جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


مخالفت با فعالیت بازاریابی سالم ؟!


مخالفت با فعالیت بازاریابی سالم ؟!
● چرا با فعالیت شركتهای بازاریابی سالم داخلی مخالفت میشود؟!
از آنجایی كه عموم جامعه ما و حتی جامعه علمی و دانشگاهی ما و نیز دستگاهای تصمیم گیرنده هنوز آنطور كه باید و شاید تفاوت بین بازاریابی شبكه ای و چند سطحی و مشاركتی با سیستمهای هرمی و تمایز اینها با سیستمهای دسیسه هرمی را متوجه نسیتند، رسیدگی به وضع نامطلوب تجارت الكترونیك در ایران و بر خورد با شرکت های دسیسه هرمی جای خود را به برخوردهای بعضا احساسی و غیر کارشناسانه داده است.
در ایران امروز تجارت «نت ورك ماركتینگ» به یكی از حساس ترین موضوعات اجتماعی،اقتصادی و حقوقی روز تبدیل شده است و دیدگاهها و نظرات متفاوتی اعم از موافق و مخالف را در پی داشته است.
بر اساس مطالعه و تحقیقات نویسنده،مساله نت ورك كه در حال حاضر مبتلابه جامعه و موضوع روز شده سه دسته را به موضع گیری و اظهار نظر پیرامون این تجارت با نشاط و زنده وادار كرده است كه عبارتند از:
۱) مراجع تقلید و علمای دینی
۲) حقوقدانان و قانون گذاران
۳) دولت و دستگاههای حكومتی
این سه دسته عمدتا موضع گیریهای تند و حذفی با این نوع تجارت به طور مطلق داشته اند كه البته رفته رفته برخوردهای حكومتی،معطوف به شركتهای خارجی شد.بخشی از علمای فقه نیز هنوز به صورت مطلق با این فنّ مخالفت میورزند امّا انتظار میرود با فعالیتی كه در راستای روشن شدن زوایای تجارت نت ورك در حوزه های علمیه در حال انجام است،جنبه های مثبت امر برای مراجع دینی نیز روشن گردد و به مرور مخالفتهای دینی و شرعی نیز با نوع سالم این تجارت كاسته شود.
اینكه چرا و به چه علّت بخش قابل توجهی از این سه گروه با تجارت نت ورك ماركتینگ(بازاریابی مشاركتی)یا بازاریابی چند سطحی،مخالفت میكنند بر میگردد به نحوه ظهور این تجارت در ایران.
در كمتر از یك دهه گذشته شركتهایی عمدتا خارجی نظیر هفت الماس،گلدماین و گلد كوئست همراه با فرهنگ جا ناافتاده غربی خود در ایران،فعالیت خود را آغاز كردند و بدون اینكه آموزش لازم به جامعه داده شود و بی آنكه فرهنگ اینگونه تجارت به صورت اصولی به مردم معرفی شود، صرفا با هدف كسب فرصتهای در آمدزای بدون هدف و مسیر مشخص توسط برخی افراد،در حالی بعنوان یك پدیده نو ظهور پا به عرصه كسب و كار ما ایرانیان نهاد كه به مرور زمان دسیسه ها و اشكالات اساسی و آسیبهای اقتصادی و اجتماعی فعالیت آنها بر صاحب نظران فنّ هویدا گشت.
از آنجاییكه جامعه عوام ما و حتی جامعه علمی و دانشگاهی ما و نیز دستگاه های تصمیم ساز هنوز آنطور كه باید و شاید تفاوت بین بازاریابی شبكه ای و چند سطحی و مشاركتی با سیستمهای هرمی و تمایز اینها با سیستمهای دسیسه هرمی را متوجه نسیتند! سبب شده تا بجای رسیدگی به وضع نامطلوب تجارت الكترونیك در ایران و بر خورد با دسیسه های هرمی و غیر اقتصادی به ذبح و قربانی كردن تجارت سالم بازایابی چند سطحی و مشاركتی بپردازند.
