پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


منحنی سقوط یک فیلمساز!


منحنی سقوط یک فیلمساز!
● نگاهی به فیلم «شام عروسی» ساخته ابراهیم وحیدزاده
▪ كارگردان: ابراهیم وحیدزاده
▪ نویسنده فیلمنامه: پیمان معادی
▪ مدیر فیلمبرداری: داریوش عیاری
▪ تدوین: حسن ایوبی
▪ موسیقی: فریبرز لاچینی
▪ بازیگران: امین حیایی، نیكی كریمی، سیروس ابراهیم زاده، محمدرضا هدایتی، جمشید شاه محمدی و محمدرضا گلزار
▪ تاریخ اكران: ۱۳۸۵
▪ خلاصه داستان: یك عروسی بزرگ و پرشكوه، بدون پول در حال برگزاری است! دو سال پیش و در جشنواره فیلم فجر، آنقدر فیلم بد دیده بودیم كه یك فیلم متوسط ما را به وجد می آورد! یادم می آید همان زمان «معادله» وحید زاده را دیدم و لذت بردم.
اما نمی دانم چه سری است در فیلمهای درجه ج كه كارگردانهای تحصیلكرده ما را به سمت خود می كشاند. ابتدا آثار ضعیف آرش معیریان علاقه مندان به سینما را شگفت زده و ناامید كرد و حالا سیر سقوطی ابراهیم وحید زاده....
فیلم «شام عروسی» كه پس از فیلمهای « تحفه ها» (۱۳۶۶)، « مجسمه» (۱۳۷۱)، «عشق فیلم» (۱۳۸۱) و «معادله» پنجمین فیلم بلند ابراهیم وحیدزاده محسوب می شود، نسبت به آثار پیشین این كارگردان فروش بهتر و بیشتری داشت، اما گیشه پر بار همیشه مدركی بر بهتر بودن فیلم نیست و مقایسه «معادله» با «شام عروسی» این واقعیت را تأیید می كند. «شام عروسی» یك داستان ساده، كلیشه ای، با یك پایان كاملاً فیلمفارسی و گره هایی كاملاً معمولی است و این در حالی است كه پیش از این، داستانهای پیچیده و گره های عمیق و دور از ذهن، اصول مورد علاقه وحیدزاده در ایجاد طنز به شمار می آمد.
در این فیلم كارگردان دچار یك لمپنیسم می شود و فقط به خنداندن مخاطب می اندیشد. در حقیقت صحنه های كمدی و سكانسهای ماندگار این فیلم كاملاً جدا از كل داستان و خط روایی اثر پیش می روند. مثلاً سكانسهای قرص خوردن «باهر» و همچنین پاره شدن شلوارش را اگر از نقاط طلایی كمدی فیلم بدانیم، آنها در حقیقت دو سكانس اضافی هستند كه هیچ نقشی در پیشبرد خط روایی داستان فیلم ندارند.
انتخاب امین حیایی برای بازی در نقشی متفاوت، اولین وجه تمایز فیلم است كه به حتم توجه مخاطب را كاملاً به سمت خود معطوف می كند. حیایی هر چند در ابتدا اصلاً به این كاراكتر نمی آید، اما در بازیهای حركتی از میانه فیلم به بعد توانایی خود را به نمایش گذاشته و تماشاگر ساده نگر را مفتون بازی خود می كند. بازیهای دیگر هیچ نمود خاصی ندارند و همه سطحی و معمولی و در حد و حدود فیلم باقی می مانند.
وحیدزاده با اینكه در ابتدای حضورش در سینما، نوید ایجاد سینمایی نو و بكر را می داد، اما تن دادن به ساخت فیلمی همچون «شام عروسی» همه پیش بینیها را درباره پیشرفت او در عرصه سینمای كمدی بر هم زد. این فیلم بیش از آنكه كارگردان محور باشد، بازیگر محور است و كلاً حول تیپ (نه كاراكتر) آقای باهر می چرخد. در این میان محمدرضا هدایتی هم در نقشی فرعی خوب ظاهر می شود. او كه استعداد خود را در ساخت تیپهای متفاوت در تلویزیون ثابت كرده بود، در این فیلم هم با تیپ تازه ای ظاهر شده و تبدیل به یكی از نقاط قوت فیلم می گردد.
هر یك از كاراكترهای «شام عروسی» در حقیقت به تنهایی داستان خاص خود را رقم می زنند. «گندم» درگیر عواطف، احساسات و روابطی شكننده است. شركای «باهر» از او پیشی گرفته اند و همسرش توجهی به او ندارد. «سنبل زاده» سرمایه داری ورشكسته و مغموم است، اما تعدد شخصیتها و داستانهای مربوط به هر یك از این شخصیتها قوتی در اجرا را نیاز دارد كه فیلم از دست یابی به آن باز می ماند.
وحید زاده در كارگردانی این فیلم بیش از همه، از اولین ساخته آرش معیریان یعنی «كما» الهام گرفته است و تركیب و تیپ بندیهای خود را هم حتی بر اساس «كما» انجام داده است.او به گونه ای خواسته با یك گرته برداری مختصراز یك فیلم پرفروش (و نه ارزشمند)، شكستهای گذشته خود را جبران و جایگاه خود را به عنوان كارگردانی كه می تواند گیشه را هم به دست آورد، بنمایاند.نقدهای اجتماعی بی ربطی كه به شكلهای مختلف در «كما» تصویر شده بودند، در این فیلم هم به چشم می آیند كه گاه به سمت نقدهای سیاسی نیز كشانده می شوند.وحیدزاده با تكیه بر دانشی كه دارد، از تمامی عوامل سینما سعی كرده به نفع خود سود جوید. هرچند این فیلم نسبت به دو اثر قبلی اش كمتر از طنز موقعیت استفاده كرده و همان طور كه گفته شد، بیشتر به سمت طنز شخصیت محور نزدیك شده است.
«شام عروسی» از سوی دیگر می تواند تأییدی باشد بر این نظر كه هر فیلم طنزی كه می تواند بخوبی مخاطب را بخنداند، یك فیلم خوب نیست. طنز، مؤلفه هایی دارد كه به حتم تنها یكی از آنها لبخند مخاطب است.
امیر اطهر سهیلی
منبع : روزنامه قدس


همچنین مشاهده کنید