برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی؛ دو رکن اساسی گردشگری دریائی

بحث توریسم یک بحث جدی است. صنعتی است که کشورها بیشترین درآمد ارزی را از طریق آن جذب می‌کنند. کشور ایران با توجه به سواحل زیبا و چشم‌اندازهایش، باید سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی لازم را در این رابطه داشته باشد. من معتقدم که باید تسهیلات همراه با کارمزد کم‌تر به افرادی پرداخت شود که قصد دارند کشتی‌های مسافرتی و توریستی تهیه کنند تا در شمال و جنوب کشور از آنها استفاده شود. البته در حال حاضر در شمال و جنوب کشور سفرهائی با کشتی‌های مسافربری انجام می‌شود ولی لازم است گسترش یابد.
باید ارتباطات دریایی بین کشورهای همجوار و همچنین صنعت توریسم بخش خصوصی، دولتی و تعاونی امکان‌پذیر است.
علاوه بر آن به فرهنگ‌سازی هم ‌نیاز داریم. در ارتباط با بحث توریسم مجلس شورای اسلامی اعتبارات مناسبی برای دستگاه‌های دولتی از جمله سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گذاشته است. اما دستگاه‌های مربوطه به شکل جدی وارد عمل نمی‌شوند. در این رابطه باید علاوه بر بالا بردن سطح آگاهی و شناخت مردم، فضاها و امکانات مسافرت‌های دریائی نیز افزایش یابد. هر خانواده‌ای در گذر زندگی نیازمند تفریح، آرامش و آسایش است پس باید زمینه‌های لازم برای این کار فراهم شود.
نمایندگان مجلس بودجه‌ای را تصویب کرده‌اند تا دولت در اختیار کارمندان قرار دهد که آنها هم بتوانند از موقعیت‌های ویژه با تخفیف‌های ۵۰ درصدی (۳۰ درصد بخش‌خصوصی و ۲۰ درصد بخش‌دولتی) استفاده کنند.
این طرح تصویب شده در اختیار دولت قرار گرفته است و دولت باید آن را به مرحله اجراء درآورد. مسافرت‌های دریائی هم می‌تواند شامل این موضوع باشد. باید این فرهنگ گسترش یابد، و ما نیز چون کشورهای دیگر از این راه درآمد کسب کنیم.
هر اندازه صنعت گردشگری گسترش بیشتری پیدا کند و افراد بتوانند از موقعیت‌های دریائی استفاده کنند طبیعی است که فعالیت‌های جانبی نیز گسترش می‌یابد. هتل‌ها، مسافرخانه‌ها، فروشگاه‌های مواد غذائی، پوشاک، لوازم و امکانات تفریحی، ورزش‌های دریائی و... از جمله مشاغل مرتبط با این صنعت هستند. شاید بیش از ۳۰۰ نوع شغل را بتوان تعریف کرد که در کنار افزایش مسافرت‌ها، به‌ویژه در ساحل و دریا می‌تواند ایجاد شود. قاعدتاً صنایع جانبی می‌توانند رشد کنند و در کنار آن اشتغال و ارزش افزوده نیز ایجاد شود.
اگر بتوانیم میزان توقف گردشگران خارجی را با برنامه‌های تفریحی افزایش دهیم، درآمد ارزی مناسبی را کسب می‌کنیم. بسیاری از کشورها ۲۰ تا ۳۰ درصد تولید ناخالص داخلی‌شان را از طریق گردشگری و تورسم کسب می‌کنند. در این رابطه دستگاه‌های دولتی و تعاونی‌ها نتوانسته‌اند خیلی خوب عمل کنند. عمدتاً هم نیاز به فرهنگ‌سازی است. ما باید علاوه بر فرهنگ‌سازی شرایط و زمینه‌ها را نیز فراهم سازیم.
به‌نظر نمی‌رسد گره‌ کار در قانونگذاری‌ها باشد. چون هم تسهیلات تصویب شده و هم در این ارتباط مجوزهای لازم به دولت داده شده است. ۸۰ تا ۹۰ درصد کار بر عهده سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است. این سازمان باید هماهنگی و برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهد. به عقیده من اولین ضعف در برنامه‌ریزی‌ها و دومین ضعف نبود فرهنگ استفاده است. طبق قانون تمام مراکز دولتی در ارتباط با مهمانسراها و با مراکز تفریحی، گردشگی باید به بخش خصوصی و مردم واگذار شوند، تا همه مردم بتوانند استفاده کنند. البته برای بازسازی ساحل هم باید دولت برنامه‌ریزی‌های مناسبی داشته باشد.
سواحل ما مشابه سواحل سایر کشورها نیست. دلیل اینکه در بسیاری از مناطق کشور سواحل از حالت زیبائی خارج شده واگذاری زمین‌ها به افراد است. در حالی‌که کل حاشیه دریا باید آزادسازی شود و واگذاری‌ها به بخش خصوصی که به نوعی آماده سرمایه‌گذاری است صورت گیرد. در کشور ما سواحل در اختیار دولت است، متأسفانه بر اساس غفلت و سهل‌انگاری و کوتاهی، اکثر سواحل دریا را ویلاسازی و آپارتمان‌سازی کرده‌اند. در حالی‌که در سایر کشورها تا فاصله یک کیلومتر از دریا جزء حریم دریا محسوب می‌شود. این امر سبب می‌شود تا ساخت و ساز صورت نگیرد و تماماً فضاهای سبز، امکانات تفریحی و ورزشی در ساحل باشد.
۵۰ درصد جامعه ما از درآمد پایینی برخوردارند. این درصد از جامعه هزینه‌های تفریحی را کنار گذاشته‌اند، زیرا مخارج دیگر زندگی به‌اندازه‌ای بالاست که خانواده‌ها نمی‌توانند هزینه‌ای را به مسافرت‌ها و یا فعالیت‌های تفریحی اختصاص دهند. وظیفه دولت است تا در اجراء مصوبات جدی باشد و این صنعت گسترش پیدا کند. دولت باید برنامه‌ریزی‌های مناسبی برای زیباسازی ساحل، امکانات، خرید و ساخت و نگهداری کشتی و ... انجام دهد.
در پایان برگزاری تورهای مسافرتی یک روزه و یا یک شبه در دریا - با پیش‌بینی امکانات در داخل کشتی - می‌تواند مؤثر باشد. باید تلاش شود تا هم فرهنگ استفاده از دریا و هم سرمایه‌گذاری‌ها افزایش پیدا کند.

موسی‌الرضا ثروتی، نماینده بجنورد و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی

منبع : ماهنامه پیام دریا