مدیریت و بحران در احد

لطف الله میثمی درباره هدف های اصلی این کتاب نوشته است؛ می کوشد تلاشی برای برون رفت از شائبه «وادی ضلالت»فراهم کند. همچنین کوشیده عقلانیت وحی را نیز بررسی و حلقه های مفقوده ای را که در کتاب های تاریخی یافت نشده در این اثر بازگو کند.
در طول تاریخ همواره مراحل و نقاط عطفی به چشم می خورد که طی آن، رشد عادت ها و سنت های پیشین در میان مردم و سیر حرکت جامعه، به موجی از بحران انجامیده، نتیجه و اثر نقطه های ضعف و قدرت آدمیان، در عرصه حادثه ای فراگیر، معلوم و آشکار می گردد! و آنگاه که ضربه و شکستی پدید آید، نابسامانی نیز اوج می گیرد.
بسیاری به ارزش ها و اصولی که روی آن حساب می کردند، شک نموده، زبان به ملامت و سرزنش خود و دیگران می گشایند. یقین ها به تردید بدل می گردد و تردیدها به انکارو کفر می گراید، کار و تلاش اندک شده و ضعف روحیه، باریک بینی و حتی اختلافات و دعواهای گذشته و گمان های جاهی جان می گیرند. در یک جمله، زمان «بحران» و «ابتلا» فرا می رسد.
جنگ احد نیز که در جریان آن ضربه مهمی بر بنیه نظامی و اقتصادی مسلمانان، وارد شد، در زمانی صورت گرفت که پیامبر خود، رهبر امت بود و جامع مسلمانان به منبع وحی متصل، لذا پذیرش واقعیت شکست یا ضربه از سوی دشمنی که کفرآلود و بر باطل خوانده می شد، برای مسلمانان دشوار می نمود و بسیاری که قلبشان مطمئن نبود، با این پیشامد، متزلزل شدند.
نفاق گرایانه بهانه ای برای نکوهش مسلمانان پیدا کرده، سران رقیب یهود و اهل کتاب، دلشاد و خوشوقت از این زخم کاری گردیدند. در چنین شرایطی که دمل های عادات و گمان های خطا و تفرقه در میان آن امت برگزیده، طی یک واقعه مهم سرباز کرده و رشته های وحدت پاره پاره می شد، مدینه، مدیریتی آگاه، دلسوز و هشیار را طلب می کرد، که این مصیبت را به پله های رشدی بدل کند و راه خروج از بحران را با کلمه هدایت، مشورت، استغفار و توکل بجوید و دوباره خلق را گرد محور توحید جمع کند.
در کتاب های تاریخی که درباره جنگ احد و وقایع آن بحث شده است. به نقاط ضعف و خیانت و عدم اطاعت عده ای از مسلمانان از فرمان پیامبر اشاره شده و طوری نشان داده شده که برق غنیمت، درخشش ایمان از دل آنان زدوده و آنان را مستحق شکستی سنگین نموده است. در این ماجرا به نقش جزءبه جزء رهبری پیامبر کمتر اشاره شده، مگر آنکه برخی از محققان با پرداخت چهره ای قهرمان گونه از او و بعضی اصحاب، در تلاش فردی آنها در به خاک کشیدن دشمنان بی شمار، نقش اغراق آمیزی را ترسیم نموده اند.
این تلاش ها اگر چه برای نشان دادن جایگاه «بر حق» پیامبر و مسلمانان از سوی تاریخ نگاران دلسوز می باشد، ولی طراحی اینگونه نقش های قهرمان مآبانه در میان جمعی که سراپا نقطه ضعف و گرایش دنیایی بوده اند! انسجام کافی برای تحلیل واقع گرای تاریخی برای اذهان پرسش گر ایجاد نمی کند. صاحبنظران مسلمان و شیعه نیز کمتر به بررسی فکری و تحلیل تاریخی این واقعه پرداخته اند. از این لحاظ شباهتی میان دو واقعه تاریخی احد و عاشورای حسینی به چشم می خورد، چرا که طرح حادثه در هر دو مورد با یک سوال همراه می شود.

گردآوری؛ لطف الله میثمی، هاله سحابی و نادر قیداری
ناشر؛ صمدیه
چاپ اول؛۱۳۸۴
۱۰۰۰ نسخه
۴۲۲ صفحه

منبع : روزنامه کارگزاران