آسیا به دنبال سوخت‌های جدید

در نیمه سال ۲۰۰۶ وقتی قیمت نفت خام از مرز ۷۰ دلار در هر بشكه گذشت، دولت‌های جنوب شرق آسیا به اجبار با حقیقت ناخوشایندی رو‌به‌رو شدند كه پیش از این از زبان ال‌گور معاون سابق رییس‌جمهور پیشین آمریكا شنیده شده بود.
این حقیقت این بود كه سطح درآمد را نمی‌توان حفظ كرد و ثابت نگه داشت مگر اینكه منابع جدید انرژی به سرعت یافت شود. بانك جهانی تخمین زده است، وابستگی به نفت وارداتی سال گذشته یك درصد از تولید ناخالص داخلی منطقه را هدر داده است.
دلیل آن هم این است كه افزایش تولید باعث از دست رفتن درآمد صادراتی شده قیمت‌ها را باتورم همراه می‌كند. این موضوع در كنار خطرات و تهدیدات ناشی از تغییرات آب و هوایی و فشار جهان برای عمل به پروتكل كیوتو، جنوب شرق آسیا را با شوك كمبود انرژی رو به رو كرده است. در جلسات آ سه آن همواره درباره تغییرات آب و هوایی و خطرات ناشی از آن از نظر انرژی هشدار داده شده است. رهبران این سازمان همچنین اقتصادی‌ترین و كارآمدترین راه برای كاهش وابستگی به نفت را اتخاذ سیاست خودكفایی انرژی دانسته‌اند. اما چطور می‌توان به این سیاست دست یافت؟
از میان ۱۰ كشور در حال توسعه در جنوب شرق آسیا، تنها اندونزی و مالزی از نظر نفت خام نسبتا خودكفا هستند. سازمان انرژی آمریكا تخمین زده است كه تقاضا برای انرژی بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۵، ۳۵درصد افزایش خواهد یافت و از ۸۲میلیون بشكه در روز به ۱۱۱میلیون بشكه خواهد رسید. دلیل این افزایش چشمگیر رشد تقاضا در كشورهای تازه صنعتی شده مانند چین و هند است. به همین میزان تولید هم باید افزایش یابد. اما این مستلزم آن است كه تولیدكنندگان مهمی چون عربستان و نیجریه تولید خود را دو برابر و حتی سه برابر كنند. تحلیلگران اكنون این امكان را بعید می‌دانند. احتمال جدی‌تر آن است كه عرضه نفت خام به آسیا در دو دهه آینده كم شود. در شرایطی كه بازار نفت در جهان آسیب پذیر به نظر می‌رسد، منابع جایگزین دیگر هم چندان قابل اعتنا نیستند. ذغال سنگ در آسیا سوخت كثیف به شمار می‌آید. انرژی خورشیدی هم به دلیل نبودن امكانات و زیرساخت‌های لازم در اقتصاد نمی‌تواند منبع جایگزین خوبی باشد.
اما رد شدن این دو منبع انرژی به معنای ناامید شدن و عدم پیگیری برای یافتن منابع خلاقانه جدید نیست. به گفته مقامات بانك جهانی و بر اساس اطلاعات منتشره این سازمان، هزینه‌ای كه صرف دستیابی به منابع تجدیدپذیر انرژی و طرح‌های خودكفایی آن در آسیا می‌شود به طور كلی از مرز ۵/۱میلیارد دلار گذشته است. این طرح از سال ۱۹۹۲ شروع شد و اولین مرحله آن به تنهایی ۲میلیون دلار هزینه داشت. در سال ۱۹۹۹، ۴۶درصد از هزینه‌های بخش انرژی به طرح‌های انرژی جایگزین اختصاص یافت.
