خواندنی‌های اسکار

جوایز آکادمی علوم و هنرهای سینمایی موسوم به اسکار که از سال ۱۹۲۹ تاکنون، هر ساله به آثار برتر سینما اعطا می شود، به لحاظ کیفی و کمی و نیز میزان توجه بین المللی، به عنوان معتبرترین رویداد سینمایی در سراسر جهان شناخته می شود.
آکادمی علوم و هنرهای سینمایی، سازمانی متشکل از اعضای افتخاری است و پنج هزار و ۸۳۰ نفر از اعضای آن (آمار سال ۲۰۰۷) حق رای دارند. از این شمار، اکثریت رای دهنده متعلق به جامعه هنرپیشگان است که با یکهزار و ۳۱۱ نفر عضو، بزرگ ترین تشکل در میان اعضای آکادمی به شمار می آید.
آرای اعضا که از سوی شرکت «پرایس واتر هاوس کوپرز» مورد رسیدگی و نظارت قرار می گیرد، در حقیقت مشخص کننده عناوین شایسته دریافت جایزه اسکار است. هفتاد و نهمین مراسم اسکار در ۲۵ فوریه ۲۰۰۷ با اجرای «الن دی جنرز» در سالن «تئاتر کداک» هالیوود برگزار خواهد شد.
● مجسمه اسکار
مجسمه اسکار با نام اصلی جایزه «شایستگی» آکادمی، ۵/۱۳ اینچ (۳۴ سانتیمتر) بلندا دارد و از جنس بریتانیوم با روکشی از طلا ساخته شده است.
این مجسمه ۸۵/۳ کیلوگرمی، تمثالی است از یک شوالیه شمشیر به دست که بر روی حلقه فیلمی با پنج پره ایستاده است. این پنج پره نشان دهنده پنج شاخه اصلی آکادمی هستند؛ هنرپیشگان، کارگردانان، نویسندگان، تهیه کنندگان و تکنسین ها (عوامل فنی). درباره اینکه ریشه نام اسکار به کجا بازمی گردد، حرف و حدیث های فراوانی مطرح است. در یکی از بیوگرافی هایی که راجع به زندگی بتی دیویس (۱۹۰۸-۱۹۸۹، برنده دو جایزه اسکار بهترین بازیگران زن) نوشته شده، آمده است که او، نام اسکار را به یاد شوهر اولش هارمون اسکار نلسون روی مجسمه آکادمی گذاشت.
ادعای دیگری هم به مارگارت هریک، دبیر اجرایی آکادمی در دهه ۳۰ منتسب است. می گویند او پس از آنکه برای اولین بار (در سال ۱۹۳۱) مجسمه را دید عنوان کرد که خیلی شبیه به عمو اسکارش است. سیدنی اسکاسکی نویسنده و منتقد سینما در آن لحظه در محل حاضر بوده و دیده که مدیران آکادمی در مورد اسکار نامیدن مجسمه، به توافق رسیدند. از سال ۱۹۵۰ قانونی عجیب و جالب درباره حق فروش مجسمه اسکار اعمال شده که تاکنون نیز پابرجاست. براساس این قانون هیچ یک از برندگان یا وارثان مجسمه اسکار حق ندارند مجسمه را بفروشند مگر آنکه نخست، پیشنهاد فروش را به آکادمی آن هم در قبال فقط یک دلار ارائه دهند.
اگر برنده اسکار تن به این توافق ندهد، آنگاه آکادمی فقط عنوان اسکار را به شخص برنده داده و خود جایزه را نگه می دارد. گفتنی است پیش از دهه ۵۰ مرسوم بود جوایزی که تا قبل از وضع این قانون اعطا شده بودند، در حراج های عمومی و خصوصی به قیمت های گزاف فروخته شوند. از همین رو، این قانون برای حمایت از ارزش معنوی جایزه اسکار وضع و اعمال شد.
● نامزدی اسکار
امروزه، مطابق مواد دو و سه قوانین جوایزه آکادمی، یک فیلم به این شرط حائز نامزدی اسکار است که در سال تقویمی قبل (از بامداد ژانویه تا بامداد ۳۱ دسامبر) در لس آنجلس کاونتی، کالیفرنیا، به اکران درآمده باشد. ماده سه تاکید می کند که فیلم حتما باید «بلند» ( دست کم ۴۰ دقیقه) باشد. (به استثنای آثاری که به بخش فیلم های کوتاه معرفی می شوند).
نخست سازندگان فیلم ها، آثار خود را به آکادمی ارسال می کنند. آنگاه اعضای صاحب حق رای آکادمی به تماشای آثار می نشیند و به فیلم های مستحق نامزدی رای می دهند. هر عضو فقط می تواند در یک مقوله رای دهد. مثلا شخصی که در مقوله بازیگری به عضویت آکادمی درآمده تنها می تواند در بخش نامزدهای بهترین بازیگری رای دهد.
این قانون یک استثنا دارد؛ تمام اعضا در بخش معرفی نامزدان «بهترین فیلم»، حق رای دارند. محدودیت یاد شده فقط به دور اول انتخابات یعنی معرفی نامزدان اختصاص دارد. در دور دوم یا همان معرفی برندگان اسکار، اعضا می توانند در تمام مقوله ها رای دهند.
● شب به یادماندنی
راه رفتن میهمانان اسکار بر روی فرش قرمز و ژست گرفتن در برابر دوربین ها اگر بیشتر از معرفی برندگان اسکار سروصدا نداشته باشد، کمتر از آن هم بیننده ندارد. در حقیقت حضور ستارگان سینمای جهان در مراسم اسکار یکی از عوامل اصلی پرمخاطب بودن برنامه زنده تلویزیونی موسوم به «اسکار تله کست» است.
دیگر عامل رونق این برنامه حضور نامزدان برترین ترانه فیلم در مراسم و اجرای زنده همان ترانه هایی است که به خاطرشان نامزد دریافت اسکار شده اند.
شمار بینندگان این برنامه تلویزیونی در سراسر جهان بیش از یک میلیارد نفر برآورد شده است. از این لحاظ، برنامه اسکار تله کست پس از پخش بازی های المپیک و رقابت های جام جهانی فوتبال، سومین برنامه پربیننده دنیا به شمار می آید.
مراسم اسکار نخستین بار در سال ۱۹۵۳ و توسط شبکه NBC به قاب جادویی تلویزیون راه یافت. این شبکه، تهیه برنامه اسکار تله کست را تا سال ۶۰ برعهده داشت. پس از آن شبکه ABC عهده دار تولید برنامه شد و این کار را تا ۱۹۷۱ ادامه داد. آن گاه NBC دوباره امتیاز تهیه اسکار تله کست را به دست گرفت. این قرارداد که در سال ۱۹۷۶ به امضا رسید تا سال ۲۰۱۴ میلادی معتبر است.
پس از ۵۰ سال برگزاری مراسم اسکار در اواخر مارس و اوایل آوریل، این مراسم با هدف محدود ساختن زمان لابی های احتمالی (از سوی جریان های بانفوذ برای قطعی ساختن برد و باخت یک فیلم) از سال ۲۰۰۴ به این سو، به اواخر فوریه و اوایل مارس موکول شده است.
مراسم اسکار از سوی وزارت امنیت ملی آمریکا به عنوان یک رویداد ویژه امنیتی اعلام شده و تحت تدابیر حفاظتی برگزار می شود. سالن تئاتر کداک در هالیوود از سال ۲۰۰۲ به عنوان مکان دائمی برگزاری مراسم اسکار شناخته شده است. این سالن در «هالیوود هایلند سنتر» واقع شده، ۶۴۰ هزار متر مربع مساحت دارد و مشتمل بر چندین فروشگاه، رستوران، کلوب های شبانه و یک سینمای شش پرده ای است.
● آمارهای خواندنی
جورج برنارد شاو، تنها شخصیتی است که هم جایزه اسکار و هم جایزه نوبل را دریافت کرده است. او ۱۳ سال پس از آنکه جایزه ادبیات نوبل را دریافت کرد (سال ۱۹۲۵) به خاطر بهترین فیلمنامه مستحق دریافت اسکار شناخته شد. (سال ۱۹۳۸)
والت دیزنی با دریافت ۲۲ جایزه اصلی و چهار جایزه افتخاری اسکار در بین شخصیت های سینمایی رکورددار اسکار است. او در طول حیات خود همچنین ۶۴ بار نامزد دریافت اسکار شد. پس از او جان ویلیامز (آهنگساز) و آلفرد نیومن قرار دارند که هر یک ۴۵ بار نامزد دریافت اسکار شده اند. مسن ترین شخصیتی که اسکار گرفته، جسیکا تاندی است.
