستاره دنباله دار هالی دو سیارک و کلیه سیارات بجز پلوتون دیدن نموده اند و به خورشید نیز نزدیک شده اند معمولا" آنها از کنار سیارات یا قمرهایشان می گذرند و یا جهت نقشه برداری از سطح آنها در مدارشان می گردند و یا به منظور بررسی جزئیات محیط آنها فرود می آیند.
هدف از ساخت کاوشگرها حمل دوربین های تلویزیونی و ابزارهای لازم برای جمع آوری اطلاعات به فضا است. این ابزارها اطلاعات حمع آوری شده به زمین را مخابره می کنند. موشک پرتاب، تنها سرعت اولیه لازم را به کاوشگرهای فضایی می دهد، و این موتورهای خود کاوشگر هستند که به آنها اجازه تغییر جهت می دهند. انرژی کاوشگرهایی که به اکتشاف بین سیاره ای مشغولند، بوسیله سلولهای خورشیدی تامین می شود، ولی انرژی کاوشگرهایی که در قسمتهای دورتر منظومه شمسی در حال اکتشاف هستند، بوسیله مواد رادیو اکتیو تامین می شود. معمولا جهت آنتن های رادیویی بطرف زمین است، تا از یک سو تصاویر و اطلاعات را به زمین بفرستد و از سوی دیگر دستورات لازم را از مرکز هدایت زمینی دریافت کنند.
● وظایف مدار پیما
کاوشگری که در مدار یک سیاره قرار می گیرد، می تواند آن را از نزدیک مشاهده کند و تصاویری از آن رانیز به زمین بفرستد . این تصاویر سطح کامل سیاره مذکور را با جزئیات به تصویر می کشند کاوشگر هایی که در مدار سیاره زهره می چرخیدند برای نفوذ در لایه ابرهای ضخیم و نقشه برداری سطح زیر آنها از رادار استفاده می کردند. کاوشگر ها بدلیل سالها ماندن در مدار یک سیاره، می توانند تغییرات سطح سیاره مذکور را ضبط کنند. برای مثال، مدار پیماهای وایکینگ به مدت ۴ سال در مدار مریخ باقی ماندند و توانستند طوفانهای غباری در سطح مریخ را با جزئیات ضبط کنند. اگر در یک ماموریت از سفینه فرود استفاده شود، مدار پیما می تواند پیامهای ارسالی سفینه فرود از سطح یک سیاره یا قمر را گرفته و به زمین مخابره کند. پیامها در زمین بوسیله رایانه های مرکز هدایت تجزیه و تحلیل می شوند.
● وظیف سفینه فرود
کاوشگرهای فرود به جمع آوری نمونه های خاکی و سنگی در سطح سیاره می پردازند. دانشمندان نمونه ها را از نظر ساختار شیمیایی مورد تجزیه قرار می دهند تا عناصر تشکیل دهنده آنها را کشف کنند. البته می توان این نمونه ها را به زمین آورد و در اینجا به مطالعه آنهاپرداخت. کاوشگرهای وایکینگ که در سال ۱۹۷۶ در سیاره مریخ فرود آمدند، آزمایشگاههای خود را به ابزار خودکار مجهز کرده بودند. این ابزار خاک را برای یافتن نشانه های حساس آزمایش می کردند. آنها همچنین هوای سیاره مریخ را مورد مطالعه قرار دادند. از دیگر کارهای آنها می توان به فرستادن تصاویر دقیق محلهای فرود در سیاره مریخ به زمین اشاره کرد میتوان بقایای کاوشگرهایی که در سطح سیارات فرود آمده یا متلاشی شده اند را در مریخ زهره و ماه یافت.اکنون چهار کاوشگر فضایی سیارات منظومه شمسی را ترک کرده بسوی ستارگان دیگر رهسپارند.