انجمن انرژی خورشیدی آمریكا به تازگی تحقیقی انجام داده كه نشان می‌دهد آمریكا قادر است به هدف خود در كاهش ۶۰ تا ۸۰درصدی گازهای گلخانه‌ای تا نیمه قرن دست یابد اما فقط در شرایطی كه اشكال تجدیدپذیر انرژی را استفاده كند. تنها در این صورت است كه كاهش گازهای گلخانه‌ای در آمریكا به بهای كاهش رشد اقتصادی تمام نمی‌شود. تحقیق مشابهی در جنوب شرق آسیا انجام نشده اما شرایط در این منطقه هم چندان با آمریكا متفاوت نیست.
استفاده از انرژی باد از طرح‌هایی است كه بانك جهانی به عنوان منبع جایگزین و تجدیدپذیر انرژی در آسیا آن را دنبال می‌كند. تحقیقات در چهار كشور جنوب شرق آسیا در این باره نشان داده است كه ۲۵درصد از جمعیت روستایی از نیروگاه‌های انرژی بادی سود می‌برند. اما تنها ویتنام است كه قابلیت تولید بالاتر را دارد. در ویتنام ۶/۸درصد مناطق كشور از انرژی باد بهره‌مند هستند.
اما در مناطق دیگر مثل كامبوج و تایلند این رقم بسیار كمتر است. دولت فیلیپین در ماه گذشته یك نیروگاه بادی ۵۰میلیون دلاری تاسیس كرد كه ۲۵ مگاوات برق تولید می‌كند و اولین نیروگاه بادی در جنوب شرق آسیا است. اكنون دولت‌های جنوب شرق آسیا دو منبع متفاوت انرژی به عنوان گزینه‌های جدید پیش‌رو دارند كه راكتورهای هسته‌ای است و دیگری سوخت بیولوژیك. اكنون چهار كشور این منطقه تحقیقات اولیه درباره نیروگاه هسته‌ای را شروع كرده‌اند. البته هزینه بالای تاسیس نیروگاه یا راكتور هسته‌ای و خطرات ناشی از آن شاید عاملی بازدارنده برای این كشورها باشد.
جنوب شرق آسیا همچنین به سوخت بیولوژیك هم به عنوان انرژی جایگزین امید زیادی دارد. مواد خامی كه این سوخت از آن تامین می‌شود مانند برنج، روغن نخل، ذرت، دانه سویا، نارگیل و بادام زمینی به اندازه كافی در جنوب شرق آسیا وجود دارد. این مواد بعد از فرآوری با دیزل مخلوط می‌شود و جای سوخت موتور را می‌گیرد. اما سوخت بیولوژیك مخالفان خود را دارد كه فقط هم در میان طرفداران محیط زیست و جوامع علمی نیستند.
تحقیقات گسترده در استرالیا و آمریكا نشان داده است كه اتانول با آزاد كردن مقدار زیادی بنزن، آب‌های زیرزمینی را آلوده می‌كند. همچنین تحقیقات در آمریكا نشان داده است كه سوخت‌های حاوی اتانول به اندازه بنزین و گازوئیل گاز گلخانه‌ای تولید می‌كنند. گازهای گلخانه‌ای درون جو، گرمای خورشید را می‌گیرد و باعث گرم شدن زمین می‌شود. اتانول همچنین خودروهای تولیدشده قبل از سال ۱۹۸۶ را تخریب كرده و به آن صدمه وارد می‌كند. میزان سوخت تولید شده از مواد مختلف متفاوت است. مثلا روغن نخل در هر كیلومتر مربع در سال ۲۷۰۰ بشكه نفت می‌دهد. اما ذرت تنها ۷۶ بشكه و قهوه ۵/۱۴۷ بشكه نفت می‌دهد. دولت‌های جنوب شرق آسیا با سیاست‌های پولی و تجاری خود از این سوخت‌هاحمایت می‌كنند.
وقتی نفت رو به پایان برود، سوخت بیولوژیك هم مانند همه انواع منابع جایگزین انرژی رقابتی می‌شود.

مترجم: نیلوفر قدیری

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد