تغییرات وابسته به سن و جنس در شیوع گواتر کودکان دبستانی در گرگان یک دهه پس از یدرسانی همگانی

● مقدمه:
با گذشت یك دهه از مصرف همگانی نمك‌های یددار در كشور، بررسی حاضر به منظور ارزیابی شیوع گواتر در گرگان انجام شد.
● مواد و روش‌ها:
از فروردین تا خرداد ۱۳۸۲، ۱۴۰۰ (۵۰۰ دختر و ۹۰۰ پسر) كودك ۱۱-۷ ساله از ۱۲ مدرسه كه به طور تصادفی از میان مدارس گرگان انتخاب شدند برای ارزیابی گواتر با روش لمس مورد معاینۀ بالینی قرار گرفتند. ۱۸۳ نمونه ادرار صبحگاهی (۱۰۱ دختر و ۸۲ پسر) به طور تصادفی از كودكان دارای گواتر برای اندازه‌گیری غلظت ید با روش هضم كالتوف گرداوری شد.
● یافته‌ها:
گواتر در ۳۷۰ (۲۶/۴%) كودك، ۱۷۳ (۳۴/۶%) دختر و ۱۹۷ (۲۱/۹%) پسر شناسایی گردید. شیوع گواتر در دختران ۹، ۱۰ و ۱۱ ساله به ترتیب ۳۱، ۳۷ و ۵۲ درصد به دست آمد كه بیش از شیوع آن در پسران ۹، ۱۰ و ۱۱ ساله (به ترتیب ۱۷/۲، ۲۰ و ۲۳/۳ درصد) بود (مقادیر p به ترتیب كمتر از ۰/۰۱۲، ۰/۰۰۳ و ۰/۰۰۰۱) و بیشترین نسبت شانس برابر با ۴/۷ در جمعیت ۱۱ ساله به دست آمد (فاصلۀ اطمینان ۹۵%: ۸/۰۰-۲/۷۱). میانۀ (محدوده ؛ فاصلۀ اطمینان ۹۵%) مقادیر ید ادرار در كودكان µg/L۱۹۰ (۶۰۰-۲۰؛ ۲۳۰-۱۹۰) بود. مقادیر مذكور در پسران µg/L۲۲۰ (۵۹۰-۳۰؛ ۲۶۱-۲۱۲) و در دختران µg/L۱۷۰ (۶۰۰-۲۰؛ ۲۱۷-۱۷۰) به دست آمد (۰/۰۰۱=p). مقادیر ید ادرار كمتر از µg/L ۵۰ و ۱۰۰ به ترتیب در ۴ (۲/۲%) و ۱۶ (۸/۷%) كودك دارای گواتر وجود داشت. مقادیر ید ادرار كمتر از µg/L ۱۰۰ در دختران ۱۱-۱۰ ساله بیش از پسران ۱۱-۱۰ ساله (۰/۰۲=p) و دختران ۹-۷ ساله (۰/۰۳=p) دیده شد. در میان كودكان دارای گواتر، ۸۶ نفر (۴۷%) دارای ید ادرار µg/L ۲۰۰ ≤ بودند. ۹ نفر (۲۲%) از دختران ۱۱-۱۰ سالۀ دارای گواتر، مقادیر ید ادرار كمتر از µg/L ۱۰۰ داشتند.
● نتیجه‌گیری:
بر اساس مقادیر ید ادرار، گرگان منطقه‌ای عاری از كمبود ید است ولی به نظر می‌رسد هنوز تعدادی از دختران ۱۱-۱۰ ساله در معرض كمبود ید باشند. بررسی گواتر، میزان ید دریافتی و تغییرات هورمونی در نوجوانان توصیه می‌گردد.

دكتر حمیدرضا بذرافشان۱، دكتر سكینه محمدیان۱، دكتر آرش اردوخانی۲، نفیسه عبداللهی۱، دكتر مهدی هدایتی۲، دكتر فریدون عزیزی۲
۱) دانشكدۀ پزشكی گرگان،
دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی ـ درمانی گلستان، گرگان
۲) مركز تحقیقات غدد درون‌ریز و متابولیسم،
دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی ـ درمانی شهید بهشتی
نشانی مكاتبه: تهران، صندوق پستی ۴۷۶۳-۱۹۳۹۵، دكتر آرش اردوخانی
E-mail:ordookhani[at]erc[.]ac[.]ir

منبع : مجله غدد درون ریز و متابولیسم