اولین کاوشگری که از محدود منظومه شمسی خارج شد٬ پایونیر ۱۰ بود که در ۱۳ ژوئن ۱۹۸۳ از مدار نپتون گذشت. این کاوشگر رهسپار ستاره راس ۲۴۸ در صورت فلکی ثور است و انتظار می رود تا سال ۲۰۰۰ با زمین در ارتباط باشد.پایونیر۱۱ در جهت مخالف پایونیر ۱۰ از منظومه شمسی خارج می شود. ویجر ۱ و ۲ نیز تقریبا تا سال ۲۰۱۰ اطلاعاتی در مورد میدان انرژی خورشید مخابره خواهند کرد
انتظار می رود کاوشگر گالیله که در سال ۱۹۸۹ پرتاب شده٬ تا دسامبر ۱۹۹۷ اطلاعاتی درباره مشتری و چهار قمر بزرگ و درخشانش یعنی گانیمید٬ کالیستو٬‌آیو و اروپا به زمین مخابره کند.
جوتو که فعالیتش بعد از ملاقات با ستاره دنباله دار هالی در سال ۱۹۸۶ متوقف شده بود٬ مجدداْ در سال ۱۹۹۲ برای رویارویی با ستاره دنباله دار گریگ-اسکیلرآپ به کار انداخته شد. بعدا به وضعیت سکون بازگردانده شد٬ ولی میتوان درآینده آنرا فعال نمود.
مارینر ۱۰ در سال ۱۹۷۳ برای مطالعه زهره عطارد پرتاب شد که هنوز به دور خورشید می چرخد ولی تماس با این کاوشگر در سال ۱۹۷۵ قطع شد.
ماژلان که در سال ۱۹۸۹ برای نقشه برداری از زهره با کمک رادار پرتاب شد٬ شش بار این سیاره را بررسی کرد و سپس در مدار پایین تری مستقر شد. در ۱۲ اکتبر ۱۹۹۴ ماژلان به درون جو زهره فرو رفت و منهدم شد.
پایونیر ۱۰ که در مارس ۱۹۷۲ پرتاب شده٬ بسوی ستاره ای به نام راس ۲۴۸ در صورت فلکی ثور حرکت می کند و ۳۳ هزار سال دیگر به آن می رسد. پایونیر ۱۱که در آوریل ۱۹۷۳پرتاب شد٬ اکنون در مسیر ستاره لاندا عقاب در صورت فلکی عقاب حرکت می کند و طی مدت تقریبا ۷۴ میلیون سال از آن می گذرد. در سپتامبر ۱۹۹۵ ناسا سرانجام تماس با پایونیر ۱۱ را متوقف کرد زیرا نیروی کاوشگر برای اداره تجهیزاتش و انتقال اطلاعات ضعیف بود.
ویجر ۱ که در سپتامبر ۱۹۷۷ پرتاب شد٬ بسوی ستاره ای به نام ۳۸۸۸ ۷۹ + AC در صورت فلکی زرافه در حرکت است و ۴۰ هزار سال طول می کشدتا ویجر ۲ که در اوت ۱۹۷۷ پرتاب شده به ستاره شعرای یمانی در صورت فلکی کلب اکبر برسد. انتظار می رود کاوشگر اولیسه که در سپتامبر ۱۹۹۵ سفرش را از زیر قطب جنوبی خورشید به بالای قطب شمالی آن تکمیل کرد در سال ۲۰۰۰ به قطبهای خورشید باز گردد.
کاوشگرهای وایکینگ ۱ و ۲ که در سال ۱۹۷۶ به مریخ رسیدند٬‌در اواسط دهه ۱۹۸۰ به فعالیت خود خاتمه دادند و در مدار بالاتری مستقر شدند. آنها همچنان تا دهه اول یا دوم قرن بیست و یکم در مدار مریخ می چرخند و سپس به این سیاره سرخ اصابت می نمایند. خاک نشین وایکینگ ۲ فقط چهار سال کار کرد. هر دو کاوشگر وایکینگ استرلیزه شده بودند تا مبادا مریخ را آلوده کنند.