شما چقدر مهارت دارید؟

ندانستن مهارت زندگی و عدم توانایی چگونه زندگی كردن، تقریباً تاثیرات منفی بر بسیاری از حوزه های زندگی شخصی و اجتماعی افراد دارد. اوج این مشكلات زمانی است كه افراد تصمیم می گیرند از پدر و مادر خود مستقل شده و زندگی تازه ای را شروع كنند. نقطه آغازین این فرایند ازدواج است كه به دلیل عدم مهارت و آشنایی با رسوم و شیوه های عمل در این باره بسیاری از زندگی های جدید در همین مرحله شروع نشده به پایان خود می رسد.
در حالی كه بسیاری از اشخاصی كه قبل از عروسی كارشان به طلاق می كشد در حرفه های خود افراد ماهری هستند. فرد ممكن است مهندس ماهر یا پزشك حاذقی هم باشد. به عبارتی در جامعه ایران زندگی در خدمت مهارت های فنی و حرفه ای است نه این مهارت ها در خدمت زندگی.
مساله این است كه بسیاری از این مهارت ها از ملزومات زندگی بوده و آموختن به موقع آن ها هم از تنش های زندگی روزمره خواهد كاست و عدم یادگیری آن ها هم منجر به خسارات متعدد و گاه جبران ناپذیر می شود و از همه مهمتر این است كه مأنوس بودن با این مهارت های علمی و گاه نظری (شناختی) سبب می شود كه فرد در ضمن احاطه داشتن بر امكان های مختلف پیش رو بهترین امكان را انتخاب كرده و گاهی حتی آنچه را كه در تصورش نمی گنجد تجربه كرده و برگزیند، یعنی امكان هایی كه از شناخت مهارت های متنوع نصیبش شده است.
به این ترتیب هر چند كه ازدواج یكی از طرق تجربه استقلال است، اما اغلب مشاهده می شود نسل جدید خواه ناخواه وابسته به پدر و مادری است كه گاه یارای كمك رسانی بی وقفه به فرزندان خود را ندارد. ازدواج پیش و بیش از این كه عشق و محبت و دوست داشتن باشد یك مهارت است كه در اثر وصلت دو خانواده عینیت می یابد. از این رو نمی توان ازدواج را ماوایی برای حل مشكلات مهارتی دانست.
تصور كنید كه یك دعوای خانوادگی در شرف وقوع است، آیا شما می توانید نقش میانجی را ایفا كنید؟ یا خود به آن دامن می زنید؟ آیا می توانید سخنان حساب شده ای بگویید؟ یا تنها خود را كنار می كشید؟
● چقدر آزمون و خطا!
در حالی كه در یادگیری مهارت های شغلی احتمال اشتباه وجود دارد و این اشتباه نیز تاثیرات منفی زیادی برای شخص ندارد، اما در آموزش مهارت زندگی گاهی اوقات یك اشتباه به تباهی یك زندگی منجر می شود.
در واقع در جریان زندگی موقعیت هایی پیش می آید كه به دلیل عدم آشنایی و اطلاع افراد از این موقعیت ها است و تنها كار مممكن عمل به شیوه آزمون و خطاست، از همین روی تفاوت مهارت در زندگی با مهارت در حرفه های دیگر در این است كه در زندگی فرصتی برای آزمون و خطا وجود ندارد، اما برای بسیاری از افراد در جامعه ایران آزمون و خطا تنها راه آموختن مهارت زندگی است.
اگر قرار باشد امروز برای میهمانمان میوه بخریم و ندانیم از كجا و چگونه حدود قیمت میوه ها چیست، از كجا باید بخریم و از هر نوع میوه چقدر، جنس خوب آن ها چه مشخصاتی دارد و... آن گاه در یك بلاتكلیفی مرموز باید به سمت و سویی رفت و تازه اگر عزم مان جزم یاد گرفتن موضوع باشد، بعد از چند بار اشتباه یاد خواهیم گرفت.
ظاهراً كار سختی نیست، حالا فرض كنیم لوله پشت كنتور آب، دچار تركیدگی شود، چه باید كرد. اگر ندانیم چه اتفاقی می افتد، به غیر از تنشی كه در نتیجه عدم آگاهی از این موضوع بسیار ساده نصیبمان می شود، دیگر چیزی نیست، فقط باید از كسی بپرسیم و یاد بگیریم.
حالا فرض كنیم كه قرار است معامله ای بزرگ انجام دهیم، یا دست به كاری تجاری بزنیم، چه كار باید انجام دهیم. به نظر می رسد كه استفاده از چك جزو قوانین ساده زندگی روزمره است كه باید دانست تا آن را پیش برد.
زیان ناشی از عدم آگاهی از چگونگی معاملات مرسوم در زندگی روزمره دیگر چیزی نیست كه بتوان با آزمون و خطا آن را آموخت، چرا كه هزینه ناشی از آن گاهی اصل زندگی را متلاشی می كند. اگر ندانیم كه با سپردن پول به صمیمی ترین دوست باید حتماً برگه ای و سندی از او در اختیار داشته باشیم، یا برعكس تا زمانی كه او به طور تصادفی فوت كرده و ما نتوانیم به كسی ثابت كنیم كه آن پول را به او داده ایم، آن گاه همه چیز از دست می رود.
اگر از دخل و خرج اطلاعی نداشته باشیم و ندانیم كه برای درآمد خود چگونه برنامه ریزی كنیم تا هزینه های پیش بینی نشده را بتوانیم به موقع پوشش دهیم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ اگر بدون دورنمایی از وضعیت زندگی خود و فرزندان به خرج بی رویه بپردازیم، اگر ندانیم كه هزینه های تقریبی رشد یك كودك در هر مرحله چیست، اگر نتوانیم مشكلات بین كودكان و فرزندان را حل و فصل كنیم و اگرهای دیگر... آن گاه چگونه می توانیم زندگی مستقل خود را اداره كنیم؟
ممكن است مسوولان بسیاری از نهادهایی كه مسوول آموزش این مهارت به افراد جامعه اند بگویند همین طوری اداره می شود. پدران ما چگونه گذراندند ما هم همان طور خواهیم گذراند، اما افسوس كه پدران ما در محیط كوچكشان و در فضای اجتماعی كه قرار داشتند ریزترین فنون و شیوه های زندگی را می آموختند و از آنجایی كه میان شغل و زندگی پدر و مادر و فرزندان تفاوت بارزی وجود نداشت، مشكلی پیش نمی آمد و در صورت بروز مشكل دورترین فامیل خانواده هم به كمك شخص می شتافت، اما برای فرزند كشاورزی كه با رنج فراوان مهندس یا پزشك شده است چه اتفاقی خواهد افتاد؟

مهری موسی وند

منبع : روزنامه جوان