او در سن ۸۰ سالگی برای بازی در فیلم «رانندگی برای خانم دیزی» اسکار بهترین هنرپیشه زن را دریافت کرد. مسن ترین نامزد دریافت اسکار نیز گلوریا استوارت است که در سن ۸۷ سالگی به خاطر بازی در «تایتانیک» مستحق این عنوان شد.
جوان ترین گیرنده اسکار در تاریخ سینما، تاتوم انیل است که در ۱۰ سالگی به خاطر فیلم «ماه کاغذی» به این افتخار نائل شد. جوان ترین نامزد اسکار نیز جاستین هنری است. او زمانی که برای فیلم «کرامر علیه کرامر» نامزد اسکار شد، تنها هشت سال داشت. تنها هنرپیشه ای که بیش از سه بار جایزه اصلی اسکار را برده، کاترین هپبورن است. او چهار بار جایزه بهترین هنرپیشه زن را تصاحب کرد.
جیمز دین تنها هنرپیشه ای است که پس از مرگش، دوباره نامزد بهترین هنرپیشه مرد شد. او در سال ۱۹۵۵ در پی یک تصادف رانندگی فوت کرد اما یک سال بعد به خاطر فیلم «شرق بهشت» و دو سال بعد به خاطر فیلم «غول» نامزد دریافت اسکار شد. در تاریخ سینما تنها سه فیلم هستند که پنج جایزه برتر اسکار را (بهترین فیلم، فیلمنامه، کارگردان، بازیگر مرد و بازیگر زن) تصاحب کرده اند. این فیلم ها عبارتند از؛ در یک شب اتفاق افتاد، پرواز بر فراز آشیانه فاخته (در ایران؛ دیوانه از قفس پرید) و سکوت بره ها.
وودی آلن تمام این عناوین را دریافت کرده و تنها نتوانسته است اسکار بهترین هنرپیشه مرد را از آن خود کند . از میان فیلم هایی که اسکار بهترین فیلم را گرفته اند، تنها سه فیلم موفق شده اند تمام مقولات نامزد شده را تصاحب کنند. این سه فیلم عبارتند از؛ جیجی (سال ۱۹۵۸ به کارگردانی وینسنته مینلی) با ۹ نامزدی و ۹ اسکار، آخرین امپراتور (با بازی تام کروز) با ۹ نامزدی و ۹ اسکار و ارباب حلقه ها؛ بازگشت پادشاه (به کارگردانی پیتر جکسون) با ۱۱ نامزدی و ۱۱ اسکار.
۱۶ بازیگر در سه فیلم یا بیشتر از سه فیلم اسکار گرفته (برای بهترین فیلم) بازی کرده اند . این بازیگران عبارتند از؛ وارد باند، جان کازال، دونالد گریسپ، هری داون پورت، مورگان فریمن، کلارک گیبل، جان گیلگاد، هیو گریفیث، جک هاوکینز، برنارد هیل، داستین هافمن، دایان کیتن، شرلی مک لین، تالیا شایر، جو اسپینل و مریل استریپ. جان کازال تنها هنرپیشه ای است که هر فیلمی که او در آن بازی کرده، نامزد اسکار بهترین فیلم شده است.
بیشترین تشویق حضار مراسم اسکار مربوط به اعطای جایزه به چارلی چاپلین در سال ۱۹۷۲ است. صدای تشویق و ابراز احساسات تماشاچیان تا چند دقیقه پس از اعطای جایزه به چاپلین قطع نشد. پس از تیراندازی و سوءقصد به جان رونالد ریگان رئیس جمهوری متوفی آمریکا در ۳۰ مارس ۸۱، مراسم اسکار یک روز به تعویق افتاد و این تنها اختلالی است که در تاریخ اسکار ثبت شده است.

ترجمه و گردآوری: فرهاد فرجاد

منبع : روزنامه کارگزاران