به عبارتی قربانی اصلی دسیسه های هرمی كسی یا چیزی نیست جز «تجارت نت ورك ماركتینگ» یا «بازاریابی چند سطحی».و البته علت آن نه تنها فقر دانش در این خصوص است كه نبود قانون روشن و یا ضعف قانونی و ابهامات پیرامونی آن مشكل اقتصاد سالم را دو چندان كرده است.
شركتهای دسیسه ای كه عمدتا یا در زمینه حقوقی یا شرعی و یا اقتصادی نقص و عیب دارند،منجر به شكست و متضرر شدن افراد و زیانهای مالی به مردم و منافع ملّی شدند.از اینرو مردم خسارت دیده كه به دنبال راه حلی برای جبران خسارت وارد شده میگشتند،كم كم به دادگاهها و دفاتر مراجع محترم تقلید روی آوردند به طوری كه این روند تبدیل به یك دغدغه بزرگ و جدّی برای علمای فقه(مراجع تقلید) و علمای حقوق(حقوقدانان و دستگاه قضایی) و اقتصاد ملّی(دولت) شد.
این روند رفته رفته تبدیل به یك چالش بزرگ برای تجارت سالم بازاریابی مدرن داخلی با سه گروه علمای فقه،حقوق و اقتصاد گردید.بر همین اساس تاكنون دسیسه های هرمی ضمن ایراد بزرگترین آسیب بر پیكره صنعت كارآمد بازاریابی،در عین حال به سدیّ بزرگ بر سر راه توسعه كسب و كار مردم و جامعه تبدیل شدند،به طوری كه امروزه در ایران هر جا صحبت از بازاریابی شبكه ای و مشاركتی میشود از سوی برخی صاحبان نفوذ و قدرت،سریعا با تشبیه آن به دسیسه های هرمی از قبل حكم فعالیتهای دسیسه های هرمی را بر آن اطلاق میكنند! و خواسته و نا خواسته زمینه رشد و شكوفایی طبیعی آنرا به مخاطره میاندازند!
از آنجایی كه در كشور ما بی گدار به آب زدن در مسایل مختلف فرهنگی،اجتماعی،اقتصادی و سیاسی به یك رویه تبدیل شده است،تجارت شبكه ای و مشاركتی و به طور كل تجارت الكترونیك نیز از این رویه مستثنی نبوده و در امان نمانده است!
همه به یاد دارند كه زمانی با ظهور تلویزیون و سینما در ایران چگونه برخوردی با آن،از سوی برخی صاحب نظران عصر بعمل آمد!و هنوز كه هنوزه كم و بیش برخی با این جعبه جادویی!مشكل دارند!؟
در چند دهه گذشته نیز بیاد داریم كه ظهور كامپیوتر،اینترنت،ویدیو،سی دی و ماهواره در ایران،چگونه به یك چالش و معضل جدّی غیر اخلاقی در نزد برخی تبدیل شده بود و چگونه توسط برخی دستگاههای دولتی و غیر دولتی تقبیح میشدند!،اما دیری نگذشت كه حقیقت مفید و مورد نیاز آن تكنولوژیهای مدرن در جامعه،خود را به عنوان زمینه ساز رشد و بالندگی جامعه انسانی،خود را بر مخالفین تحمیل كرد بطوری كه امروزه در ایران از آن تكنولوژیها،بعنوان ضروریات رشد و ترقی زندگی انسانی یاد میگردد.و آنچه تقبیح میشود استفاده ناصحیح و یا سانسور ماهوی اینگونه تكنولوژیهاست.
عدم آگاهی كافی از علم بازاریابی مدرن و كافی و شفاف نبودن قوانین مربوط به تجارت الكترونیكی سبب شده تا این تجارت مدرن در ایران، همچنان بصورت بیمار و ناقص دامنگیر جامعه ما شود. والبته این نقصان یزرگ در دنیای جهان سومیها و جوامع توسعه نایافته عمدتا اینگونه است.
باید اذعان داشت :این بیماری صنعت بازاریابی داخلی است كه صنعت،تولید،تجارت،كار و در یك كلام اقتصاد ما را بیمار كرده است.لذا میشود گفت:با شفای بیماری و درد صنعت بازاریابی تا حدود زیادی اقتصاد بیمار ما نیز شفا میابد.
اما اینكه چه عناصر و عوامل در این پدیده نو ظهور(دسیسه های هرمی) نهفته بود كه مسبب ایجاد مخالفتها با بازاریابیهای سالم داخلی(نت ورك ماركتینگ)شده؟! بطور خلاصه و مفید،میتوان علاوه بر نحوه ظهور این تجارت در ایران عناصر و عوامل ذیل را برشمرد:
الف)خروج ارز از كشور توسط شركتهای مشابه و دسیسه هرمی خارجی و عدم پرداخت مالیات به دولت.
ب) واقعی نبودن ارزش كالای مورد معامله توسط شركتهای خارجی مثل گلدكوئست كه یك سكه چهل یا پنجاه هزارتومانی را به ده برابر قیمت معامله میكردند.
ج) پرداخت درآمد (پورسانت) بازاریابان از منبع اصل پول افراد جدیدی كه وارد سیستم میشدند.
د) غیر تولیدی و غیر اقتصادی و ضروری نبودن نوع كالای معامله در شركتهای دسیسه ای.
ه) وجود جهل نسبت به ماهیت و كالای معامله بخاطر وجود كمپانیها در خارج از كشور و نیز به همین جهت محتمل بودن ضرر در معامله و احتمال غبن و غش و یا تضییع حقوق از فرد یا افراد در فعالیت دسیسه ای برخی كمپانیهای خارجی بعلت در دسترس نبودن و عدم امكان حضور مالكان در محاكم قضایی ایران و عدم احقاق حقوق افراد.
و) تقویت مالی كفار و بلاد كفر با عضویت و فعالیت در برخی شركتها.
ی)غیر قابل فسخ بودن معامله در صورت پشیمانی و آشكار شدن موارد خلاف واقع در معامله.
عناصر و عوامل فوق مواردی است كه سبب شده تا ضمن اجحاف حقوق ملی و فردی افراد،احساسات دینی و شرعی نیز بر انگیخته شود و متاسفانه همانطور كه ذكر شد بعلت نبود آگاهی كافی نسبت به ترفندها و دسیسه های هرمی در سطوح مختلف جامعه و از سویی كافی و شفاف نبودن قانون،نبود تعریف مشخص قانونی و حتا شرعی از فعالیت هرمی و عدم تعیین مصادیق آن در قانون جاری و ساری كشور سبب شده تا تجارت صحیح و مورد نیاز اقتصاد كشور یعنی «صنعت بازاریابی» و«تجارت الكترونیك» بالاخص تجارت «نت ورك ماركتینگ» آسیب جدی و شاید غیر قابل جبران در كوتاه مدّت شود.
این در حالی است كه برخی شركتهایی ایرانی و داخلی بر اساس دانش صحیح بازاریابی مدرن و توجه به حساسیتهای دینی،اقتصادی،حقوقی و اجتماعی پا به عرصه رقابت نهاده و توان خود را بر تطبیق فعالیت خود با موازین شرعی و قانون جاری كشور و رعایت عرف نموده است. اما با این وصف بر لبه تیغ دسیسهای هرمی و جهل موجود، در حیطه قربانی شدن قرار گرفته اند كه امیدوارم با فقه پویایی كه تشییع علوی دارد و با وجود ظرفیت بالا و شایسته ایرانی برای گذر از اقتصاد سنتی به اقتصاد مدرن،كشتی خسته امّا پر از امید این صنعت بعد از كش و قوسهای فراوان و پشت سر گذاشتن طوفانها و چالشهای بزرگ و مرگبار، هر چه سریعتر با تدبیر بجای قانون گذاران،حقوق دانان و اقتصاد دانان بر جسته كشور بر ساحل امن بنشیند.
منبع : سایت تحلیلی MLM


همچنین مشاهده کنید